Mag de Koning worden geïnformeerd tijdens de kabinetsformatie? Daarover is onenigheid ontstaan tussen zijn drie belangrijkste adviseurs, Piet Hein Donner (CDA), Ankie Broekers-Knol (VVD) en Khadija Arib (PvdA). De Tweede Kamervoorzitter ligt dwars. Dit meldt de Volkskrant.
De voorzitter van de Eerste Kamer Broekers-Knol en de vicepresident van de Raad van State Donner hebben geprobeerd koning Willem-Alexander een vast aantal informatiemomenten te geven tijdens de kabinetsformatie. Als hoofd van de regering heeft hij recht hier op, vinden ze. Arib, de voorzitter van de Tweede Kamer, wil zich hier niet op vastbinden.
Invloed Koning zeer beperkt
In 2012 heeft de Tweede Kamer de invloed van de Koning op de formatie beperkt. Een Kamermeerderheid vond het niet wenselijk dat het staatshoofd invloed had op dit proces door een verkenner, een informateur en een formateur te kunnen benoemen.
Aanleiding voor deze beslissing was het verloop van de kabinetsformatie in 2012, toen koningin Beatrix vertrouwelingen Herman Tjeenk Willink (PvdA) en Ruud Lubbers (CDA) naar voren schoof om de regie over de formatie te houden. Een Kamermeerderheid bleek voor het inperken van de rol van de Koning, alleen de VVD en de confessionele partijen waren tegen.
Sindsdien is de rol van de Koning zeer beperkt, de benoeming van de verkenner en formateurs zal dit jaar worden gedaan door Arib. De voorzitter van de Tweede Kamer neemt de rol van de Koning in de formatie voor een belangrijk deel over. Weliswaar zal Arib de Koning tussentijds informeren over de formatie, maar de details hiervan blijven onduidelijk.
Houding gunstig voor tweede termijn
Als Arib voet bij stuk houdt, wordt de rol van de Koning tot een minimum beperkt. Hiermee wordt de invloed van de Tweede Kamer groter. En dat is gunstig voor Arib, want alleen de Tweede Kamer kan haar een nieuwe termijn als voorzitter gunnen. Mocht haar partij, de PvdA, na de verkiezingen Kamerzetels inleveren, dan kan zij de goodwill van het parlement, en de linkervleugel in het bijzonder, goed gebruiken.
Saillant detail is dat Arib in 2007 in opspraak kwam toen bleek dat ze zitting nam in een commissie die de Marokkaanse Koning adviseerde over de Marokkaanse diaspora. Toen dit door de Wereldomroep werd onthuld, was zij genoodzaakt om haar advieswerk voor de Marokkaanse vorst te beëindigen.