In de rubriek ‘Gerry kijkt tv’ pakt dr. Gerry van der List de afstandsbediening of het toetsenbord om eens te bekijken hoe de moderne wereld in elkaar steekt. Deze week heeft hij het over publiekelijk snikkende kerels.
Zelfs de Engelse kroonprins William weet niet te ontsnappen aan de emotiecultuur. De Britten staan bekend om hun stiff upper lip. Ogenschijnlijk stoïcijns gaan zij om met tegenslagen. Koningin Elizabeth verpersoonlijkte decennialang het motto Keep calm and carry on.
Maar haar kleinzoon hield het onlangs niet droog voor de camera’s. Kroonprins William schoot vol tijdens een gesprek met een vrouw wier man zelfmoord heeft gepleegd.
Een bijzonder moment dat een oude discussie deed oplaaien. Vanzelfsprekend werd William geprezen omdat hij zich meelevend toonde en duidelijk geen hart van steen heeft. Maar ook waren er twijfels over dit vertoon van emoties.
Mag van een man die straks plaatsneemt op de troon, geen emotionele zelfbeheersing worden verwacht? De Britten willen straks toch geen huilebalk als koning?
Kwetsbaarheid tonen als deugd
Publieke tranen zijn een gevoelige kwestie. Bij mannen meer dan bij vrouwen, omdat van mannen traditioneel een zekere stoerheid wordt verlangd. Het gezegde is niet voor niets ‘zich vermannen’.
Maar het opkroppen van emoties schijnt ook niet goed te zijn en het tonen van kwetsbaarheid geldt tegenwoordig steeds meer als een deugd.
Het probleem van de gevoelige man werd ruim een halve eeuw geleden al verwoord in een smartlap. Jacques Herb zong in 1972 Een man mag niet huilen. Een aangrijpend lied over kerels die zich verdrietig voelen, maar geen tranen mogen laten vloeien.
Het taboe op mannelijke tranen lijkt minder zwaar geworden, maar is nog niet verdwenen. De ‘nieuwe man’ mag snikken in het openbaar; dat zou hem menselijk en authentiek maken. Maar het moet ook weer niet de spuigaten uit lopen.
Makers van tv-programma’s hopen op tranen
Het hangt allemaal af van de omstandigheden en de persoon in kwestie. Dick Advocaat mag best een traantje wegpinken van ontroering als het door hem geleide elftal van Curaçao een belangrijke overwinning boekt of als hij na zijn laatste thuiswedstrijd als coach van Feyenoord in een volle Kuip de catacomben opzoekt.
Maar het gesnik van Toine van Peperstraten bij zijn laatste uitzending als presentator van Studio Sport maakte een belachelijke indruk.
Makers van tv-programma’s hopen op tranen. Een uitzending van De beste zangers is pas geslaagd als de ten gehore gebrachte liederen tot een stroom van waterlanders leiden. Overdrijving ligt wel op de loer.
De rapper Typhoon, die in het muzikale programma voortdurend zit te grienen, wordt algemeen als een enorme aansteller beschouwd.
Bij Omtzigt was het huilen met de pet op
Bij gezagsdragers ligt het anders dan bij presentatoren en zangers. Het toch al vrij geringe vertrouwen in politici slinkt nog verder als zij voor de camera’s de controle over zichzelf verliezen.
Hans Wiegel kwam er goed mee weg. De VVD-leider, net weduwnaar geworden, brak in 1981 tijdens een verkiezingsdebat toen hij door een publieksvraag aan de dood van zijn vrouw werd herinnerd. Deze inzinking was eenmalig en maakte hem voor kiezers alleen maar sympathieker.
Emotionele labiliteit
Maar bij Pieter Omtzigt werd het erg pijnlijk. Het begon toen hij na een nederlaag in de strijd om het leiderschap van het CDA zijn tranen niet kon bedwingen. Later stond het huilen hem als gekwelde leider van NSC heel vaak nader dan het lachen en soms werd het Sint Pieter echt te veel.
Zijn gesnik wees op emotionele labiliteit en maakte duidelijk dat hij volstrekt ongeschikt was als politiek leider en redder des vaderlands. Bij Omtzigt was het echt huilen met de pet op.
Een man die op televisie in snikken uitbarst, hoort bij de moderne tijd. Dit masculiene huilen kan gewaardeerd worden als een blijk van authenticiteit en gevoeligheid. Maar het wijst vooral op een gebrek aan zelfbeheersing en mentale zwakte en leidt vaak tot gevoelens van gêne bij kijkers. Dus: liever niet.
In de rubriek ‘Gerry kijkt tv’ beschrijft EW-redacteur Gerry van der List elke week op donderdagmiddag een moment dat hem opviel op de Nederlandse tv, Netflix, of, welja, streamingdiensten op het internet. Nooit missen? Schrijf u in voor de nieuwsbrief.