Na de links-islamitische klucht in Rotterdam zal moslimpartij NIDA het lastig krijgen om eventuele coalitiepartners te vinden. Andere partijen zijn in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart zelfs al ‘officieel’ uitgesloten, vooral door links. Wie sluit wie uit? Een overzicht.
‘Redelijke partijen moeten stoppen met elkaar uitsluiten,’ zei D66-leider Alexander Pechtold vorig jaar voorafgaand aan de Tweede Kamerverkiezingen. Zijn partij lijkt die oproep, net als vele anderen, inmiddels al lang weer vergeten: de afgelopen weken sloegen in de grote steden diverse partijen aan het uitsluiten.
Lees de column van Afshin Ellian: Hoe Pechtolds populisme D66 laat bloeien
Amsterdam
Dinsdag wordt bekend dat DENK in elk geval niet op samenwerking met GroenLinks hoeft te rekenen. De Amsterdamse lijsttrekker Rutger Groot Wassink vindt dat DENK een grens heeft overschreden door Nederlandse politici met Turkse wortels te vragen ‘kleur te bekennen‘ over de Armeense genocide, de volkerenmoord op Armeniërs in het Ottomaanse Rijk, die de Tweede Kamer onlangs heeft erkend. Tunahan Kuzu en de zijnen waren daar niet blij mee en vinden dat Kamerleden als Zihni Özdil (GroenLinks) en Dilan Yesilgöz (VVD) ‘moeten laten zien aan welke kant ze staan’.
‘Met zo’n uitspraak maak je het voor mij onmogelijk om samenwerking aan te gaan,’ zegt Groot Wassink tegen De Telegraaf. Hij roept andere partijen in de Amsterdamse gemeenteraad op zich te beraden over een eventuele samenwerking met DENK. Die is volgens SP, PvdA, VVD en D66 ‘onwaarschijnlijk’, maar de partijen houden een slag om de arm: als DENK afstand neemt van het ‘schandpalen’ van Nederlands-Turkse politici, is samenwerken wat hun betreft niet ondenkbaar. Hoewel D66-lijsttrekker Reinier van Dantzig het ‘krankjorum’ noemt om ‘Nederlandse Kamerleden op deze manier te bejegenen’, zegt hij alleen ‘racistische partijen’ uit te sluiten.
Forum voor Democratie (FvD) is volgens D66 zo’n partij en die is in de hoofdstad dus de gebeten hond. Begin februari lieten D66, GroenLinks en PvdA gelijktijdig weten dat ze een samenwerking met FvD, geleid door voormalig journalist en opiniemaker Annabel Nanninga, niet zien zitten. Als reden gaven ze destijds de vermeende racistische uitspraken van Yernaz Ramautarsing, de nummer 2 op de FvD-lijst die vorige week opstapte na ophef over een opmerking in een WhatsAppgroep over een verband tussen IQ en homorechten.
Voor zover bekend zijn de drie partijen door het aftreden van Ramautarsing niet van mening veranderd: de Amsterdamse D66-lijsttrekker Reinier van Dantzig liet vorige week weten dat meer dan één persoon in FvD verantwoordelijk is voor ‘de verbetenheid waarmee steeds ras, sekse en geaardheid onderdeel wordt gemaakt van debat’. Zolang FvD-kopstukken als Thierry Baudet, Theo Hiddema en Nanninga zich niet distantiëren van vermeend ‘racistische’, ‘homofobe’ en ‘vrouwonvriendelijke’ uitspraken, sluit D66 de nieuwkomer – die alleen in Amsterdam meedoet – categorisch uit.
D66 vroeg de VVD hetzelfde te doen, maar VVD-lijsttrekker Eric van der Burg ziet daar niets in: ‘Hij (Ramautarsing, red.) was nog niet bij de partij, zei iets op persoonlijke titel en over iets wat hij in een onderzoek gelezen had. Dat vindt op geen enkele manier zijn weerslag in wat Forum doet en wil.’
Rotterdam
De laatste dagen is het NIDA dat de klok slaat: maandag implodeerde het verbond tussen de linkse partijen SP, PvdA, GroenLinks en de islamitische partij. En dat terwijl het pact een maand geleden met veel bravoure werd gepresenteerd om het rechtse Leefbaar buiten de deur te houden. Het valt te bezien of het uiteenvallen van het verbond, dat naar verluidt gebeurde op aandringen van GroenLinks-leider Jesse Klaver, links stemmen gaat opleveren of juist stemmen gaat kosten.
D66 deed niet mee aan het pact, maar bekijkt Leefbaar Rotterdam ook met argusogen. De reden: de partij heeft de handen ineengeslagen met FvD van Thierry Baudet, die zowel in de Tweede Kamer als in Amsterdam de aartsvijand van D66 is. Vrijdag presenteerden Leefbaar en FvD hun gezamenlijke Agenda Deradicalisering, tien concrete beleidspunten om ‘radicalisme en islamisering tegen te gaan’.
Hoewel het onwaarschijnlijk lijkt, staat de deur voor samenwerking tussen de huidige Rotterdamse coalitiepartners op een kiertje. Volgens D66’er Said Kasmi is er één voorwaarde: Leefbaar-leider Joost Eerdmans moet afstand nemen van Baudet. Dat is PvdA en GroenLinks dan weer een doorn in het oog: zij vrezen dat D66 ‘zo weer met Leefbaar in bed duikt’ en dat een nieuwe samenwerking op de loer ligt. Eerder zei Eerdmans al dat D66 ‘de boom in kon’ en partijgenoot Robert Simons sprak vorige week woorden van dezelfde strekking.
Den Haag
In de Hofstad lijkt het iets rustiger. Er spelen geen grote intriges, of het moet de uitsluiting van de PVV zijn, die in de Tweede Kamer al jaren wordt uitgesloten door vrijwel alle partijen. De PvdA zal nooit een stadsbestuur vormen met de partij van Wilders, die dit jaar voor het eerst meedoet in dertig gemeenten. De kans is groot dat ook andere partijen zullen volgen, maar VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff zei in januari dat lokale VVD’ers zelf moeten beslissen of ze de samenwerking willen aangaan.
Een ander relletje centreert zich rond de lokale Groep de Mos, niet toevallig geleid door ex-PVV-Kamerlid Richard de Mos. Volgens de PvdA sluit De Mos ‘categorisch mensen uit’ door zijn wens minder asielzoekers op te vangen in Den Haag. Maar volgens De Mos kan de stad gewoon niet meer statushouders aan.
Deventer
In het oosten van het land, in de Overijsselse stad Deventer, boycot de VVD DENK. VVD-lijsttrekker Daaf Ledeboer vindt dat DENK ‘de lange arm van Ankara’ vertegenwoordigt en wil niet met de partij in debat. Ook hieraan ligt de rel over de intimidatie van Turks-Nederlandse Kamerleden vanwege de erkenning van de Armeense genocide ten grondslag. Vooralsnog staat de VVD in Deventer alleen.