De eerste wijziging van het Regeerakkoord is een feit. Nog voor hun presentatie van de plannen van hun nieuwe coalitie, besloten VVD, CDA, D66 en ChristenUnie de ‘aflosboete’ te verzachten.
Er komt een overgangstermijn van 30 jaar, in plaats van 20 jaar. Dit schrijft kabinetsinformateur Gerrit Zalm (VVD) in een brief aan de Tweede Kamer.
Het gaat om een reeds eerder uitgelekte maatregel in het nieuwe Regeerakkoord, die nadelig uitpakt voor met name oudere eigen huisbezitters. Zij hebben hun hypotheek grotendeels of helemaal afgelost en trekken dus geen hypotheekrente meer af van hun belastbaar inkomen. In ruil daarvoor hoeven zij sinds jaar en dag ook geen eigen woningforfait (een toeslag op het belastbaar inkomen voor woningbezitters) te betalen.
Achtereenvolgende kabinetten stimuleerden huizenbezitters om zoveel mogelijk hypotheek af te lossen en gebruik te maken van de vrijstelling. Rutte III wil daar echter een eind aan maken: ook wie zijn hypotheekschuld heeft afgelost, moet straks eigen woningforfait betalen.
Op het nippertje verzachting
Het akkoord tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie voorzag in een overgangsregeling van twintig jaar. Niettemin stak een storm van kritiek op. Vooral VVD-coryfee Hans Wiegel manifesteerde zich.
Op het laatste nippertje verzachtten de vier partijen hun maatregel. De overgangsperiode wordt met tien jaar verlengd tot dertig jaar. Dit lijkt een detail, maar het gaat om veel geld. Met de vrijstelling is thans zo’n 800 miljoen euro gemoeid, maar omdat de huizenprijzen stijgen, neemt het te betalen eigen woningforfait gestaag toe.
Rutte vreest rel om lastenverhoging
Volgens insiders gaat het weldra om een miljoen huishoudens die een lastenverhoging van gemiddeld duizend euro per jaar boven het hoofd hangt.
Door de maatregel onmiddellijk te verzachten, geeft VVD-leider Mark Rutte eigenlijk meteen al toe dat het plan niet deugt.
Kennelijk vreest hij een vergelijkbare rel als in 2012 – het vorige regeerakkoord – toen een inkomensafhankelijke ziektepremie tot een oproer in VVD-kringen leidde. Het is verstandig dat Rutte III de ‘aflosboete’ in een lager tempo doorvoert. Maar aan de andere kant laat Rutte nu zien dat verzet tegen de kabinetsplannen loont. Dat kan hem nog duur komen te staan.
Bij de presentatie van het nieuwe Regeerakkoord, maakten ook de andere coalitieleiders een nogal weifelende indruk. ‘Het was geen liefde op het eerste gezicht,’ zeiden ze.
Ongemak bij Pechtold
Rutte en Sybrand Buma (CDA) hamerden vooral op wat er van hun gedachtegoed in het regeerprogramma was terechtgekomen. Buma noemde bij voorbeeld nog maar eens het Wilhelmus. Alexander Pechtold (D66) lachte het ongemak weg door te samenwerking met Gert-Jan Segers van de toch tamelijk orthodoxe ChristenUnie en de praktiserend gelovigen Rutte en Buma voor te stellen als een homohuwelijk. Pechtold: ‘Het is uniek in de geschiedenis dat vier mannen elkaar het ja-woord geven.’
Gert-Jan Segers sloeg terug met: ‘Op hoop van zegen.’