De ministerraad gaat de laatste vergaderweek van het politieke jaar in. Het wietexperiment vergde in de op een na laatste vergadering het meeste overleg wegens onenigheid in de coalitie. Maar aan de eeuwig ontspannen premier Mark Rutte (VVD) was dat niet te merken.
Zijn persconferentie ging voornamelijk over het schandaal dat de politie journalisten afluistert, het bezoek van Rutte en minister voor Buitenlandse Handel Sigrid Kaag (D66) aan het Witte Huis, de benoeming van Femke Halsema (GroenLinks) tot burgemeester van Amsterdam en de Thaise grotjongens.
Terwijl de Tweede Kamer in de nacht van donderdag op vrijdag met reces ging, vergadert het kabinet nog een week door. Daarna is het wachten tot Prinsjesdag voordat er weer een wekelijkse persconferentie is.
Persconferentie ministerraad
Elsevier Weekblad deed het aflopende politieke jaar wekelijks verslag van de persconferentie na de ministerraad, een oer-Hollandse traditie die te danken is aan wijlen Piet de Jong. In weinig landen stelt de regeringsleider de media daartoe in de gelegenheid. Het biedt kans om de premier aan de tand te voelen over actualiteiten of besluiten van de ministerraad. Die laatste gaan als persbericht de deur uit. Alleen de belangrijkste halen het nieuws.
NAVO-top
Rutte begint zijn persconferentie altijd met een ‘statement’. Dit keer ging dat over de internationale veiligheid waarover het kabinet had gesproken met het oog op de NAVO-top volgende week in Brussel. ‘De veiligheidssituatie rond Europa blijft zorgelijk. En dat onderstreept nog eens het belang van het trans-Atlantische bondgenootschap,’ zei de premier.
Maar juist dat bondgenootschap wankelt nu de Amerikaanse president Donald Trump werk maakt van wat zijn voorgangers slechts voorzichtig deden: de Europese NAVO-landen manen om te voldoen aan de afspraak om twee procent van het bruto binnenlands product aan defensie te besteden. Trump deed over het niet nakomen van die NAVO-norm pas nog een boze brief de deur uit.
Trump heeft gelijk
Niemand geeft Trump ongelijk. Rutte III zal ondanks de verhoging van het defensiebudget deze kabinetsperiode lang niet die twee procent bereiken. ‘Dus ja, we geven te weinig uit, maar er is grote waardering voor het feit dat onze krijgsmacht goed internationaal inzetbaar is,’ zei Rutte doelend op de Nederlandse troepen in onder meer Afghanistan en Litouwen.
Hoe de premier zijn veelbesproken ‘no’ moment in het Witte Huis had beleefd? Trump suggereerde dat het niet alleen positief was als de Europese Unie en Amerika een handelsconflict zouden weten vermijden, maar ook als dat niet het geval was. ‘No,’ zei Rutte daarop. ‘Op dat moment was dat niet zo’n groot ding,’ zei de premier op zijn persconferentie. Of het spontaan gebeurde? ‘Het was niet voorbereid.’
Wiet-experiment
Het kabinet accordeerde het in het Regeerakkoord aangekondigde wietexperiment dat in zes tot tien gemeenten zal worden gehouden. Maar in navolging van het advies van de Commissie-Knottnerus werd ook besloten om nog extra controlegemeenten mee te nemen. Over dat laatste had de coalitie flink gesteggeld.
‘Ik ben blij dat we er voor dit voor deze coalitie ingewikkelde onderwerp uit zijn gekomen,’ zei Rutte verwijzend naar de meningsverschillen tussen VVD en D66 aan de ene en CDA en ChristenUnie aan de andere kant.
Halsema laat niet met zich sollen
Rutte bejubelde Femke Halsema, de eerste burgemeester van Amsterdam, met wie hij veel had samengewerkt toen ze samen in de oppositie zaten. Zij leidde destijds GroenLinks.
Hij noemde Halsema ‘een prettig mens, maar ook een autonoom denker’ en ‘een scherp mens die niet met zich laat sollen.’ De premier vindt het college van Amsterdam ‘heel erg links, maar de burgemeester staat boven de partijen.’
Bidden en duimen voor de grotjongens
Rutte was zichtbaar voorbereid op een vraag over de 9-jarige Dennis uit Zwolle die hem had geschreven met de vraag of Nederland niet kon helpen de grotjongens in Thailand te bevrijden. De premier somde op welke internationale en Nederlandse hulp geboden was. ‘Ik denk dat we allemaal bidden en duimen dat het goedkomt.’