‘IS heeft het stigma slecht te zijn, terwijl het Westen bezig is met genocide.’ Dat zegt de teruggekeerde Syriëganger Hayat S. De 34-jarige S. werd aan de Bulgaarse grens aangehouden, en wacht in een dorpje in Noord-Brabant haar proces af.
IS is geen terroristische organisatie, zegt S. in een interview met het AD. ‘Ik zie alleen het kalifaat. Het was een mooi idee, maar het kwam er niet. Wat wel kwam, is de oorlog.’
De filmpjes met onthoofdingen? ‘Daar heeft iedereen het altijd over. Maar ik heb die beelden nooit gezien. En ik heb er grote twijfels bij,’ zegt Hayat S., voorheen Lieke S. Ze werd in het najaar van 2016 opgepakt bij de Bulgaarse grens. Ze kwam terug uit het Midden-Oosten. Vervolgens werd ze teruggestuurd naar Nederland, waar ze werd opgenomen in de extra beveiligde inrichting in Vught.
Tegen het Algemeen Dagblad claimt S. vooral een activiste te zijn, maar waarom werd ze dan opgenomen in de meest beveiligde inrichting van Nederland?
‘Islam is het meest zuiver’
S. vertelt tegen het AD over haar bekering tot de islam. ‘Ik maakte een spirituele ontwikkeling door,’ zegt ze. ‘Het was verwarrend, maar ook verhelderend. Ik ga voor de Allerhoogste. Wat ik ervaar, komt van God, dus ik ging op zoek naar God. En die zag ik het meest zuiver in de islam. Die is allesomvattend. Er zijn veel profeten, en de islam omarmt ze allemaal. Islam erkent Jezus als profeet, het christendom sluit Mohammed juist buiten.’
Over de sharia zegt S.: ‘De islam kent veel regels, maar ik heb me nooit beperkt gevoeld. Zie het als verkeersregels. Die zijn er veel en voorkomen chaos, ongelukken. De regels van de islam houden je op het goede spoor.’ Toen ze in 2016 met haar dochter naar Disneyland ging, hakte S. de knoop door: ze moest zelf naar het kalifaat. ‘De islam bleef me roepen, een roep van binnen. Het Midden-Oosten is mijn thuis, dat voelde ik al lang.’
Reis naar het kalifaat
‘Nu vertelt ze háár verhaal’… Hou eens op AD, jullie zijn geen Evert Santegoeds. Wat een kritiekloos stukhttps://t.co/3Cx3gTLDrG
— Nikki Sterkenburg (@SterkNikki) 26 november 2017
Haar dochter liet ze achter in Nederland. ‘Op een gegeven moment kwam ik dicht bij Syrië, zeg maar boven Aleppo, en toen wilde ik ook daar naartoe. Gewoon, omdat het kon.’ Het lukte Hayat S. niet om Syrië te bereiken. Tegen het AD ontkent ze dat ze naar Syrië ging voor de jihad. Ze maakte wel een notitie waarin ze schreef dat ze ging strijden, ‘maar dat sloeg op mijn innerlijke strijd. Ik schreef dat ik mijn leven drie maanden in het teken van God zou stellen.’
Jihadisten in Nederland: zijn we wel voorbereid op terugkeerders? 
Bij haar terugreis werd ze aangehouden in Bulgarije. Ze werd gezocht door Europol. Vervolgens belandde ze in de cel. ‘Het was niet fijn. Het bed was vies. Ik ben vegetarisch maar kreeg kip, dus dat werd een halve hongerstaking,’ aldus Hayat.
Ook in Nederland werd ze niet met open armen ontvangen. ‘Ik werd op Schiphol meteen in een hokje geduwd. Ze pakten mijn hoofddoek af. Voor mijn veiligheid zeiden ze. Erg onprettig, ik kreeg uiteindelijk een handdoek. Hier kreeg ik de grote klap. Nu pas hoorde ik dat ik al die tijd niet met mijn ouders maar met de politie had gecommuniceerd. Opeens viel veel op zijn plaats.’
Inmiddels zit ze, na negen maanden voorarrest, te wachten op haar proces. Ze draagt een enkelband.
Veel te weinig zicht op niet-Europese IS-strijders, schreef Nikki Sterkenburg vrijdag.