Wie is gevaccineerd, krijgt in Israël meer vrijheid. Ook EU-landen overwegen zo’n groene pas. Kabinet is huiverig en ziet meer in testen om de maatschappij op gang te krijgen.
1. Hoe zeker is het dat iemand na vaccinatie niet meer besmettelijk is?
Het korte antwoord is: er is geen bewijs dat de huidige coronavaccins in staat zijn om te voorkomen dat iemand het virus overdraagt. De grote onderzoeken naar de vaccins laten tot nu toe vooral zien dat ze effectief zijn in het voorkomen van een mild of ernstig ziektebeeld. Hoe goed en hoelang ze in staat zijn om te voorkomen dat we het coronavirus kunnen overdragen, is nog onzeker.
Lees ook dit stuk van Israël-correspondent Ralph Dekkers: Hoe vaccin-voorland Israël immuniteit wil afdwingen
Sommige experts beredeneren wel dat de kans groot is dat de vaccins op zijn minst helpen om de verspreiding te verminderen, doordat gevaccineerden minder vaak en minder ernstig ziek worden en dus ook minder virus via de lucht zullen verspreiden door bijvoorbeeld hoesten en niezen. Bij de vaccins van onder meer AstraZeneca en Pfizer lijken recente onderzoeksresultaten erop te wijzen dat ze ook die zogenoemde transmissie lijken te verminderen. Maar helemaal waterdicht is het nog niet.
2. Wie zou kunnen vragen om een vaccinatiebewijs?
Er bestaat op dit moment in Nederland geen officieel vaccinatiebewijs en het demissionair kabinet lijkt niet voornemens daarin verandering te brengen. Ook wereldwijd is er nog geen consensus over een mogelijk verplicht vaccinatiebewijs voor bijvoorbeeld reizen naar het buitenland, onder meer doordat nog niet duidelijk is in hoeverre vaccinatie ook helpt om besmettingen te voorkomen.
Voor private partijen – zoals restaurants en bioscopen, maar bijvoorbeeld ook zorginstellingen en scholen – is het volgens de Gezondheidsraad onder voorwaarden wel mogelijk om een bewijs van vaccinatie te vragen. Die voorwaarden verschillen sterk per situatie. Zo zullen scholen – als de vaccins zijn goedgekeurd voor kinderen – en zorginstellingen flinke inspanningen moeten verrichten om alternatieve opties aan te bieden aan mensen die om wat voor reden dan ook geen vaccinatiebewijs kunnen laten zien. Ook een werkgever zal in eerste instantie moeten zoeken naar eventuele overplaatsing naar een andere afdeling of een mogelijkheid om thuis te blijven werken voor niet-gevaccineerde werknemers.
Voor toegang tot onder meer horecagelegenheden en evenementen ziet de Gezondheidsraad nauwelijks bezwaren tegen een vaccinatiebewijs, omdat het daar gaat om een ‘niet-essentiële voorziening’.
In alle gevallen geldt wel dat er een duidelijke noodzaak moet zijn: als er bijvoorbeeld nauwelijks virus meer rondgaat, is er volgens de Gezondheidsraad weinig reden om nog om een vaccinatiebewijs te vragen.
3. Wat zijn de alternatieven voor een vaccinatiebewijs?
Bij het gebruik van een vaccinatiebewijs bestaat het risico, zo schrijft de Gezondheidsraad in een recent advies, dat het een inbreuk vormt ‘op grondrechten, zoals het recht op zelfbeschikking, op lichamelijke integriteit en op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst’. Het is volgens de Gezondheidsraad dan ook essentieel dat er alternatieven worden aangeboden, zoals het kunnen overleggen van een recente negatieve testuitslag.
Lees ook dit omslagverhaal: Vijf wegen naar een mooie zomer
Bij de proefevenementen deze en komende maand onder leiding van organisatie Fieldlab is die negatieve testuitslag voorlopig zelfs de enige voorwaarde waarmee wordt gewerkt: iedere bezoeker moet 48 uur van tevoren een PCR-test ondergaan.
Vaccinatiebewijzen als toegangsvoorwaarde zijn niet aan de orde, mede doordat het demissionaire kabinet heeft aangegeven voorlopig nog geen extra vrijheden te willen gaan toekennen aan gevaccineerden. Wel wordt in politiek Den Haag gepraat over zogenoemde coronatestbewijzen, waarbij een negatieve testuitslag mensen korte tijd meer vrijheden zou verschaffen.
Een vaccinatiebewijs als enige mogelijkheid om weer meer dingen te mogen, zal voorlopig hoe dan ook ‘moeilijk te verkopen zijn’, zegt Roland Pierik (53), hoofddocent rechtsfilosofie aan de Universiteit van Amsterdam. ‘Dat zou je echt pas kunnen overwegen als er voldoende vaccins beschikbaar zijn.’ Nu levert het al gauw oneerlijke situaties op, doordat niet iedereen al de mogelijkheid heeft om een prik te halen. Zo zouden jongere leeftijdsgroepen dan langer thuis moeten blijven dan de ouderen, omdat zij pas later in het vaccinatieschema aan de beurt komen.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?
Er ging iets fout