Het mislukte in 2008, in de Europese Unie komt het er maar niet van. Daarom wil het kabinet-Rutte III desnoods een nationale vliegtaks invoeren: 3,80 euro per passagier in Europa en 22 euro op een continentale vlucht.
Die moet er in 2021 zijn. Liefst in Europees of internationaal verband, maar anders nationaal. Auto, bus en trein worden al belast, maar vliegen op geen enkele manier. Na afloop van de ministerraad rees meteen scepsis over de haalbaarheid van dit plan uit het Regeerakkoord. In 2008 weken reizigers immers nog massaal uit naar luchthavens aan de grens, waarop de taks al na een jaar verdween.
Is er wel draagvlak voor?
Vice-premier Hugo de Jonge (CDA), die de in Brussel actieve premier Mark Rutte (VVD) verving als voorzitter van de ministerraad en op de wekelijkse persconferentie, putte zich uit om te zeggen dat het kabinet er dit keer draagvlak voor ziet.
‘Ik denk inmiddels dat de urgentie om iets te doen aan het klimaat en de klimaatverandering, de urgentie om het principe van de vervuiler betaald door te voeren, sinds 2008 is gegroeid.’
Begrijpen burgers het?
Dat draagvlak blijkt volgens hem bijvoorbeeld uit het deze week door zeven partijen uit de Tweede Kamer gepresenteerde initiatief voor de Klimaatwet. Ook haalde hij er de overlegtafels bij die samen werken aan een Klimaatakkoord dat medio juli zou moeten verschijnen.
Of dat ook betekent dat de burger begrip heeft voor een vliegtaks, kon De Jonge niet zeggen. ‘Het doel van de vliegtaks is het beïnvloeden van het gedrag van mensen. Je kiest daarvoor op het moment dat je met vakantie gaat.’
Na doorvragen van de media gaf de CDA-vicepremier toe dat het ‘politieke’ draagvlak voor milieubelastingen dan wel groter is, maar dat het draagvlak in de samenleving ‘niet vanzelfsprekend’ is. ‘De weg naar Parijs zullen we samen moeten afleggen.’
Vergroening belastingstelsel
De vliegtaks is onderdeel van de kabinetsplannen om het belastingstelsel te vergroenen. Om de doelstellingen van Parijs te halen zullen er nog wel meer lasten komen, voorspelde De Jonge na de ministerraad.
Het duurde even voor de vice-premier wees op een nog groter verschil met 2008 toen de eerdere vliegtaks sneefde: Nederland loopt niet voorop want andere landen hebben intussen al een vliegtaks. Grijpend naar zijn voorbereide teksten – ‘u ziet ik citeer uit eigen werk’ – somde hij ze op: Duitsland, Oostenrijk, Italië, het Verenigd Koninkrijk, Noorwegen, Frankrijk en Zweden.
Effect is gering
Het kabinet hoopt dat consumenten en bedrijven in hun keuzes meer rekening houden met het milieu. Het ministerie van Financiën verhult niet dat het effect van de vliegtaks gering is. Dat komt omdat de taks niet hoog is (opbrengst 200 miljoen euro). Bovendien zullen de vliegmaatschappijen naar verwachting door de beperkte capaciteit op Schiphol hun prijzen opkrikken en de taks erin verwerken. Met de opbrengst worden de lasten op arbeid en ondernemen verlaagd en klimaatmaatregelen gefinancierd.
Hoe gaat hij zelf met vakantie?
Van 5 juli tot 5 september is er een internetconsultatie. Belanghebbenden kunnen reageren op de diverse varianten, maar aangezien het plan in het Regeerakkoord prijkt, komt de taks er volgens De Jonge sowieso.
Zelf gaat hij trouwens met de auto op vakantie.