Generaal Tom Middendorp (52), Commandant der Strijdkrachten, vindt dat hij eerder had moeten ingrijpen om de bezuinigingen bij Defensie van de laatste jaren te stoppen. Hij luidt opnieuw de noodklok, en zegt dat het tijd is om te investeren in de krijgsmacht.
Jarenlange bezuinigingen hebben geleid tot een ‘uitholling van de krijgsmacht,’ zegt Middendorp in een interview met NRC.
Belang van Defensie te lang onderschat
‘Bij iedere bezuiniging zijn we eerst oplossingen gaan zoeken in onze eigen organisatie. In de ondersteuning, voorraden en efficiëntie. De effecten zijn nu in volle omvang zichtbaar en laten zien dat we te ver zijn doorgeschoten. Dat reken ik mezelf ook aan,’ aldus Middendorp.
De legerbaas vindt dat hij eerder had moeten zeggen dat de krijgsmacht op deze manier niet meer door kon gaan. Maar het belang van Defensie wordt ook onderschat, vindt hij: ‘We zijn vrede vanzelfsprekend gaan vinden’.
De Algemene Rekenkamer uitte in mei kritiek op Defensie, dat in 2015 slechts 59 procent van de operationele doelen behaalde. Volgens Middendorp een consequentie van die jarenlange bezuinigingen. ‘Sinds de Koude Oorlog is ons budget steeds lager geworden.’ Nederland besteedt nu nog 1,14 procent van het bbp aan Defensie, terwijl de NAVO 2 procent eist.
Volgens Middendorp werd het leger verrast door de opkomst van terreurbeweging Islamitische Staat (IS), de Arabische Lente en de Russische annexatie van de Krim in Oekraïne. De wereld om ons heen is onvoorspelbaarder geworden,’ aldus Middendorp: ‘De veelheid van dreigingen buiten Europa legde een grote claim op onze inlichtingencapaciteit’.
Gesprekken over Europese samenwerking
Middendorp uitte al eerder kritiek op de bezuinigingen bij Defensie. In augustus 2015 pleitte hij voor versterking van de Nederlandse strijdkrachten. Ook tijdens het Elsevier Defensiedebat in april bepleitte hij dat de slagkracht van het leger drastisch omhoog moet. ‘Ik weet dat er op het Binnenhof geen geldboom groeit,’ zei Middendorp, ‘maar vrijheid en veiligheid kennen een prijs. Onze manier van leven is die investering waard,’ zei hij toen.
Afgelopen week spraken Europese ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie in Brussel af dat de Europese defensiecapaciteit in de komende jaren opgeschroefd moet worden. Ook werden er gesprekken gevoerd over een nauwere samenwerking tussen verschillende landen op het gebied van defensie. Er wordt al jarenlang over gediscussieerd, maar de verkiezing van Donald Trump tot president van Amerika hebben de onderhandelingen in een stroomversnelling gebracht. Trump liet eerder namelijk doorschemeren de Amerikaanse bijdrage aan de NAVO te willen verminderen. Amerika betaalt op dit moment zo’n 70 procent van alle NAVO-uitgaven.
Ook in Nederland wordt er gediscussieerd over het budget van Defensie. Vorige week tijdens de begrotingsbehandeling van Defensie bleek dat vrijwel alle partijen extra geld voor het leger willen. Ook minister Jeanine Hennis (VVD) van Defensie is daar voorstander van. ‘Ik ben blij dat de politiek nu beweegt naar extra defensiebudget,’ aldus Middendorp.
Hij heeft overigens zijn bedenkingen bij een Europees leger, een voorstel dat voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker eerder deed. Je levert daarbij veel zeggenschap in, zegt Middendorp. Wel vindt hij dat er meer met andere EU- en NAVO-landen moet worden samengewerkt.