Politiek en maatschappelijk is het verwarrende begrip ‘multiculturele samenleving’ al jaren omstreden. Net als de vraag of zo’n ‘diverse’ samenleving wel zo ideaal is. Toch duikt het telkens op – zoals in affaire-Blok.
Op de late avond van de eerste herfstdag van 2018 speelde zich in de Tweede Kamer een opmerkelijke, zij het weinig opgemerkte krachtmeting af. Het was al laat, vrijdagavond, en de Kamer had al dagen vergaderd over de Troonrede en de Miljoenennota. Toch verlangde het Kamerlid Selcuk Öztürk hoofdelijke stemming over een motie die zijn partijgenoot Tunahan Kuzu even eerder had ingediend. ‘Om te kijken wie er aan onze kant staat,’ aldus Öztürk.
De motie van Kuzu verlangde van de Kamerleden dat ze zich uitspraken over ‘de multiculturele samenleving’. ‘De Kamer, gehoord de beraadslaging, van mening dat gelijkwaardigheid, verbinding, diversiteit en inclusiviteit belangrijke normen en waarden zijn, spreekt zich uit voor de inclusieve multiculturele samenleving.’
Selçuk Özturk, Farid Azarkan en Tunahan Kuzu (DENK) bij Algemene Beschouwingen
foto: Peter Hilz / HH
Dat was niet zomaar wat, want ‘de multiculturele samenleving’ is een even verwarrend als omstreden concept. Twee decennia geleden werd Hans Janmaat nog door de rechter veroordeeld, omdat hij de multiculturele samenleving wilde ‘afschaffen’. Maar al bijna even lang wijzen vooraanstaande politici in binnen- en buitenland het idee van de multiculturele samenleving als streven af. CDA’er Jan Peter Balkenende bijvoorbeeld. Of verklaren ze die samenleving voor ‘mislukt’ (de Britse premier David Cameron, de Duitse bondskanselier Angela Merkel, de Franse president Nicolas Sarkozy). Dat weerhield de Tweede Kamer er niet van om zich op de avond van 21 september 2018 zonder enig nader debat, maar wel hoofdelijk, over ‘de inclusieve multiculturele samenleving’ uit te spreken.
Het werd voor Kuzu en Öztürk en hun fractiegenoot Farid Azarkan zowel een nederlaag als een overwinning. De motie haalde het weliswaar niet – 69 Kamerleden stemden voor, 79 tegen – maar de groep medestanders was aanzienlijk.
Onder leiding van een kleine driemansfractie was er een duidelijk zichtbare, diepe kloof in de Tweede Kamer ontstaan, uitgerekend op een terrein dat Nederland al minstens sinds de eeuwwisseling verdeeld houdt. Na de stemming vroeg Kuzu nog even het woord. ‘Nu de motie is verworpen, wil ik nog zeggen dat er nog heel veel werk aan de winkel is in dit land.’ Kuzu is nog niet klaar met Nederland.
De motie-Kuzu maakte duidelijk waar de streep tussen links en rechts moet worden getrokken als het gaat om de multiculturele samenleving. Dan blijken D66 en 50Plus tot het linkerblok – de aanhangers – te behoren, met GroenLinks, SP, PvdA, Partij voor de Dieren en DENK. Terwijl de ChristenUnie, die vaak warme christelijke woorden voor de multicultuur heeft, als het op stemming aankomt toch kiest voor het rechterblok dat zich niet voor de multiculturele samenleving uitspreekt: VVD, PVV, CDA, SGP en Forum voor Democratie.
Voor Kuzu, Öztürk en Azarkan was het ook om een andere reden een mooie avond. Enkele weken eerder had Kuzu ook al de motie van wantrouwen mogen indienen tegen minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD), die zich afgelopen zomer in een moment van openhartigheid afwijzend had uitgelaten over de mogelijkheid – dan wel wenselijkheid – van de multiculturele samenleving.
Ook toen kreeg Kuzu de hele linkse oppositie achter zich, maar moest hij het nog zonder de steun van D66 en 50Plus stellen. Wel had D66-leider Alexander Pechtold het debat met Blok al benut om ‘het bevorderen van het ideaal van de multi-etnische samenleving’ in de Handelingen vast te leggen.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?
Er ging iets fout