‘VVD-stemmer grootste klimaatvervuiler, D66’er vliegt het meest’

Hoogopgeleide mannen die VVD stemmen, stoten gemiddeld de meeste CO2 uit. Ook aanhangers van klimaatpartij D66 doen een flinke duit in het zakje: zij vliegen het vaakst. Dat meldt I&O Research, dat in opdracht van tijdschrift Binnenlands Bestuur onderzoek deed naar het ‘klimaatgedrag’ van Nederlanders. De opvallendste conclusies op een rij.

Aan het onderzoek van I&O Research deden ruim 2.500 Nederlanders van 18 jaar en ouder mee. Volgens het onderzoeksbureau zijn de resultaten na ‘herweging’ op geslacht, leeftijd, huishoudgrootte, opleidingsniveau, regio en stemgedrag bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen representatief voor de volwassen Nederlandse bevolking.

Respondenten moesten ruim twintig vragen beantwoorden over de hoeveelheid vlees die ze eten, hoe vaak en hoe lang ze douchen, hoe vaak en hoe ver ze autorijden en hoe ze wonen. Ze moesten deze gegevens zelf inschatten of opzoeken. Omdat I&O erkent dat door deze methode niet de exacte cijfers bekend kunnen worden, heeft het bureau ook externe bronnen geraadpleegd. Die zouden dicht bij de schattingen van de respondenten zelf liggen, aldus het rapport.

Op basis van de antwoorden heeft I&O het gedrag van burgers gekoppeld aan CO2-uitstoot, om zo een ‘ecologische voetafdruk’ te kunnen vaststellen. Die wordt onderverdeeld in de vijf domeinen ‘huis en energie’, ‘mobiliteit’, ‘voedsel’, ‘apparaten’ en ‘kleding’.

D66-stemmers vaakst in het vliegtuig, ook GroenLinksers vliegen graag

De hoogste CO2-uitstoot komt voor rekening van VVD-stemmers, die zichzelf ook het vaakst een vliegvakantie gunnen. VVD’ers vliegen dan ook relatief vaak, maar aanhangers van D66 maken het in dat opzicht nog iets bonter. Uitgesplitst naar partijvoorkeur vliegen zij het vaakst. Wel vliegen VVD’ers gemiddeld naar verder gelegen oorden en zitten ze dus langer in het vliegtuig.

Afgaande op het onderzoek zijn D66-stemmers wel bereid om meer te betalen voor hun vliegreizen: 47 procent van de stemmers op de partij van fractievoorzitter Rob Jetten – vorige maand nog door PVV-leider Geert Wilders op de hak genomen wegens zijn vele vliegreizen (zie onderstaande video) – zou de prijs voor Europese vluchten graag verdubbeld zien. Onder GroenLinks-kiezers is dat zelfs 60 procent. Toch vliegen aanhangers van Jesse Klaver op D66’ers en VVD’ers na het meest.

Het vlieggedrag leidt bij 31 procent van de ondervraagde GroenLinksers tot ‘vliegschaamte‘, schuldgevoelens over een milieuvervuilende vliegreis. In een poging om daarvan af te komen, boeken zij naast een ticket voor hun vliegreis relatief vaak zogenoemde CO2-compensatie, een extra bedrag dat juist wordt aangewend om de uitstoot van het broeikasgas te verminderen. Aanhangers van VVD, SGP, PVV, SP en FvD zijn daartoe het minst geneigd.

Maar 13 procent van de ondervraagde Nederlanders heeft last van vliegschaamte. Ook vlees eten, volgens milieuactivisten voor een belangrijk deel debet aan klimaatverandering, is bepaald geen taboe. Van de respondenten is 6 procent veganist of vegetariër, en van ‘vleeswroeging’ is maar bij 8 procent sprake.

‘Rechts’ eet meer vlees en rijdt meer auto

Wel noemen ruim vier op de tien zich flexitariër, wat inhoudt dat niet elke dag vlees wordt gegeten. Het aandeel zelfbenoemde vegetariërs of veganisten ligt – weinig verrassend – het hoogst bij kiezers voor de Partij voor de Dieren: 22 procent. Ook stemmers op GroenLinks en ChristenUnie kiezen relatief vaak voor een vleesvrije maaltijd, terwijl PVV’ers volgens het rapport ‘de carnivoren bij uitstek’ zijn, gevolgd door aanhangers van CDA, FvD, VVD en SGP.

