De Amerikaanse taxidienst Uber is twee jaar actief in Nederland. Wie taxistandplaatsen vreest, reserveert in de drie grote steden een auto die naar zijn locatie komt rijden. Elsevier testte het gemak van zo’n on demand-taxi.
Uber begon in Amsterdam met UberLUX: limousines, zoals een BMW 7-serie of Jaguar XJ – met chauffeur – op afroep. Fors duurder dan een gewone taxi op straat, maar gebruikers hoefden voor een rit naar huis of afspraak buiten de deur niet meer naar een taxistandplaats te lopen, of te gissen naar de aankomsttijd van de auto. De Ubertaxi rijdt naar de plek waar de klant zich bevindt aan de hand van het gps-signaal van zijn telefoon. Tegelijkertijd ziet de klant op zijn telefoon hoelang het ongeveer duurt voordat de chauffeur komt voorrijden. Is de taxi er? Dan krijgt hij een bericht.
In de zomer van 2013 kwam er een goedkopere variant bij: UberBLACK. Het idee is hetzelfde, alleen kunnen gebruikers in deze klasse luxe sedans als een Audi A6 oproepen voor de prijs van een gewone straattaxi. Net als bij UberLUX hebben de chauffeurs van UberBLACK een taxivergunning.
Dat geldt niet voor de bestuurders van UberPOP. Sinds deze zomer spelen burgers in hun eigen auto voor taxichauffeur. Enige eis van Uber is dat de auto van na 2005 is en vier deuren heeft. De ritjes zijn een stuk goedkoper, maar chauffeurs lopen wel het risico op fikse boetes, juist omdát zij geen vergunning hebben. De rechter van het College van Beroep voor het bedrijfsleven oordeelde deze maand dat UberPOP illegaal is, nadat de Inspectie Leefomgeving en Transport eerder al duizenden euro’s aan boetes uitdeelde. Uber heeft aangegeven de boetes voor de chauffeurs te betalen.
Parfumlucht
Chauffeur Ahmed heeft wél een vergunning. Hij rijdt voor UberBLACK. Zijn auto is netjes en schoon, hoewel de parfumlucht binnenin iets te veel van het goede is. Ahmed, achter in de twintig, rijdt sinds een paar maanden voor Uber. Hij schafte er een Mercedes voor aan.
‘Uber is de toekomst,’ verklaart hij zijn keuze om te rijden voor het bedrijf. ‘Dan kun je er als chauffeur maar beter op tijd bij zijn. Bovendien rijd ik meer ritten dan voorheen als straattaxichauffeur.’ Terwijl hij voorrekent hoeveel van de ritprijs naar hem gaat en hoeveel naar Uber, houdt hij zijn ogen scherp op de weg. Hij rijdt soepel en rustig.
Eenmaal aangekomen op de bestemming voert hij op de iPhone die hij van Uber kreeg – met de chauffeursversie van de app – in dat de rit is voltooid. Een moment later krijgt de passagier op zijn schermpje te zien dat de ritprijs 34 euro is. Hetzelfde ritje zou met een reguliere taxi in de hoofdstad 38 euro hebben gekost. Het bedrag wordt automatisch afgeschreven van een bankrekening via PayPal, of van een creditcard.
Na het bedrag verschijnt een beoordelingsformulier op het scherm. Chauffeur en passagier zijn verplicht elkaar te recenseren. Het moet de kwaliteit van de dienst waarborgen: slechte chauffeurs eruit, onbeschofte passagiers idem dito. Vooruit, vijf sterren: ‘Prettige rijstijl; schone auto.’ Ahmed krijgt van passagiers gemiddeld 4,6 sterren. Toch die parfumwolk.
Oudejaarsavond
De prijs is trouwens niet altijd hetzelfde: is het erg druk, en de vraag naar de Ubertaxi’s groot – bijvoorbeeld op oudejaarsavond – dan stijgt de ritprijs. Om vraag en aanbod in balans te houden, zo claimt het bedrijf. Klanten krijgen dat vooraf wel te zien in de app, die een schatting geeft van de ritprijs.
Waarom Uber in korte tijd zo populair is geworden in de hoofdstad, is helder: een taxi opvragen met de app werkt eenvoudig, contant geld is niet meer nodig, en op het scherm het auto-icoontje volgen, is prettiger dan wachten op een gewone taxi, of daar op straat eindeloos naar zoeken. De Uber-auto’s ogen bovendien schoner dan de gewone taxi’s die in Amsterdam rondrijden, en de ritten voelen veiliger.
Gesteggel over de route is ook verleden tijd: wie vindt dat de chauffeur een omweg heeft gemaakt, kan in zijn gemailde factuur op een link klikken die naar een vragenformulier leidt. Klanten kunnen daar hun klacht kwijt. Onder die link staat ook een formulier voor wie iets heeft laten liggen in de auto.
UberPOP
Enkele dagen later rijdt opnieuw een auto voor, ditmaal zonder blauwe kentekenplaten. Het is dus even opletten welke auto nu precies de Ubertaxi is. Chauffeur Nasr, begin 30, rijdt sinds een week in zijn Volvo voor UberPOP. Iedereen die een auto van na 2005 heeft, kan zichzelf met UberPOP als taxichauffeur aanbieden. Een taxivergunning is voor UberPOP geen vereiste. De rechter in Den Haag oordeelde anders en vindt dat de dienst illegaal is, maar Uber gaat er desondanks gewoon mee door.
Nasr vertelt dat hij overdag in de slagerij van zijn vader werkt, maar hij vindt het zonde om na sluitingstijd op de bank te gaan hangen. In de eerste week dat hij als taxichauffeur bijkluste, zette hij 400 euro om, tegenover een tank benzine van 80 euro. Of Nasr zichzelf een snorder – een illegale taxichauffeur – vindt? ‘Welnee, ik betaal netjes mijn verzekeringen en draag inkomstenbelasting af over het geld dat ik overhoud aan de ritjes.’
Toch loopt hij kans duizenden euro’s boetes te krijgen van de Inspectie Leefomgeving en Transport. Ook zijn verzekeraars niet al te happig op klanten die met hun privé-auto geld bijverdienen: de verzekeraar kan hen bij een ongeval financieel aansprakelijk stellen.
Doordat UberPOP-chauffeurs zich niet aan de regels houden, wordt het wel goedkoper: het ritje van ruim 7 kilometer kost 11 euro – bijna de helft goedkoper dan UberBLACK, om nog maar te zwijgen van een reguliere taxi. Maar uit de plattegrond in de gemailde factuur blijkt toch het gebrek aan chauffeurservaring: Nasr heeft pakweg 1 kilometer omgereden.
De namen van Uberchauffeurs Ahmed en Nasr zijn om privacy-redenen gefingeerd