Het gaat nu allemaal heel snel. De Russische president Vladimir Poetin voerde ten aanzien van Oekraïne een toneelstuk op in drie bloedstollende bedrijven, schrijft Ruslandvolger Wouter Jan de Graaf op EW Podium.
Wouter Jan de Graaf (1995) haalde zijn MA internationale betrekkingen op de MGIMO Universiteit in Moskou en volgt momenteel de LLM internationaal recht in Tilburg. Tevens is hij bestuurslid internationaal bij PerspectieF, ChristenUnie-jongeren.
EW Podium publiceert opinies van jonge schrijvers, die vanuit eigen onderzoek, expertise of werkervaring bijdragen aan het debat. Plaatsing hoeft geen redactionele instemming te betekenen.
21 februari 2022 is een dag die we niet snel zullen vergeten. Een dag vol show. Het was alsof we gratis eersterangstickets hadden voor een voorstelling in het Bolsjoj-theater, in drie bedrijven. Met in het eerste bedrijf een false flag event – een operatie waarin je je voordoet als een ander. In het tweede bedrijf een publiekelijk geënsceneerde discussie tussen de Russische leiders over de erkenning van de ‘volksrepubliekjes’ in de regio Donbas. De voorstelling eindigde met een ware finale waarin de Russische president Vladimir Poetin zich richtte tot het Russische volk om een ingrijpende beslissing aan te kondigen.
Het eerste bedrijf: de false flag
Rusland beschuldigde de afgelopen dagen bijna dagelijks Oekraïne ervan dat het de separatistische ‘volksrepubliekjes’ wilde aanvallen (zie bijvoorbeeld hier, hier en hier). Sterker nog, toen de Duitse bondskanselier Olaf Scholz in Moskou langsging, zei Poetin zelfs dat er sprake was van genocide in de Donbas, de zwaarste misdaad binnen het internationaal recht. Allemaal voorwendsels voor Poetin om zich ‘zorgen’ te kunnen maken over deze regio in het zuidoosten van Oekraïne.
Maar de ochtend van maandag 21 februari verliep anders. Volgens het Russische staatspersbureau TASS waren Oekraïense militairen de Russische grens overgestoken. Vijf Oekraïense militairen zouden zijn omgebracht. Een beschuldiging van jewelste, omdat dit de Russen zou legitimeren Oekraïne aan te vallen. De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken ontkende snel en de Russen leverde geen bewijs.
Het tweede bedrijf: het toneelstukje van de nationale Veiligheidsraad
’s Middags riep Poetin de nationale Veiligheidsraad bijeen voor een ongeplande sessie. Die werd live op de staatstelevisie uitgezonden, iets wat doorgaans nooit gebeurt. Al snel kwam men erachter dat de sessie waarschijnlijk van te voren was opgenomen. Aan de orde kwam de vraag of Rusland de Volksrepubliek Donetsk en de Volksrepubliek Loehansk moet erkennen als onafhankelijke landen. Wat volgde, was een lange lijst met grieven vertolkt door verscheidene siloviki – sterke mannen, de leiders in Rusland.
Liever geen appeasement van Rusland, schreef Wouter Jan de Graaf vorige maand voor EW Podium
Zo gaven diverse heren Oekraïne de schuld van de patstelling in de uitvoering van de Minsk-akkoorden, die een einde hadden moeten maken aan de oorlog in de Donbas. Volgens de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov is dit een kwestie van beschaving. Slavische volken, Russische Orthodoxen en Russische staatsburgers moeten worden beschermd tegen het Oekraïense regime. Voormalig president Dmitri Medvedev, nu partijleider, herinnerde iedereen eraan hoe hij de Georgische separatistische regio’s Zuid-Ossetië en Abchazië had erkend. Volgens hem had die beslissing honderdduizenden levens gespaard.
De minister van Defensie ging nog verder. Volgens hem is Oekraïne van plan kernwapens te verzamelen en kunnen ze dat zelfs sneller doen dan Noord-Korea en Iran. Iedere spreker sloot af met het advies dat de ‘republiekjes’ moesten worden erkend. Poetin hoorde alle adviezen aan en deelde mee dat hij nog dezelfde dag een beslissing zou nemen.
Het derde bedrijf: erkenning en een ‘vredesmissie’
Diezelfde maandagavond was het dan zover: Poetins toespraak tot het volk, maar eigenlijk tot de wereld. Een echte finale werd het. Eén uur lang nam Poetin de tijd om zijn wrok te uiten. Hij noemde veel argumenten die hij eerder ook in zijn essay schreef. Zo ontkende hij de legitimiteit van de Oekraïense staat. Die zou een creatie en een fout van Lenin zijn. Oekraïne zou geen traditie hebben van echte soevereiniteit en het doel van de pro-westerse houding van Oekraïne zou zijn om miljarden van het Oekraïense volk te stelen door oligarchen.
Meer over dit onderwerp: Zo denkt de Rus over Oekraïne
Poetin vroeg zich af of Oekraïners doorhebben dat hun land een kolonie is met een marionettenregime. Uiteindelijk wil Oekraïne kernwapens en samen met het Westen Rusland aanvallen, aldus Poetin. Hij kondigde terloops aan dat ‘iedereen [in Oekraïne] die schuldig is aan misdaden tegen Russen’ zou moeten worden omgebracht.
Na deze rancuneuze tirade kwam in beeld hoe Poetin formeel de Volksrepubliek Donetsk en de Volksrepubliek Loehansk erkende met in zijn aanwezigheid de leiders van beide ‘republiekjes’. Ook kondigde hij maandagavond aan een ‘vredesmissie’ te sturen naar beide gebieden om hun vreedzame transitie naar onafhankelijkheid te verzekeren.
Wat nu?
Deze voorstelling roept een hoop vragen op. De eerste concrete vraag is welk gebied Poetin erkent. De gebieden onder controle van beide ‘republiekjes’ of de hele provincies die deels onder controle zijn van Oekraïne? Maar ook, hoe nu verder? Volgt er een grootschalig militair conflict? Gaat Poetin de komende tijd echt proberen zijn wereldbeeld op te leggen aan Oost-Europa? Wat er ook gebeurt, we gaan ongemeen spannende tijden tegemoet.