Een onderzoekscommissie van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden oordeelt snoeihard over het coronabeleid van de regering. Maar meer nog legt het rapport bloot hoe de pandemie de politieke tegenstellingen heeft vergroot.
Deze week bracht de United States House Select Subcommittee on the Coronavirus Pandemic haar langverwachte eindrapport uit. De commissie onderzocht de Amerikaanse aanpak van de pandemie en presenteerde een reeks harde conclusies. Het rapport weerspiegelt de diepe verdeeldheid in de Amerikaanse politiek. De Democratische leden van de commissie brachten al een dag eerder hun eigen verslag uit. Een overzicht van de bevindingen en de reacties.
Commissie gelooft stellig dat virus uit een lab ontsnapte
De commissie stelt dat SARS-CoV-2 waarschijnlijk is ontsnapt uit het Wuhan Institute of Virology (WIV) in China. Ze baseert dit op indirecte aanwijzingen en vermoedens, bijvoorbeeld van onderzoek naar SARS-achtige virussen in Wuhan, en het bestaan van documenten die plannen onthulden voor het creëren van virussen met kenmerken vergelijkbaar met SARS-CoV-2.
Hoewel dit scenario niet kan worden uitgesloten, ontbreekt er direct bewijs voor. De commissie heeft ook geen nieuwe feiten bovengehaald die deze conclusie ondersteunen.
De meeste wetenschappers houden vast aan natuurlijke overdracht, waarbij het virus van dieren op mensen is overgesprongen. Dit wordt onderbouwd door studies die wijzen op markten als potentiële locaties voor de eerste verspreiding.
De Democratische minderheid in de commissie onderschrijft het idee dat een laboratoriumlek mogelijk is, maar waarschuwde voor het trekken van harde conclusies op basis van indirecte aanwijzingen. De Democraten benadrukten dat zowel een natuurlijke overdracht als een lab-lek een mogelijke oorzaak blijft, zolang er geen definitieve bewijzen zijn.
De rol van EcoHealth Alliance
Een ander aandachtspunt was de EcoHealth Alliance, een Amerikaanse non-profitorganisatie die samenwerkte met het WIV en betrokken was bij het zogeheten gain-of-function research. Dit onderzoek werd deels gefinancierd met Amerikaans belastinggeld. De commissie suggereerde dat deze samenwerkingen niet alleen ondoorzichtig waren, maar wellicht ook bijdroegen aan het ontstaan van het virus. De directeur van EcoHealthAlliance, de Brit Peter Daszak, wordt er persoonlijk voor verantwoordelijk gesteld dat dit type onderzoek is uitgevoerd. Hij zou ‘nooit meer een dollar belastinggeld mogen krijgen’.
De term ‘gain of function’ is zeker in de Verenigde Staten voor velen synoniem geworden met het stiekem kweken van levensgevaarlijke virussen, maar het omvat in feite alle laboratoriumonderzoek waarbij wordt gesleuteld aan organismen om bepaalde eigenschappen te veranderen.
Volgens EcoHealth Alliance is er geen bewijs dat haar onderzoek een rol heeft gespeeld in de pandemie. Zij benadrukt dat het werk van de organisatie was gericht op identificatie van risico’s bij de overdracht van virussen van dieren op mensen, en dat alle veiligheidsnormen zijn nageleefd. De Democratische leden van de commissie hebben gewaarschuwd dat de conclusies over EcoHealth Alliance te voorbarig zijn. Zij benadrukten ook het belang van internationale wetenschappelijke samenwerking, die hierdoor niet onnodig in gevaar mag komen.
Covid-19-beleid in verpleeghuizen
De commissie had ook commentaar op het beleid van voormalig gouverneur Andrew Cuomo in New York. Ze bekritiseerde het besluit om covid-19-positieve patiënten toe te laten tot verpleeghuizen en stelden dat dit leidde tot meer sterfte onder kwetsbare ouderen. Daarnaast zou de staf van Cuomo het aantal sterfgevallen hebben onderschat.
Cuomo’s vertegenwoordigers noemden deze bevindingen politiek gemotiveerd en stelden dat alle beslissingen werden genomen op basis van de destijds beschikbare richtlijnen. Onafhankelijke onderzoeken hebben geen bewijs gevonden voor bewust wangedrag. De Democratische minderheid in de commissie wees erop dat het noodzakelijk is om beleid uit die tijd te evalueren in de context van de crisis, zonder ‘retrospectieve standaards’ te hanteren.
Effectiviteit van coronamaatregelen
De commissie uitte forse kritiek op maatregelen zoals lockdowns en de verplichting mondkapjes te dragen. Volgens haar hadden deze maatregelen een verwoestende sociale en economische impact, zonder de verspreiding van het virus significant te verminderen.
Gezondheidsexperts betwisten deze conclusie en wijzen op studies die aantonen dat dergelijke maatregelen levensreddend waren. Ze hielpen de verspreiding van het virus te beperken, vooral in de vroege, onvoorspelbare fase van de pandemie. Hoewel de sociale en economische gevolgen zwaar waren, zien veel experts deze maatregelen als noodzakelijk om zorgstelsels te beschermen tegen overbelasting.
De Democratische commissieleden benadrukten dat ze waren gebaseerd op de beste wetenschappelijke inzichten van dat moment. Ze erkenden de nadelen, maar stelden dat deze in balans waren met het doel om levens te redden.
Communicatie en transparantie
Ten slotte bekritiseert de commissie federale instanties voor warrige communicatie en een gebrek aan transparantie tijdens de pandemie. Dit zou hebben geleid tot verwarring en wantrouwen bij het publiek.
Deskundigen erkennen dat de communicatie tijdens de pandemie niet altijd vlekkeloos was, maar wijzen erop dat overheidsinstanties vaak snel moesten handelen met beperkte informatie. Veel inspanningen waren erop gericht het publiek zo goed mogelijk te informeren en te beschermen, ondanks de enorme uitdagingen. De Democratische minderheid benadrukte dat het belangrijk is om te leren van deze ervaringen en toekomstige reacties op gezondheidscrises te verbeteren.
Politieke verdeeldheid en lessen voor de toekomst
Het eindrapport van de commissie weerspiegelt de complexiteit van de pandemie, maar ook de diepe politieke verdeeldheid in de Verenigde Staten. De Democraten betoogden in hun eigen rapport dat veel van de conclusies van de meerderheid zijn gebaseerd op onvolledige of doelbewust eenzijdige interpretaties van gegevens.
Het debat over de oorsprong van SARS-CoV-2 en de effectiviteit van beleidsmaatregelen zal zich waarschijnlijk nog jaren voortslepen. Waar Republikeinen het in elk geval wél over eens zijn, is de noodzaak van meer transparantie, internationale samenwerking en een beter voorbereide reactie op toekomstige gezondheidscrises.
Schrijf u in voor onze middagnieuwsbrief
Met de gratis nieuwsbrief EW middag wordt u dagelijks bijgepraat met commentaren en achtergronden bij de belangrijkste nieuwsverhalen.
