Ongeveer zes miljoen Nederlanders van zestig jaar en ouder en degenen met een kwetsbare gezondheid krijgen jaarlijks een oproep om de griepprik te halen. Heeft die prik dit jaar, door alle coronamaatregelen, nog zin? Vier vragen en antwoorden.
1. Voor wie is de griepprik bedoeld?
Zestigplussers en bepaalde kwetsbare groepen krijgen elk jaar in oktober of november een uitnodiging van hun huisarts om de griepprik te halen. Deze doelgroepen hebben een minder goed functionerend immuunsysteem, waardoor zij een grotere kans lopen ernstig ziek te worden door het griepvirus. Ook zorgverleners krijgen de griepprik aangeboden, om te voorkomen dat zij kwetsbare patiënten besmetten.
Wie niet tot de doelgroep behoort, kan de griepprik ook halen – mits er voldoende voorraad is – en moet deze dan zelf betalen. Het RIVM bestelde eerder dit jaar extra griepvaccinaties, omdat naar verwachting de opkomst dit jaar hoger zal zijn dan in andere jaren. Doorgaans is de opkomst rond de 50 procent.
2. Hoe goed beschermt de griepprik?
Dat verschilt per jaar. Van tevoren wordt een inschatting gemaakt van de griepvarianten die in het aankomende griepseizoen vermoedelijk rondgaan. Dat lukt het ene jaar beter dan het andere. Het griepvirus muteert snel en dat maakt voorspellen lastig. Zelfs in de succesvolste jaren blijkt een vaccin ongeveer 60 procent van de gevaccineerden te beschermen. Iemand die de vaccinatie heeft gehaald, kan dus toch griep krijgen. Al zijn de klachten dan vaak minder hevig.
3.De coronamaatregelen stoppen toch ook de verspreiding van het griepvirus?
De coronamaatregelen hebben zeker ook effect op de verspreiding van het griepvirus. In welke mate is nog niet helemaal duidelijk, maar het griepvirus kent vergelijkbare risicogroepen als het coronavirus – ouderen en mensen met een kwetsbare gezondheid – en het verspreidt zich op een vergelijkbare manier, onder meer via druppels die worden verspreid door hoesten en niezen. En dus zorgen maatregelen als minder reizen met het openbaar vervoer, thuiswerken en het beperken van sociaal contact er ook voor dat de verspreiding van het griepvirus wordt afgeremd.
Maar garanties voor het uitblijven van een griepgolf zijn daarmee allerminst te geven. Zo is inmiddels wel duidelijk dat verkoudheidsvirussen en andere ziekteverwekkers nog steeds circuleren, ondanks de coronamaatregelen. Ook voor het griepvirus geldt dat de coronamaatregelen vermoedelijk niet waterdicht zijn en bepaalde versoepelingen juist voor meer verspreiding kunnen zorgen. Zo lijken jonge kinderen een relatief kleine rol te spelen bij de verspreiding van het coronavirus, maar van het griepvirus is bekend dat scholen en crèches – die inmiddels weer open zijn – juist belangrijke besmettingshaarden zijn.
4. Dus, een griepprik halen of niet?
Artsen riepen eerder al op om juist dit jaar wel de griepprik te halen om de kans te verkleinen dat de ziekenhuizen overbelast raken. Zij vreesden voor grote drukte bij de ziekenhuizen als de tweede coronagolf zou samenvallen met een griepgolf. De griepepidemie zorgt bijna jaarlijks op zichzelf al voor opnamestops.
Wetenschappers vrezen daarnaast voor een ernstig verloop bij patiënten die tegelijkertijd besmet raken met het coronavirus en het griepvirus. Veel onderzoek is nog niet gedaan naar deze zogenoemde co-infecties, maar wel is bekend dat een infectie met verscheidene virussen tegelijk over het algemeen ernstiger verloopt dan een infectie met één virus.
Het advies van tal van wetenschappers en artsen luidt dan ook: haal uit voorzorg nu maar die griepvaccinatie, ook al weten we niet zeker of het griepvirus dit seizoen echt de kop opsteekt.