Spanning stijgt in slotfase klimaatonderhandelingen

Over nog geen twee weken moeten de ‘klimaattafels’ een voorlopig klimaatakkoord presenteren. Maar het is de vraag of dat gaat lukken: de coalitie is verdeeld over hoe ver de plannen moeten gaan, terwijl de linkse oppositie er het liefst een flinke schep bovenop zou doen. En dan is er ook nog de vraag wie er wel en niet zouden moeten meepraten. In de aanloop naar 21 december, de dag waarop er een akkoord moet zijn, loopt de spanning flink op.

Als het aan premier Mark Rutte (VVD) ligt, moet de wereld – Nederland in het bijzonder – alle zeilen bijzetten in de strijd tegen klimaatverandering, benadrukte hij donderdag in gesprek met CNN. Voor de Amerikaanse zender hield hij een vurig pleidooi over de noodzaak om de opwarming van de aarde te beperken. ‘Er is simpelweg geen alternatief. Als we dit niet gaan bereiken, hebben we als mensheid een serieus probleem,’ zei hij vanuit het Poolse Katowice, waar hij was voor de grote klimaattop COP24 van de Verenigde Naties. ‘Wij, als bewoners van deze wereld, kunnen hier niet alleen van profiteren doordat we zullen overleven (…) maar ook omdat onze economieën zullen floreren, omdat het nieuwe banen zal creëren.’

‘VVD en CDA liggen dwars in onderhandelingen’

Grote woorden, zoals die in Katowice voortdurend klinken, maar in eigen land lukt het nauwelijks om overeenstemming te bereiken over de concrete maatregelen waarmee het doel voor 2030 – 49 procent minder CO₂-uitstoot ten opzichte van 1990 – moet worden bereikt. Zo meldt het AD maandag dat VVD en CDA dwarsliggen in de onderhandelingen over het Klimaatakkoord: met de afspraken die nu op tafel liggen, vrezen de regeringspartijen dat de gasbelasting en de benzine- en dieselprijzen flink zullen stijgen. Vooral dat laatste ligt gevoelig, aangezien de opstand van de ‘gele hesjes’ in Frankrijk begon om een forse accijnsstijging op diesel.

Volgens de krant melden bronnen rond het kabinet dat VVD en CDA een ‘waslijst aan kritische vragen’ hebben ingeleverd bij de klimaattafels, en wordt de kans steeds kleiner dat het voorstel voor een klimaatakkoord op 21 december af is. De partij van Sybrand Buma vreest dat Nederlanders met lage inkomens hard zullen worden getroffen door een hogere gasrekening, temeer omdat zij geen geld hebben om dure isolatie en/of een warmtepomp aan te schaffen. De VVD wil vooral voorkomen dat de automobilist de dupe wordt van stijgende brandstofaccijnzen en wegenbelasting.

Klaver: zware industrie en grote bedrijven mogen niet meepraten

De linkse oppositie vindt juist dat er een tandje bij moet. Jesse Klaver zei bij televisieprogramma EenVandaag dat hij vreest dat er geen akkoord komt. De GroenLinks-leider ziet maar één oplossing: ‘dat premier Rutte zegt tegen de zware industrie en het grote bedrijfsleven: “Ga maar weg van tafel, want met jullie erbij lukt het niet.”‘

Donderdag, tijdens het Kamerdebat over de klimaatwet, deed Kamerlid Lammert van Raan (Partij voor de Dieren) een vergelijkbaar voorstel. Hij pleitte eveneens voor een nóg ambitieuzer doel voor de klimaatwet: Van Raan wil dat Nederland in 2050 – maar nog liever in 2040 – 100 procent minder CO₂-uitstoot dan in 1990. Nu is het doel in de ‘meest ambitieuze klimaatwet ter wereld‘ 95 procent in 2050.

Buma, die afgelopen zomer in gesprek met Elsevier Weekblad al zei te vrezen voor een ‘revolte’ als gevolg van te ambitieuze klimaatplannen, reageerde zondag in televisieprogramma Buitenhof op de uitspraken van Klaver (zie onderstaande vide0. De CDA-leider vreest dat ‘verkeerd beleid’ ervoor gaat zorgen dat bedrijven zich niet in Nederland vestigen of het land verlaten, waarna de CO₂-uitstoot buiten Nederland net zo hoog zal blijven. Ook benadrukte Buma dat het hoogst onzeker is of er vóór het einde van dit jaar een klimaatakkoord komt. ‘Ik hoop dat het lukt, maar het is niet zeker.’ De partijen zijn volgens hem  de afgelopen maand ‘niet dichter bij elkaar gekomen’, onder meer omdat industrie en milieugroepen het niet eens kunnen worden. ‘Er zijn heel veel tegenstrijdige belangen,’ zei Buma,

Milieuorganisaties dreigen niet te tekenen om gebrekkige voortgang

Terwijl Buma klaagt over te ambitieuze doelstellingen, stelden vier grote milieuorganisaties (Natuur & Milieu, Milieudefensie, de Natuur- en Milieufederatie en Greenpeace) dinsdag tijdens een persconferentie in het hoofdkwartier van Greenpeace juist het gebrek aan ambitie aan de kaak. Greenpeace-directeur Joris Thijssen verklaarde dat de vier milieuclubs de huidige plannen niet zullen tekenen. Volgens hem is de voortgang dit najaar onvoldoende geweest, en ‘moet je daar met een lampje naar zoeken’. Met deze blufpoker hoopt het viertal in de slotfase van de klimaatonderhandelingen de druk op de andere partijen aan tafel te verhogen.

Overigens pleit Milieudefensie al vanaf het begin van de onderhandelingen voor ‘rechtvaardig klimaatbeleid’, waarbij het leeuwendeel van de financiële lasten niet bij de armere huishoudens terechtkomt. Volgens directeur Donald Pols moet het kabinet de ‘rekening eerlijk verdelen en zorgen dat alle burgers mee kunnen doen’.

Opiniepeiling: burgers willen weinig extra betalen voor CO₂-vermindering

Afgaande op een peiling van Maurice de Hond lijkt een groot deel van de Nederlandse bevolking amper bereid om veel geld extra te betalen voor het beperken van de CO₂-uitstoot. De opiniepeiler vroeg kiezers van diverse partijen hoeveel ze bereid zijn financieel bij te dragen aan het terugdringen van broeikasgassen, als de industrie een kwart tot driekwart van de totale kosten daarvan betaalt. Alleen bij de GroenLinks-stemmers koos een meerderheid (54 procent) voor een bedrag van meer dan 50 euro per maand, terwijl voor bijna de helft van de kiezers – ook van de coalitiepartijen – een bedrag van meer dan 5 euro per maand al te veel is gevraagd.

Lees ook de column van Philip van Tijn: Klimaattafels en burqa’s leiden tot gele hesjes