De nieuwe informateur Herman Tjeenk Willink (PvdA) moet aan de slag met de partijen om tot een nieuw kabinet te komen. De ‘tussenpaus’ zal zijn tijd nemen, en in Den Haag gaan al stemmen op dat hij die tijd zal gebruiken om het ‘motorblok’ weer met GroenLinks te laten praten.
Tjeenk Willink werd dinsdag officieel aangewezen door de Kamer als opvolger van Edith Schippers (VVD). Met Kamervoorzitter Khadija Arib voerde de nieuwe informateur het eerste overleg. Hij belooft ‘zonder vooropgezette bedoelingen en inzichten’ aan het nieuwe (in)formatieproces te beginnen.
Grimmige sfeer in Kamer tijdens formatiedebat: Tjeenk Willink wacht een lastige taak
Mogelijk krijgt groen-rechts een tweede kans
Lodewijk Asscher, de huidige fractieleider van Tjeenk Willinks partij, heeft de partijen die in eerste instantie aan de onderhandelingstafel zaten, gevraagd of de optie VVD-CDA-D66-GroenLinks werkelijk van tafel is. Tijdens het formatiedebat noemde hij de ChristenUnie – die kort een mogelijke samenwerking besprak met D66 – een ‘pauzeact die niet eens op het podium komt’.
Asscher wilde zeker weten dat het ‘motorblok’ geen unfinished business meer had met GroenLinks. Dat blijkt toch het geval. Terwijl GroenLinks-leider Jesse Klaver sprak van een ‘punt, geen komma’, hield Asscher vol dat het gaat om een ‘puntkomma’. Volgens NRC zit daar wat in: de krant meldt dat VVD’ers toch hopen op een kabinet met GroenLinks. Ook D66 en CDA zouden bereid zijn die optie opnieuw te verkennen.
Toen de partijen in eerste instantie de onderhandelingen aangingen na de verkiezingen, werd het ‘pamflet van een optimist’ (‘naar een moderne economie: een groenrechtse toepassing op energie’) van Mark Rutte uit 2008 al vaak genoemd. Met groen-rechts hoopt de VVD een duurzame koers in te slaan, op een liberale manier. Ook lokaal is groen-rechts de norm voor VVD. Vooral jonge VVD’ers – waaronder liberale jongerenorganisatie JOVD – zijn groot voorstander van samenwerking met GroenLinks.
Nieuwe afspraken over migratie?
Of GroenLinks zelf bereid is, moet nog blijken. Toen Asscher Klaver tijdens het debat opriep de combinatie met VVD, CDA en D66 nog een kans te geven, gaf de GroenLinks-leider aan ‘geen beweging te zien’ bij GroenLinks of anderen.
Meer nieuws, elke dag in je inbox? Meld je aan voor Elseviers nieuwsbrief >>
De formatiegesprekken klapten na twee maanden vanwege de verschillen tussen de partijen over immigratie. Volgens de partijen en Schippers was de afstand niet te overbruggen. Al snel bleek dat vooral de voorstellen van GroenLinks te ver gingen voor de andere partijen.
Mogelijk werden de partijen het niet eens over toekomstige deals met Noord-Afrikaanse landen, zoals het migratieverdrag dat in maart vorig jaar werd gesloten met Turkije, maar de partijen weigeren concrete informatie te geven over de stukgelopen formatiegesprekken tussen VVD, CDA, D66 en GroenLinks.