Wie tijdens de Tweede Kamerverkiezingen zijn stem uitbracht in gemeenten binnen kieskring Den Bosch, heeft mogelijk niet bijgedragen aan de verkiezingsuitslag. Verontrustend nieuws van de Politieke Academie, die de uitslagen per gemeente analyseerde. Duizenden stemmen gingen verloren tijdens de telling.
Minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk wilde het verzamelen van de stemmen dit jaar volledig handmatig doen, uit angst voor hackers. Hij besloot hiertoe nadat RTL in februari onthulde dat het mogelijk was om de software die bij verkiezingen wordt gebruikt te hacken. Omdat Plasterk mogelijke hacks niet kon uitsluiten, moest alles handmatig.
‘De stemmen worden altijd handmatig geteld, dat is een secure werkwijze,’ zegt Joost Smits van de Politieke Academie. ‘Maar bij het inzamelen van de stemmen ging het mis, daar zijn een aantal fouten gemaakt. Door het verzamelen van de stemmen volledig handmatig te doen, vervallen een aantal checks. Het is natuurlijk mogelijk om de uitslag via een hack te manipuleren, maar dan heb je nog steeds de stembiljetten; die kun je controleren.’
‘Aanvankelijk dacht ik dat dit geen groot nieuws was, er gaat bovendien wel vaker wat mis,’ zegt Smits. ‘De stemmen die verloren zijn gegaan zijn er te weinig om een verschil te maken in de landelijke uitslag, de zetelverdeling klopt dus gewoon.’
Zorgvuldigheid essentieel
Op gemeenteniveau zouden dit soort verschillen echter wel tot verschillen hebben geleid, licht Smits toe: ‘Bij de gemeente Hendrik Ido Ambacht bijvoorbeeld, daar werden de stemmen van PVV, CDA en SP niet doorgegeven aan de kieskring in Dordrecht. Het ging uiteindelijk om een paar honderd stemmen.’ Bij een gemeenteraadsverkiezing was dit verschil doorslaggevend geweest. Het principe dat de uitslag zorgvuldig moet worden geteld is hier van groot belang.
Met name in de kieskring van Den Bosch, daar werden bij de gemeente Boxmeer vanaf lijst 5 nul stemmen gerekend. Daar ontbraken ongeveer 7600 stemmen. Ook in Bergeijk ging het mis, daar gaf het hoofdstembureau geen stemmen door van D66, terwijl de partij er volgens de gemeente 1100 had gekregen.