Nadat Amerika uit de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties (VN) stapte, gingen ook in Nederland stemmen op om in de toekomst een lidmaatschap te weigeren. Maar minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) ziet daar niets in. Het kabinet is het oneens met de Amerikaanse president Donald Trump, die vindt dat vooringenomenheid tegen Israël en het lidmaatschap van notoire mensenrechtenschenders ervoor zorgen dat de raad zijn naam niet waard is.
‘Het kabinet is van mening dat de Mensenrechtenraad een zeer relevant VN-orgaan is waarin belangrijke resultaten zijn geboekt,’ schrijft Blok dinsdag in zijn antwoorden op Kamervragen van Kamerleden Kees van der Staaij (SGP), Raymond de Roon (PVV) en Joël Voordewind (ChristenUnie). ‘Wel vindt het kabinet dat de Mensenrechtenraad niet zonder tekortkomingen is en zou moeten worden hervormd,’ vervolgt Blok. Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Sigrid Kaag (D66) zei in februari al dat de raad moet worden hervormd.
Blok niet blij met apart agendapunt voor ‘mensenrechten in Palestina’
Wie mensenrechten serieus neemt, volgt Trump, schreef Robbert de Witt
Een van die tekortkomingen is volgens de minister een permanent agendapunt van de raad, namelijk het monitoren van de ‘mensenrechtensituatie in Palestina en andere bezette Arabische gebieden’. Net als Amerika zouden Nederland en de Europese Unie (EU) het liefst zien dat ‘de mensrechtensituatie in de bezette gebieden op eenzelfde manier zou moeten worden behandeld als andere landensituaties,’ onder hetzelfde agendapunt waarin alle andere landen aan de orde komen.
Het voorbeeld raakt aan een van de voornaamste kritiekpunten die Amerika heeft op de VN-Mensenrechtenraad. Nikki Haley, VN-ambasadeur namens de Verenigde Staten, heeft al meermaals laten weten dat Amerika het oneens is met de vooringenomen positie die de raad inneemt tegenover Israël. Van de 28 VN-resoluties – die mede op grond van advies van de Mensenrechtenraad tot stond komen – waarin lidstaten worden veroordeeld om mensenrechtenschendingen, ging het in 21 gevallen om een veroordeling van de Joodse staat. Dat meldde de non-gouvernementele organisatie UN Watch.
Raad veroordeelde Israël, maar niet Hamas na geweld Gaza
Illustratief is een recente resolutie over het geweld in Gaza, waarbij het Israëlische leger meer dan honderd Palestijnen doodde als reactie op gewelddadige rellen en bestormingen van de Israëlische grens. De VN-Mensenrechtenraad nam een resolutie aan om Israël te veroordelen, maar Amerika stemde, net als Australië, tegen, omdat er niets werd gezegd over de rol van terreurorganisatie Hamas, die volgens de Amerikanen een kwalijke rol speelt bij de rellen, door burgers te gebruiken als menselijke schilden en hen te belonen voor geweld en terreur.
Afshin Ellian: Hamas, houd op met krankzinnig martelarengedoe
Ook Blok was niet te spreken over de VN-resolutie. In zijn antwoorden van dinsdag laat hij weten dat Nederland en de EU erop zijn ‘gericht disproportionele aandacht voor een land (Israël, red.) binnen de VN te voorkomen’. Desondanks onthield Nederland zich bij de resolutie over het geweld in Gaza van stemming, en veroordeelde hoge buitenlandvertegenwoordiger van de EU Federica Mogherini in haar reactie het door Israël gebruikte geweld. Een paar weken later veroordeelden zowel Nederland als de EU wel een rakettenregen vanuit Gaza op het zuiden van Israël.
Een andere reden voor Amerika om uit de raad te stappen, is het lidmaatschap van tal van landen met een dubieuze staat van dienst op het gebied van de mensenrechten. Momenteel hebben onder meer Saudi-Arabië, Pakistan, Afghanistan en Venezuela een zetel in de raad, die 47 leden telt. ‘De VN-Mensenrechtenraad is een hypocriete, egoïstische organisatie die de spot drijft met de mensenrechten,’ zei Haley vorige maand.
Nederland wil in 2020-2022 lid worden van de VN-Mensenrechtenraad
Voor Blok is het ledenbestand van de raad echter geen reden om in de toekomst een lidmaatschap te weigeren, zoals PVV, SGP en ChristenUnie hem hadden verzocht. ‘ Ondanks de tegenstand van niet gelijkgezinde landen is de Mensenrechtenraad in staat belangrijke resoluties aan te nemen over onder andere de vrijheid van godsdienst, de vrijheid van meningsuiting, gelijke rechten voor vrouwen en LGBTI,’ meent Blok: ‘Ook stelt de Raad onderzoekscommissies in en spreekt het landen hard aan op schendingen van mensenrechten, zoals in Zuid-Sudan, Syrië, Jemen, DPRK (Noord-Korea, red.) en Myanmar.’
Omdat Nederland graag invloed uitoefent op de resoluties die de VN-Mensenrechtenraad aanneemt, schrijft de minister, heeft Nederland zich kandidaat gesteld om in de periode 2020-2022 lid te worden. ‘Het kabinet wil zichzelf niet buiten spel zetten, maar wil juist in gesprek blijven in de mensenrechtenraad, ook met de moeilijke landen.’