Serdar Gözübüyük: ‘Ik was al vroeg een regelaartje’

Serdar Gözübüyük is een man van normen en waarden. De topscheidsrechter kan zich herinneren dat zijn vader stokstijf langs de weg stond als een politieauto langsreed. ‘Moet je nu zien. Opgestoken middelvingers, ambulancepersoneel dat in elkaar wordt geslagen, leraressen die voor hoer worden uitgemaakt. Dan denk ik: wat is dit?’

De voetbalstadions, waar Gözübüyük zijn werk doet, zijn ook geen toonbeelden van beschaving. ‘Ik hoor wel eens wat over mijn afkomst. Ik weiger dat normaal te vinden. Racistische teksten, apengeluiden, voor mij geldt: zero tolerance. Ik neem het voor de spelers op. Voor elke wedstrijd hebben we een security meeting in de kleedkamer, met de stadiondirectie, de politie. Ik ben daar heel duidelijk. Racisme accepteer ik niet. Dan loop ik direct van het veld af.’

Gözübüyüks ogen worden nog indringender

De opwinding van Gözübüyük, in Haarlem uit Turkse ouders geboren, is allesbehalve gratuit. De lieve, kalme man wordt bijna een furie, als het over maatschappelijke verloedering gaat. Zijn prachtige bruine ogen worden nog indringender. En hij roept niet alleen, hij doet ook iets. Met zijn organisatie Sport-Connecting-Us gaat hij scholen langs om leerlingen zijn levensverhaal te vertellen, ze te motiveren en de boodschap mee te geven: doe normaal, pak je kansen.

Toen hij zelf zo’n leerling was, twaalf, dertien, veertien, vijftien jaar oud, voetbalde hij elke avond in de Haarlemse Parkwijk in ‘een kooi’ met jongens als hij. ‘Parkwijk was geen achterstandswijk of zo, maar er woonden veel allochtonen.’ Hij wilde de top bereiken. Was het niet als voetballer, dan als scheidsrechter. ‘Die gasten riepen dat dat laatste me nooit zou lukken met zo’n naam.’

Het lukte wel. ‘Ik had moeite met de jongens die in een hoekje gingen zitten, vol zelfbeklag, zo van: ik krijg geen kansen. Ik heb de vooroordelen ook ervaren en tegenslagen gehad. En dan? Wat ik op die scholen vertel, is: ik heb het meegemaakt, jij maakt het mee, maar ga niet in een hoekje zitten huilen, want niemand houdt je handje vast.’

Nederland is een geweldig land

‘Als je in Nederland iets wilt bereiken en mensen zien dat, dan helpen ze je. Maar je moet het zelf doen. Nederland is een geweldig land. Het is hier goed geregeld. Wees blij, wees trots. Ik kan dat zeggen. Ik fluit veel wedstrijden in het buitenland. Overal waar ik ben, denk ik: dat doen we in Nederland beter.’

Bij een van de lessen die hij gaf, was VVD-premier Mark Rutte aanwezig. ‘Prachtig was dat.’ Gözübüyük is ook ambassadeur van Alleen jij bepaalt wie je bent, een actieplan dat in 2014 is opgezet door onder meer het ministerie van Justitie en Veiligheid en de Vereniging Sport en Gemeenten. Toenmalig VVD-minister Ivo Opstelten vroeg hem.

Ik kom veel op scholen. Ik geef dan ook workshops, om mijn levensverhaal te vertellen

Dat plan is gericht op jongeren die in de criminaliteit dreigen te belanden. Dat moet worden voorkomen door ze bijvoorbeeld met sportclubs in contact te brengen. ‘Ook daarvoor kom ik op scholen. Ik koppel dat wel eens aan een workshop, om mijn verhaal te vertellen.’