De rechter in Roermond staat toe dat in de geboorteakte van iemand niet als geslacht ‘vrouwelijk’ staat, maar ‘geslacht is niet kunnen worden vastgesteld’. Geslacht is geen kwestie van geslachtskenmerken, maar van gender-identiteit, zo oordeelde de rechter.
De genderzomer van 2017 benadeelde vooral de blanke, heteroseksuele man, schrijft Syp Wynia
Bij de geboorte van de 56-jarige Nederlander in de zaak kon het geslacht niet worden vastgesteld, waarop de ouders het kind lieten registreren als jongetje, omdat dat gemakkelijker zou zijn. Tijdens de puberteit bleek dat de persoon zich geen man voelde, waarop medische behandelingen volgden om een vrouw te worden. Ook dat geslacht bleek niet te passen, omdat de persoon in kwestie zich ‘genderneutraal’ voelt.
De wens om te worden erkend als iemand die noch man noch vrouw is, werd in 2007 nog afgewezen door de Hoge Raad, omdat de tijd daarvoor niet rijp zou zijn. De rechtbank in Roermond oordeelde dat die tijd nu wel is gekomen, gezien de maatschappelijke en juridische ontwikkelingen.
Niet kunnen registreren ‘inbreuk op privacy’
Volgens de rechtbank is sprake van ‘een inbreuk op het privéleven, het zelfbeschikkingsrecht en de persoonlijke autonomie’ als iemand zich niet als genderneutraal kan laten registreren.
Lees ook: Merkel heeft geen behoefte aan genderneutraal volkslied
Om een registratie als derde gender mogelijk te maken is een wetswijziging nodig, maar de rechter kon wel het verzoek van de officier van justitie toewijzen voor de bewoording ‘geslacht is niet kunnen worden vastgesteld’. Daarbij stelt de rechtbank nadrukkelijk dat de politiek nu aan zet is.
‘Zetje in richting politiek besluit’
COC Nederland noemt de uitspraak ‘een zetje in de richting van een politiek besluit’. ‘Het COC pleit al enige tijd voor het terugdringen van geslachtsregistratie. Wij zien niet in waarom je het geslacht überhaupt zou registreren en waarom het in je paspoort zou moeten staan,’ zegt COC-directeur Koen van Dijk. Hij hoopt dat de politiek er snel een besluit over neemt.
Lees ook: Genderneutraal Amsterdam zegt ‘geachte dames en heren’ vaarwel
Ook de Stichting NNID, Nederlands Netwerk Intersekse/DSD noemt het een stap in de goede richting. ‘De uitspraak sluit uitstekend aan bij de oproep die dertig internationale intersekse organisaties deden in de zogenoemde Verklaring van Malta,’ zegt directeur Miriam van de Have van NNID. ‘Wij denken dat het afschaffen van de geslachtsregistratie door de overheid het einddoel moet zijn, maar deze uitspraak is een grote stap in de goede richting. Wel is het jammer dat deze uitspraak specifiek geldt voor intersekse personen.’ De organisatie vindt dat iedere Nederlander deze optie moet hebben.
‘Revolutionair binnen familierecht’
Transgender Netwerk Nederland (TNN) is enorm verheugd over de uitspraak. ‘De veelzijdigheid van geslacht valt niet te registreren, dat toont deze uitspraak. Het wordt tijd voor vrijheid van geslacht,’ zegt voorzitter Brand Berghouwer. ‘Dit is revolutionair te noemen binnen het Nederlandse familierecht.’ De komst van de Transgenderwet in 2014 maakte al duidelijk dat gender-identiteit voor transgenders leidend was en niet de geslachtskenmerken. Ze hoeven voor wijziging van geslacht alleen met een deskundigeverklaring naar de ambtenaar van de burgerlijke stand.
Meer over dit onderwerp: Wordt ‘Moederdag’ slachtoffer gender-discussie?
Intersekse personen (bij wie het lichaam zowel mannelijke als vrouwelijke kenmerken vertoont) moeten nog wel naar de rechter om te bewijzen dat geslachtskenmerken en dus het geslacht anders zijn dan het bij de geboorte vastgestelde geslacht.
Een van de landen waar al een derde geslachtsoptie in het paspoort mogelijk is, is Canada. Dat werd ingevoerd in 2016 onder premier Justin Trudeau. Wie zich geen uitgesproken man of vrouw voelt of geen sekse wil laten registreren, kan een ‘x’ in zijn paspoort laten opnemen. Maar daar bleef het niet bij. Zo liet Trudeau ook het Canadese volkslied veranderen om ‘inclusiever’ te zijn. De regel True patriot love in all thy sons command (‘in ware vaderlandsliefde gehoorzamen al uw zonen’) werd True patriot love in all of us command (‘in ware vaderlandsliefde gehoorzamen wij allen’).
Lees meer van Syp Wynia: O, was ik maar een minderheid