Nu het stof een dag na de gemeenteraadsverkiezingen neerdwarrelt, is het tijd om de balans op te maken. Wie heeft een goede campagne gevoerd en welke partij is mogelijk toe aan een leiderschapswissel? Campagnestrateeg Henri Kruithof (voorheen onder meer voorlichter bij de VVD): ‘De rol van Pechtold is uitgewerkt.’
Ook Kruithof kan er niet omheen: de campagne van GroenLinks was succesvol. De partij werd de grootste in onder meer Amsterdam, Utrecht, Nijmegen, Arnhem en Delft. De campagne van GroenLinks voor de Tweede Kamerverkiezingen kenmerkte zich afgelopen jaar door een bijna Obama-achtige stijl met verkiezingsbijeenkomsten vergelijkbaar met die in de Verenigde Staten. Dat pakte goed uit voor de partij, zo bleek uit de uitslagen. Haagse verslaggevers spraken al snel van het ‘Jesse Klaver-effect’. En dat effect werkte door bij deze verkiezingen, stelt Kruithof. ‘Wat GroenLinks goed heeft gedaan, is dat ze op een heel positieve manier campagne heeft gevoerd. Veel andere partijen hebben vooral lopen afkraken. Daaraan heeft GroenLinks niet meegedaan en je ziet dat het werkt.’
Lees hier het omslagartikel van Syp Wynia: Hoe D66 maar blijft drammen
Een goed voorbeeld van een partij die zich daaraan wel schuldig maakte, is volgens Kruithof de SP. ‘Daarvoor heb ik een helder advies: die moeten echt om de tafel om de inhoud van hun boodschap te veranderen. Zij hebben campagne gevoerd met de roep dat Nederland op alle fronten aan de afgrond staat, dat alles slecht gaat. Maar je ziet juist in alle rapporten van het Sociaal en Cultureel Planbureau dat Nederlanders over het algemeen best tevreden zijn. Dus dat het kabinet alleen maar een heel rechts en vuil beleid zou hebben gevoerd, is voor veel Nederlanders ongeloofwaardig. Er gaan immers ook een aantal dingen goed. De economie bijvoorbeeld zit in de lift. Dus veel dingen die de SP roept, zien Nederlanders niet, of ervaren die niet zo. Dan komt de boodschap niet aan bij je kiezers. Zij moeten hun boodschap dus echt nuanceren.’ Kruithof wijst erop dat de SP niet heeft kunnen profiteren van de neergang bij de PvdA. Hij gelooft niet dat Lilian Marijnissen iets te verwijten valt. ‘Het ligt echt aan de boodschap.’
‘Rol van Pechtold is uitgewerkt’
Ook D66 moet zich volgens de strateeg achter de oren krabben. ‘Vier jaar geleden kwamen zij als grote winnaar uit de bus, maar je ziet dat zij worden afgestraft op het feit dat ze op twee standpunten hun mening hebben gewijzigd: de Wiv (‘sleepwet’, red.) en de afschaffing van het raadgevend referendum. Dat is natuurlijk een moeilijke boodschap die je moet verkopen aan je kiezers.’
Kruithof heeft nog een advies: ‘De rol van Pechtold is uitgewerkt, D66 is toe aan een leiderschapswissel. Hij loopt al zo lang mee, op een gegeven moment zijn kiezers toe aan een nieuw gezicht. Dat ligt niet aan hem, dat is bij alle politici zo, ook Rutte raakt een keer sleets. Vervangen ze Pechtold niet nu, dan denk ik dat ze dat binnen een jaar of twee wel doen. Als er een mooie burgemeestersfunctie vrijkomt, of als er een nieuwe EU-commissaris moet worden gekozen bijvoorbeeld. Want ik denk niet dat Pechtold zomaar weggaat als hij geen alternatief heeft.’
Kruithof gelooft overigens niet dat de penthouse-affaire veel invloed heeft gehad (Pechtold kreeg van een oude vriend een appartement in Scheveningen). Ondanks dat het een onderwerp is waarop bijvoorbeeld PVV-leider Geert Wilders Pechtold graag aanvalt. ‘Ik denk eigenlijk niet dat het de D66-aanhang veel kan schelen.’
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Voor PvdA is het einde in zicht
Een partij die zodanig in een crisis verkeert dat zelfs Kruithof geen goede oplossing heeft, is de PvdA. ‘Links raken ze het kwijt aan GroenLinks, en allochtonen – die van oudsher op die partij stemmen – stappen over naar partijen als DENK. Je ziet de neergang al jaren en ik heb werkelijk geen idee hoe ze het tij moeten keren. Die moeten echt om de tafel om een compleet nieuwe strategie te bedenken. Mogelijk is voor hen zelfs de enige oplossing vervanging van hun leider, want je ziet dat het beleid van het vorige kabinet nog enorm aan Asscher kleeft. Dat raak je niet zomaar kwijt.’
Kruithof is tevreden over de VVD, die hij in het verleden bijstond. Hij wijst erop dat de VVD ondanks een aantal impopulaire maatregelen toch iets is gegroeid. ‘Ook zij hebben een positieve campagne gevoerd en je ziet: dat spreekt mensen aan.’