Zowel rechts als links kan blijkbaar niet normaal demonstreren

De afgelopen jaren werd het demonstratielandschap gedomineerd door radicaal-links. De A12 werd tientallen keren geblokkeerd door Extinction Rebellion.

Pro-Palestina-activisten sloegen de Universiteit van Amsterdam kort en klein. Bij de komst van de Israëlische president Isaac Herzog, bij de opening van het Nationaal Holocaustmuseum in maart 2024, bereikte het protest een dieptepunt. Het is slechts een greep uit tientallen uit de hand gelopen demonstraties.

Vanuit rechts klonk steevast felle kritiek op die demonstraties: linkse acties waren te gewelddadig en ongeregeld. En vooral: er werd veel te weinig ingegrepen. In veel opzichten was die kritiek begrijpelijk.

Rechts probeert zijn gram te halen

Maar die jarenlange verontwaardiging lijkt op rechts omgeslagen in een gretigheid om zich ook te laten gelden. Als links zo vaak de straat mag claimen, dan mag rechts het ook, lijkt de teneur.

Je zou dan verwachten dat die kant van het spectrum – na zo kritisch te zijn geweest op de andere kant – het goede voorbeeld geeft.

Niet dus. Zaterdag 29 november liep Den Haag opnieuw vol met mannen van middelbare leeftijd, getooid in Zwarte Pieten-kostuums. Deze Zwarte Pieten verkondigden dat zij ‘de Nederlandse cultuur beschermden’. Tijdens de mars door de stad werden – terwijl er zoals altijd stevig werd gedronken – ronduit discriminerende teksten gebezigd.

Uit verslaggeving van PowNed en Left Laser bleek bovendien dat geen enkele geïnterviewde demonstrant een coherent verhaal kon vertellen over waarom ze er nou echt stonden.

Bob Scholte van Left Laser – die in zijn cynische, ironische straatinterviews doet denken aan een jonge Rutger Castricum – vroeg terecht aan een van de Zwarte Pieten of het niet tijd was om de discussie over het hulpje van de Sint te laten rusten. ‘Nee, wij gaan door met de discussie.’

Uiteindelijk werden er 36 aanhoudingen verricht, opnieuw vanwege onaangepaste types die het nodig vonden om op de vuist te gaan met de politie en eigendommen te vernielen.

Moet Tinus Koops vervolgd worden voor uitspraken tijdens protest?

Tinus Koops benadrukt als organisator constant dat de demonstraties die hij organiseert geweldloos en ‘vreedzaam’ zijn – een term die talloze clubs bezigen om zichzelf bij eventuele escalatie te ontslaan van elke verantwoordelijkheid.

Maar deze wens om het vreedzaam te houden staat haaks op wat hij zelf tijdens de demonstratie riep toen hij zich richtte tot ‘Den Haag’:

‘Als jullie niet willen luisteren, dan kan het ook op een andere manier, Den Haag. Dat hebben we laten zien op 20 september. Daar zijn we niet voor, maar als het moet, hebben we er ook geen probleem mee. Want in Den Haag gaan ze luisteren naar het volk.’

Die woorden balanceren op zijn minst op het randje van opruiing en komen in de buurt van dreigen met geweld.

Hypocriet om dergelijke uitspraken te doen

Koops heeft waarschijnlijk weinig te vrezen van het Openbaar Ministerie, dat door capaciteitsgebrek en desinteresse zelden dergelijke uitspraken vervolgt.

Maar hypocriet is het wel: de vele rechtse groeperingen die aanwezig waren op het Malieveld op 20 september, wisten achteraf niet hoe snel ze al het geweld moesten veroordelen. Vreemd om er dan twee maanden later openlijk mee te dreigen en het toe te juichen.

De anti-immigratieprotesten laten daarmee vooral zien dat ‘rechts’ Nederland geen haar beter is dan links, waar zoveel kritiek op is. Zonde, want de onderliggende boodschap – zorgen over migratie – wordt breed gedeeld door grote groepen Nederlanders.

De instroom blijft hoog en structurele oplossingen blijven uit. Maar als het ‘Nationaal Protest’ de zorgen daarover moet uitdragen en het gaat zoals afgelopen zaterdag, dan brokkelt de steun – terecht – in rap tempo af.