Zo wil Zaanstad voorkomen dat intocht uit de hand loopt

De gemeente Zaanstad probeert met allerlei maatregelen te voorkomen dat de landelijke intocht van Sinterklaas op 17 november uit de hand loopt. Een ‘Sintdialoog’, strikte toegangsregels en forse veiligheidsmaatregelen: niets wordt aan het toeval overgelaten.

  Gemeente houdt ‘Sintdialoog’ met bewoners

De gemeente Zaanstad organiseerde woensdagavond een dialoog- en debatavond over de intocht van Sinterklaas en zijn Pieten. Daarbij spraken ongeveer honderd Zaankanters – bewoners van de Zaanstreek – in groepen achter gesloten deuren over de manier waarop het sinterklaasfeest volgende week zaterdag wordt gevierd.

Volgens wethouder Ria Noordzij (ChristenUnie) – die de zieke PvdA-burgemeester Jan Hamming verving – verliep de bijeenkomst ‘zeer respectvol’ en heeft de avond bewezen dat er bij veel mensen ‘behoefte bestaat aan dit soort avonden. Dialogen voeren, betekent elkaar ontmoeten. Elkaar ontmoeten, betekent elkaar leren kennen. En dat is een basis voor het kweken van begrip’. Opvallend is verder dat Noordzij zei dat de Noord-Hollandse gemeente de intocht juist heeft binnengehaald om de discussie over het uiterlijk van Zwarte Piet verder aan te zwengelen. Dat lukte, aangezien vertegenwoordigers van twee sinterklaascomités die zich eerder uit onvrede hadden teruggetrokken ook aanwezig waren en na afloop spraken van een ‘waardevolle avond’.

Vorige maand trokken twee comités uit Zaanstad zich terug uit de organisatie van de intocht, omdat de omroep NTR had aangekondigd dat alleen roetveegpieten Sinterklaas zouden vergezellen. De inmiddels jaarlijkse discussie barstte na die mededeling los, waarna een woordvoerder van de omroep een dag later zei dat het ging om een misverstand: sommige Pieten zullen wel degelijk zwart zijn. ‘Naargelang ze vaker door de schoorsteen zijn gegaan, worden ze zwarter.’ Wel zei de omroep dat er sprake is van een geleidelijke verandering, ‘elk jaar een beetje minder zwart’.

Kinderen geraadpleegd: ‘Zij willen roetveegpiet’

Als het aan de kinderen uit Zaanstad ligt, wordt Zwarte Piet voortaan een roetveegpiet. Dat zegt althans de Zaanse Kinderombudsman Anne Martien van der Does, die voorafgaand aan de debat- en dialoogavond van de gemeente met kinderen sprak over hun voorkeur. Kinderen in Zaanstad zien Sinterklaas als een ‘gezellig familiefeest’ en hebben een voorkeur voor de roetveegpiet, aldus Van der Does.

De ongeveer tweehonderd kinderen met wie Van der Does in gesprek ging, zeiden dat ‘vooral gek doen, met veel dansen en muziek’ het belangrijkst is bij de intocht. Aangezien de knechten van de goedheiligman volgens de overlevering door de schoorsteen binnenkomen, zou het voor de hand liggen dat die zwarte en/of donkergrijze roetvegen op hun gezicht hebben.

Volgens de plaatselijke Kinderombudsman wordt het debat over het pietenuiterlijk ‘steeds feller’ en is een gesprek tussen voor- en tegenstanders van Zwarte Piet noodzakelijk. ‘Zaanstad is een mooie plek om het te voeren, omdat onze stad de dialoog graag aangaat. Dit is een goed moment om te zien hoe tolerant we zijn.’

Strenge regels voor toegang en demonstraties

Ondanks de oproepen tot dialoog en tolerantie kondigde de gemeente Zaanstad vorige week al aan strikte regels te hanteren om de intocht ordentelijk te laten verlopen. Zo wordt de Zaanse Schans, het historische deel van Zaanstad waar Sinterklaas arriveert, afgezet met hekken, en is die plek alleen via speciale poortjes toegankelijk. Daar worden tassen en jassen gecontroleerd. Ook geldt er een droneverbod.

Woensdag vertelde een gemeentewoordvoerder al aan De Telegraaf dat het gebied al zeker tien dagen voor de dag van de intocht wordt beveiligd: ‘Je kunt ervan uitgaan dat de veiligheidsmaatregelen niet beperkt blijven tot de dag van de intocht.’ Over hoe dat precies gebeurt, doet de gemeente noch de Zaanse Schans mededelingen.

Zaanstad ging uit voorzorg ook al in gesprek met tien anti-Piet-organisaties die willen demonstreren. Een van die groepen is De Grauwe Eeuw, waarvan de extreem-linkse activist Michael van Zeijl – die vorig jaar dreigde met een aanslag op Sinterklaas – voor zover bekend het enige lid is. In gesprek met burgemeester Hamming wilde hij geen afspraken maken over een eventuele demonstratie, maar kondigde eerder ‘spontane acties’ aan. Vorig jaar, tijdens de veelbesproken intocht in Dokkum, zette de politie Van Zeijl uit voorzorg vast. Onder meer de VVD en de Partij voor de Ouderen en Veiligheid (POV) willen dat dat volgende week ook in Zaanstad het geval is.

Wie 72 uur vóór de intocht een demonstratie aanmeldt, kan in Zaanstad ‘gewoon’ actievoeren voor of tegen Zwarte Piet. Wel gelden voor de demonstraties strikte voorwaarden: voor- en tegenstanders krijgen plekken toegewezen die ver uit elkaar liggen, en moeten tijdens de intocht in hun vak blijven en daar zelf de orde bewaken. Gezichtsbedekkende kleding is bovendien verboden.

Kick Out Zwarte Piet vooralsnog niet bij landelijke intocht

De meest prominente actiegroep die strijdt tegen Zwarte Piet, Kick Out Zwarte Piet (KOZP), wil demonstreren in achttien gemeenten. Via Facebook worden  medestanders opgeroepen om op 17 november actie te voeren in onder meer Amstelveen, Apeldoorn, Groningen, Rotterdam en in Willemstad, de hoofdstad van Curaçao.

Volgens activist en voorman Jerry Afriyie wil de actiegroep vreedzaam demonstreren: ‘KOZP is niet uit op geweld, rellen of andere vormen van protest die onnodige provocatie en agressie teweeg kunnen brengen.’

Opvallend genoeg is de groep voor zover bekend niet van plan om bij de officiële intocht in Zaanstad te pleiten voor een ander pietenuiterlijk. Dat wil KOZP wel doen in Dokkum, waar de anti-Zwarte-Piet-demonstranten vorig jaar nooit aankwamen omdat 34 Friezen op de snelweg A7 de bus tegenhielden waarin zij zaten.

Vrijdag doet de rechter uitspraak in de zaak tegen de zogenoemde blokkeerfriezen, nadat de rechter twee weken extra bedenktijd had gevraagd. Het Openbaar Ministerie eist tegen de meeste snelwegblokkeerders taakstraffen van 120 uur. Tegen Jenny Douwes, die wordt gezien als ‘het brein’ achter de actie, is 240 uur taakstraf en een voorwaardelijke celstraf van drie maanden geëist.

Lees ook: Komen nieuwe snelwegblokkeerders ook voor de rechter?