VVD’er Jozias van Aartsen, die deze maand aftrad als waarnemend burgemeester van Amsterdam, is bezorgd over de weg die zijn partij is ingeslagen. Tijdens zijn ambtsperiode voer Van Aartsen geregeld een heel andere koers dan bewindspersonen en Kamerleden in Den Haag. Hij noemt het ‘zorgelijk’ dat er binnen zijn partij ‘minder belangstelling is voor de rechtsstaat en regels,’ en meer voor ‘gevoelens in de samenleving’.
In een afscheidsinterview met het AD reageert Van Aartsen vrijdag voor het eerst uitgebreid op de scherpe kritiek die hij kreeg uit eigen kring. Vooral over de aanval op het Joodse restaurant HaCarmel en de slepende kwestie rond het krakende asielzoekerscollectief We Are Here – waarvan voorman Khalid Jone deze week na zestien jaar een verblijfsvergunning kreeg – botste Van Aartsen burgemeester met zijn landelijke partijgenoten.
Van Aartsen hekelt Kamerleden: ‘Totale onkunde over de rechtsstaat en regels’
Zo pleitten VVD-Kamerleden Arno Rutte en Daniël Koerhuis diverse keren voor het ontruimen van panden die We Are Here had gekraakt, omdat ze het oneens waren met Van Aartsens beslissing om het kraakverbod niet te handhaven. De opstelling van het tweetal leidde tot ergernis bij de gewezen burgemeester. ‘Ja, die hele discussie over de groep We Are Here was niet gebaseerd op feitenkennis. Die toont totale onkunde over de rechtsstaat en regels,’ vertelt Van Aartsen, die aangeeft Rutte en Koerhuis (‘heet hij zo?’) niet eens te kennen.
Carla Joosten: Kraken was toch verboden? Zo zit het
Volgens Van Aartsen is hun houding ‘zorgelijk’: ‘Het zegt iets over de richting die de VVD kennelijk opgaat, dat er minder belangstelling is voor de rechtsstaat en regels, en dat je vanwege gevoelens in de samenleving die opstelling kiest.’ Fractieleider Klaas Dijkhoff krijgt eveneens een veeg uit de pan, omdat hij openlijk vraagtekens zette bij het beleid van de ex-burgemeester van Amsterdam. ‘En dan fractieleider Dijkhoff die iets zegt in de trant van: die Van Aartsen zijn we toch snel kwijt. Dat past een fractievoorzitter niet.’
Van Aartsen geeft Dijkhoff ook in NRC veeg uit de pan
Woensdag publiceerde NRC ook al een interview met Van Aartsen, waarin hij eveneens zijn besluit verdedigt om de door We Are Here gekraakte panden niet te ontruimen. Ook in die krant haalt Van Aartsen uit naar Dijkhoff, die wat hem betreft te weinig aan aan het bed-bad-brooddossier heeft gedaan toen die in het vorige kabinet staatssecretaris van Justitie was.
Dijkhoff leverde in februari ook al kritiek op uitspraken die Van Aartsen deed over salafisme. Hij zei onder meer dat ‘gehamer’ op deze fundamentalistische lezing van de islam ‘vervuiling van het debat‘ is, en vond dat de overheid salafistische moslims de hand moet reiken. Daar staat Van Aartsen nog altijd achter, vertelt hij desgevraagd aan het AD. ‘Deze stromingen hebben een hoop brave burgers.’ En: ‘Als je continu tegen hen zegt: “jullie deugen niet”, dan werkt dat ontwrichtend. En daar moet ook mijn partij maar eens goed over nadenken.’
‘Benoemde burgemeester geen houdbaar systeem meer’
Arendo Joustra: Gekozen burgemeester dé oplossing? Niet echt
In NRC breekt Van Aartsen tot slot een lans voor de gekozen burgemeesters. De manier waarop de benoeming van zijn opvolger Femke Halsema verliep, is volgens hem het bewijs dat het benoemen van burgemeesters ‘niet bevredigend is’. ‘De uitkomst is goed, maar het is geen houdbaar systeem meer.’