Ook wat betreft autorijden is een duidelijke tegenstelling te zien tussen linkse en rechtse kiezers. Zo rijden VVD-, CDA- en SGP-stemmers gemiddeld de meeste kilometers, terwijl wederom GroenLinks- en Partij voor de Dieren-kiezers het vaakst de auto laten staan. Laatstgenoemde groep is dan ook in meerderheid voor het verlagen van de maximumsnelheid op snelwegen, iets waarin de meest fervente automobilisten juist weinig zien.

Hoewel politieke voorkeur in sommige gevallen samenhangt met leefwijze, zijn er ook pikante tegenstrijdigheden. Hoogopgeleiden stemmen bijvoorbeeld veel vaker dan gemiddeld op ‘duurzame’ partijen als GroenLinks en Partij voor de Dieren, maar stoten over het algemeen meer CO2 uit dan laagopgeleiden. Dat komt vooral doordat ze vaker vliegen – waarover ze zich ook vaker schuldig voelen – en meer kilometers met de auto rijden. En hoewel hoogopgeleiden minder vaak vlees eten, verorberen ze in grammen niet minder dan gemiddeld.

Vrouwen leven ‘duurzamer’ dan mannen

Een duidelijke scheidslijn is ook geslacht: mannen stoten meer CO2 uit dan vrouwen, doordat ze meer vlees eten en vaker met de auto en het vliegtuig reizen. Verder scoren jongeren lager dan gemiddeld, onder meer doordat ze meestal geen auto hebben en kleiner wonen. Wel pakken zij vaker het vliegtuig, eten ze meer vlees dan gemiddeld en douchen ze langer. Al met al is de uitstoot van Nederlanders tussen de 35 en 49 jaar oud op basis van het I&O-onderzoek het hoogst van alle leeftijdsgroepen.

Behalve het concrete leefgedrag heeft I&O ook de gevoelens van Nederlanders gepeild. Opvallend is dat volgens het bureau eind vorig jaar nog 78 procent van hen zich zorgen maakte over klimaatverandering, maar dat er de afgelopen maand een kentering kwam. Eind februari lag dit percentage op 65. ‘De uitgesproken sceptische reacties van Klaas Dijkhoff, Sybrand Buma en Thierry Baudet hebben begin dit jaar veel aandacht getrokken,’ zegt een I&O-woordvoerder tegen dagblad AD. Ook legt hij de schuld bij berichtgeving in De Telegraaf en het nieuws dat de energierekening 300 euro hoger uitvalt dan door het kabinet was beloofd.

Steeds meer Nederlanders vinden klimaatplannen kabinet te ver gaan

Een toenemende hoeveelheid Nederlanders vindt dat de klimaatplannen van het kabinet te ver gaan: in 2015 vond tweederde dat de regering meer moet doen om de CO2-uitstoot te verminderen, nu is dat nog maar 48 procent. De angst voor te hoge kosten is toegenomen. Zes op de tien ondervraagden vinden hun eigen aandeel in het tegengaan van de opwarming van de aarde verwaarloosbaar, zolang grote bedrijven hun uitstoot niet drastisch verminderen.

Veel linkse politici, GroenLinks-voorman Jesse Klaver in het bijzonder, vinden dat een CO2-belasting voor grote bedrijven de oplossing is, maar die bedrijven verzetten zich daartegen. In de Volkskrant schrijven de ondernemingsraden van zeventien grote bedrijven uit de chemische en staalindustrie donderdag in een open brief dat de ‘Klaver-taks’ tienduizenden banen gaat kosten: ‘In het slechtste geval storten dat soort belastingen onze fabrieken direct in de rode cijfers, verdwijnen onze banen en importeren we straks staal, benzine of chemie uit landen die minder ambitieus zijn met maatregelen op het gebied van klimaat en broeikasgasemissiereductie.’