PvdA-Kamerlid Lilianne Ploumen pleitte vanmiddag in de Tweede Kamer voor een vrouwenquotum bij defensie. Van staatssecretaris Barbara Visser (Defensie) wilde Ploumen weten hoe ze zo’n verplicht minimaal percentage vrouwen bij de krijgsmacht voor elkaar wilde krijgen.
PvdA-Kamerlid Ploumen stelde dat defensie al jaren probeert het aandeel vrouwen omhoog te krijgen van 14 naar 30 procent, maar dat dit vooralsnog weinig heeft opgeleverd. ‘Ik vrees dat we naar hardere middelen moeten grijpen,’ zei het Kamerlid. Visser schoof het voorstel terzijde omdat het de zaak volgens haar geen goed zou doen. Iedereen zou namelijk denken dat vrouwen worden bevorderd om hun vrouwzijn, in plaats van om hun capaciteiten, zo redeneerde Visser.
Maar zo’n quotum is helemaal geen goed idee. Sterker nog, dat kan alleen maar contraproductief werken, stelt voormalig ambtenaar bij het ministerie van Defensie en oud-fractieleider van de LPF Mat Herben. ‘Dit levert alleen maar scheve gezichten op bij mannen die vaker zijn uitgezonden of beter zijn gekwalificeerd. Je hebt kans dat die dan weer gedemotiveerd afhaken. En we hebben al zo’n groot tekort aan gekwalificeerd personeel bij defensie.’
Lees het spraakmakende coververhaal over de toekomst van de Nederlandse krijgsmacht
Ernstigere problemen dan quotum
Defensie heeft volgens hem dan ook wel urgentere zorgen. ‘Defensie heeft zichzelf in de afgelopen jaren echt opgevreten. Materieel op de Nederlandse vliegvelden helemaal uit elkaar gehaald om F16’s in het buitenland in de lucht te houden. Marinepersoneel mee laten doen met operaties van de landmacht vanwege personeelstekort. Het was puur kannibalisme en roofbouw op mens en materieel.’
Rutte heeft zich onder druk laten zetten door links gedachtegoed, zo meent Herben. Door zich over te laten halen om mee te doen aan de jarenlange vredesmissies, zoals die in Afghanistan. ‘We moeten ophouden met de overdreven aandacht voor het handhaven van de internationale rechtsorde. Defensie moet zich eerst richten op waar ze voor is, en dat is bescherming van ons grondgebied en dat van onze NAVO-bondgenoten. Want op dit moment fungeert defensie als een verlengde arm van Ontwikkelingssamenwerking. We kunnen wel deelnemen, maar voor maximaal twee jaar. Zo’n tienjarige missie als in Afghanistan kan defensie gewoon niet aan.’
Bij de top van defensie ziet hij ook een probleem. ‘Je moet op enig moment nee durven zeggen, maar ze zijn zó loyaal. Ze zouden nog harakiri (Japanse zelfmoord met een lange dolk; red.) plegen als de minister dat zou vragen. Het is steeds: “Ja hoor, kan wel.”‘
Lees ook dit interview met Defensieminister Ank Bijleveld: ‘Bij dit budget kan ik nu gewoon niet meer doen’
‘Politiek heeft helemaal geen affiniteit met het onderwerp’
Herben voorziet grote problemen na 2023, vooral bij de land- en luchtmacht. ‘Voor deze kabinetsperiode is er net genoeg geld, maar voor daarna ligt er helemaal geen plan. Uit alle cijfers blijkt dat de toegezegde 1,5 miljard bij lange na niet voldoende is. Het moet minstens een 0,5 miljard meer zijn en het liefst 1 miljard meer. Je ziet ook dat in de politieke top helemaal geen affiniteit bestaat met dit onderwerp. Nu klopt het kabinet zich op de borst dat er een investering is gedaan, maar ik voorspel dat het over vijf jaar als een boemerang terugkomt. Ik voorzie een gigantische dip.’
Hij ziet defensiepersoneel dat ernstig gedemotiveerd is. ‘Door het arbeidstekort worden mensen tijdens hun dienstverband van zes jaar soms wel zeven keer uitgezonden. Dat is ondragelijk. En als mensen na hun uitzending terugkomen, worden ze beloond met het feit dat hun baan door bezuinigingen op de tocht staat. Ook zijn ze wéér een halfjaar van huis doordat ze een trainingscircuit ingaan om vaardigheden op te vijzelen die ze op missie niet hebben geoefend. Banen aan de top zijn dun gezaaid, dus het is echt vechten voor een goede positie aan de top.’ Herben vreest dat een quotum voor vrouwen onrechtvaardig kan uitpakken voor mannen, die dan niet worden beloond voor hun inzet.
De oud-LPF-leider ziet veel getalenteerde dertigers uitstromen omdat ze onregelmatige werktijden hebben. ‘Het is onmogelijk om een gezin te starten en een sociaal leven op te bouwen als je zoveel van huis bent.’
Lees ook dit commentaar van Eric Vrijsen: Krijgsmacht is zo chronisch verwaarloosd dat 1,5 miljard zo op is