Komt-ie of komt-ie niet? De vraag is of de Turkse minister Mevlut Cavusoglu, die nu in Duitsland is, naar Nederland komt voor een pro-Erdogan-campagne.
PVV-leider Geert Wilders kondigde maandag aan om te gaan demonstreren bij de Turkse ambassade in Den Haag. Woensdagmiddag staat hij er met een groep aanhangers. Ze dragen borden met de tekst: ‘Blijf weg! Dit is ons land’. Dat staat er zowel in het Nederlands als in het Turks.
Het referendum waarvoor de Turkse bewindsman campagne voert, gaat over een grondwetswijziging die de president veel meer macht geeft. De huidige president Recep Tayyip Erdogan zou daardoor, als de bevolking instemt, tot 2029 kunnen blijven zitten.
‘Oppakken en wegsturen’
‘Het is ongelofelijk dat mensen met een dubbele nationaliteit in twee landen mogen stemmen,’ zegt Wilders voor de camera. ‘Maar we moeten zeker niet toestaan dat een vertegenwoordiger van een dictatoriaal regime hier komt lobbyen voor een referendum over een grondwetswijziging waarmee die dictator nog meer macht krijgt,’ zegt Wilders over Erdogan, die hij ‘niet alleen een islamist maar ook een platte dictator’ noemt.
‘In naam van de vrijheid moeten we zeggen: blijf weg! Jullie zijn niet welkom hier. Dit is ons land. Lobbyen voor een dictator: niet op Nederlandse bodem! Dat zouden we ook niet toestaan als het ging om ministers uit Noord-Korea of Saudi-Arabië, en dat moeten we ook zeker niet doen bij dat andere dictatoriale regime genaamd Turkije.’
Als Cavusoglu toch komt, vindt Wilders dat Nederland hem ‘op moet pakken en weg moet sturen’.
Cavusoglu zou zaterdag naar een zakencentrum in Rotterdam-Hoogvliet komen om daar te spreken over het referendum, maar die bijeenkomst is afgelast. De exploitant heeft volgens burgemeester Ahmed Aboutaleb (PvdA) laten weten dat de locatie niet beschikbaar wordt gesteld. Was dat wel gebeurd, dan had de driehoek van Rotterdam de bijeenkomst ‘zeer waarschijnlijk verboden’, aldus Aboutaleb. De burgemeester zegt zich aan te sluiten bij premier Mark Rutte (VVD), die had aangegeven het onwenselijk te vinden dat een bewindspersoon uit Turkije campagne komt voeren in het buitenland. De komst van de minister zou een risico vormen voor de openbare orde en veiligheid.
Bijeenkomst bij consulaat in Hamburg
Cavosuglu wist dinsdagavond in Hamburg wel een groep Turken toe te spreken over het referendum. Daarbij snauwde hij zowel Europa als Duitsland keihard af. De Turkse minister verweet Duitsland ‘systematische propaganda’ tegen Turkse bijeenkomsten te verspreiden. ‘Houd alstublieft op ons lessen te leren in mensenrechten en democratie,’ schreeuwde hij vanaf het balkon van het Turkse consulaat. In de tuin beneden waren zo’n tweehonderd Turken bijeengekomen om naar hem te luisteren en hem toe te juichen. In de buurt van het consulaat demonstreerde eenzelfde aantal tegen hem.
Maandag haalde zowel Cavusoglu als Erdogan ook uit naar premier Mark Rutte en zijn kabinet, die eveneens aangaven niets te zien in een Turkse campagne op Nederlandse bodem. ‘Nederland laat zich gijzelen door Geert Wilders,’ zei Cavusoglu, die tevens beweerde dat de Nederlandse regering hem zou hebben gevraagd pas na de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart te komen, om te voorkomen dat de PVV met een Turkse campagne in de kaart wordt gespeeld.
Minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders (PvdA) reageerde uitermate geïrriteerd op de aantijgingen. Hij sprak van ‘verbale agressie’ en ‘pertinent onware’ uitspraken. ‘Ik zou de Turkse regering willen vragen dit soort onwaarheden niet te verkondigden. Het gaat over hun referendum, niet over onze verkiezingen,’ aldus Koenders maandag.
Erdogan wil absolute macht
Het referendum is erg belangrijk voor Erdogan: een ‘ja’-stem maakt een grondwetswijziging mogelijk die zijn macht opnieuw flink vergroot. Door de hervorming, die tot 2019 stapsgewijs zou worden ingevoerd, kan Erdogan per decreet gaan regeren, krijgt hij meer invloed op de rechterlijke macht en wordt de functie van premier afgeschaft.
Het aantal termijnen voor de president blijft twee, maar de telling zou in 2019 opnieuw beginnen. Dat betekent dat Erdogan tot 2029 president kan blijven.
Volgens Erdogan brengt dit presidentiële stelsel ‘stabiliteit’ en is het nodig om de ‘groeiende uitdagingen op het gebied van de economie en veiligheid’ te tackelen. Critici vrezen dat Erdogan zijn totalitaire macht zal gebruiken om politieke opponenten, activisten, academici en journalisten nog harder aan te pakken dan nu al gebeurt.