Zou het kunnen, nuance in het energiedebat?

Het coronadebat kenmerkt zich door veel complotdenken, gevoed door een gebrek aan informatie en nuance. In het verlengde daarvan doet Simon Rozendaal een poging om het klimaatdebat te voeren met feiten, argumenten én nuance.

Dat virus is niet mis natuurlijk, maar ik ben dezer dagen banger voor homo sapiens: complotdenkers, viruswaanzinnigen, zij die bij Café Weltschmerz hebben gehoord dat het virus helemaal niet bestaat.

Deze verwarrende tijden vragen om nuance. Net als het klimaatdebat. Bij dezen een poging.

Jazeker, de aarde warmt op en dat komt vermoedelijk door onszelf

1. De aarde warmt op. En ja, het klimaat veranderde vroeger ook, maar de aanwijzingen dat het nu door CO2 komt en dat de mens daarin een belangrijke rol speelt, worden sterker. En dus moet de CO2-uitstoot omlaag.

2. De planeet vergaat niet van de ene op de andere dag. In de toekomst zouden de gevolgen van opwarming, zoals zeespiegelstijging, ernstig kunnen worden. Maar tot nu toe valt het mee.

3. Haastige spoed is zelden goed. Het is extreem moeilijk om de mondiale CO2-uitstoot te verlagen, zo is gebleken. Daarom is het verstandig om de lat niet te hoog te leggen: 100 procent ‘duurzame’ energie in 2050 bijvoorbeeld is onmogelijk.

4. Aanpassing aan een ander klimaat is vooralsnog haalbaarder, efficiënter en goedkoper dan het verlagen van de CO2-uitstoot.

Het is absurd om van arme landen te eisen dat ze geen steenkool verstoken

5. Het ene land is het andere niet. Het is logisch dat wij zo min mogelijk steenkool gebruiken, maar absurd om dat van arme landen te eisen.

6. De ene fossiele brandstof is de andere niet. Aardgas stoot vergeleken met steenkool de helft aan CO2 uit en kan de komende decennia juist helpen in de strijd tegen opwarming.

7. Het ene gas is het andere niet. In aardgas zit ­methaan en dat is een sterker broeikasgas dan CO2. Het vervangen van Gronings door Russisch aardgas, dat veel meer methaanlekkage heeft, werkt dus averechts.

8. Houd uw ogen op de bal. Woorden als ‘duurzaam’, ‘hernieuwbaar’ en ‘groen’ veroorzaken verwarring. In de energietransitie draait het om CO2-uitstoot. Kernenergie bijvoorbeeld heet niet hernieuwbaar maar heeft toch een even lage uitstoot als wind en zon.

Thorium is nog beter maar nu al is kernenergie de veiligste bron

9. De ene kerncentrale is de andere niet. Het ongeluk in Tsjernobyl, in 1986, betrof een uitzonderlijk reactortype. Overigens is kernenergie, zelfs als het aantal slachtoffers van Harrisburg (1979), Tsjernobyl (1986) en ­Fukushima (2011) plus het aantal mogelijke kanker­doden door radioactiviteit worden meegerekend, de veiligste bron, uitgedrukt in slachtoffers per eenheid energie.

10. Het ideaal is soms de vijand van het goede. Dat gaat op voor ‘nieuwe kernenergie’, met thorium als brandstof en gesmolten zout als koelmiddel. Daarover bestaat veel enthousiasme. Logisch, want die toekomstige energiebron is nog veiliger. Maar het omhelzen ­ervan kan tot gevolg hebben dat we, reikhalzend naar een nog mooiere toekomst, afzien van een energiebron die nu al schoon en veilig CO2 kan verlagen.

11. De ene biomassa is de andere niet. Er is in Nederland momenteel veel verzet tegen houtstook. Dat is ­begrijpelijk, maar het bijmengen van bioalcohol in benzine heet ook biomassa en dat is toch echt anders, zeker als die bioalcohol in de toekomst wordt gemaakt van oneetbare plantenresten. Idem voor ‘groene’ chemie: de chemische industrie maakt producten zoals kunststof op basis van planten in plaats van aardolie.

Hout uit rijke landen is beter dan hout uit arme landen

12. De ene boom is de andere niet. Natuurlijk lijkt het verbranden van hout voor warmte een stap terug: onze voorouders deden dat tienduizend jaar geleden al. Maar veel bomen worden gebruikt voor huizen, meubels of wc-papier en daarvan blijft industrieel resthout over.

Jazeker, bij de verbranding van hout komt CO2 vrij. Maar wanneer datzelfde hout in het bos blijft liggen en wegrot, komt er evenveel CO2 vrij. Het is dus geen slecht idee om dat hout te benutten voor warmte en dan wel veel efficiënter en milieuvriendelijker (met zo min ­mogelijk fijnstof) dan onze verre voorouders deden. De vuistregel: hout uit rijke landen is beter dan hout uit arme landen. Anders dan in arme landen neemt in rijke landen de hoeveelheid bomen toe: nieuwe aanplant.

13. Tot nu toe heeft de mensheid voor alle grote problemen (pandemieën, de voorspelde hongersnood rond 1900) met behulp van nieuwe slimme ideeën en technieken een oplossing gevonden. Er is alle reden om aan te nemen dat dat ook bij het klimaat zal lukken.