De Amerikaanse regering wil binnen drie jaar schadelijke transvetzuren weren uit voedingsmiddelen. Het doel: een einde maken aan doodsoorzaak nummer één in Amerika: hartkwalen. Maar is de maatregel mosterd na de maaltijd?
Een dieet dat rijk is aan de gevreesde zuren – transvet in de volksmond – wordt gekoppeld aan een hoger lichaamsgewicht en hartziekten, dat laatste is doodsoorzaak nummer één in de Verenigde Staten. Daarvan is de Food and Drug Administration (FDA) overtuigd, nadat onderzoeksresultaten dat uitwezen.
Dinsdag presenteerde de Amerikaanse organisatie ‘dat gehydrogeneerde olie niet algemeen als veilig kan worden beschouwd voor menselijke consumptie.’ Fabrikanten maken er nu nog gebruik van omdat het de houdbaarheid van bewerkte voedingsmiddelen verlengt en textuur en smaak toevoegt.
In Denemarken is het toevoegen van het goedje bij de bereiding van voedingsmiddelen al elf jaar verboden: bedrijven die meer dan 2 procent toevoegen, riskeren een celstraf of boete. Ook andere Europese landen, voeren een transvet-werend beleid. In Nederland is verbieden van transvetten niet aan de orde, hoewel de risico’s van de stoffen wel degelijk worden erkend.
Hoe ongezond transvet precies was, werd in 1990 duidelijk in Wageningen. In dat jaar publiceerden Ronald Mensink en Martijn Katan in de New England Journal of Medicine een artikel waarin ze stelden dat transvetten een dubbelslechte invloed op de bloedsamenstelling hebben: niet alleen ging de slechte cholesterol omhoog, maar ook daalde de goede. Vooral dat laatste was totaal onverwacht.
‘Bemoeizucht’
Onder een deel van de Amerikaanse bevolking – die maar wat graag kant-en-klare pizza’s eet en bijvoorbeeld magnetron popcorn – rijst de vraag of het verbod niet betuttelend is, en bovendien een paar jaar te laat.
‘Overbodig,’ vindt de auteur van de conservatieve denktank The Heritage Foundation, Daren Bakst. ‘De FDA heeft nog steeds niet duidelijk kunnen maken waarom een actie als deze nodig is als de transvetconsumptie de afgelopen jaren al drastisch is gedaald.’
Volgens de auteur gaat de voedselautoriteit haar boekje ver te buiten doordat het niet ongezonde ingrediënten moet weren, maar diegene die niet veilig zijn. ‘Het idee dat de overheid überhaupt weet wat mensen moeten eten, is absurd. Dit is dezelfde overheid wiens Voedselpiramide uit 1992 de consumptie van complexe koolhydraten promootte en alle vetten gelijkschakelde.’
Betuttelend is niet de enige kritiek waar het overheidsorgaan op kan rekenen: ‘Tot op zekere hoogte is de zaak al bepaald door de publieke opinie’, zegt ook David L. Katz, oprichter en directeur van het Yale University Prevention Research Center tegen Forbes.
‘De meeste consumenten hebben al gehoord van de schadelijkheid van transvetten en vermijden ze. Retailers gebruiken ze al jaren in mindere mate, ook zonder actie van de FDA.’
Bij een ban van de kunstmatige toevoeging lonkt wel een ‘transvet-vrij tijdperk’, aldus Katz. ‘De beslissing zou ervoor kunnen zorgen dat dit proces in de praktijk wordt versneld.’