Tot onvrede van de Europese Commissie gebruikt Nederland te weinig duurzame energie om de aan Brussel beloofde doelstelling voor 2020 te halen. Toch zijn er ook lichtpuntjes voor klimaatactivisten: Shell, de grote boosdoener in de ogen van milieuorganisaties, gaat honderden miljoenen investeren in ‘groene’ plannen. Intussen gaat in politiek Den Haag de discussie over de omstreden CO2-heffing voor bedrijven onverminderd door.
Nederland gaat het doel van 14 procent duurzame energie in 2020, dat tien jaar geleden is afgesproken met de Europese Unie (EU), niet halen, zei eurocommissaris Miguel Arias Cañete van Klimaatactie en Energie zondag in een interview met NRC. De doelstelling is onderdeel van het Energieakkoord, waarin ook het doel van 16 procent duurzame energie voor 2023 is vastgelegd. Waarschijnlijk komt Nederland volgend jaar op 12,2 procent uit.
Eurocommissaris bezorgd, maar prijst Nederlandse ambitie
Hoewel de eurocommissaris niet kwijt wil welke consequenties het heeft als Nederland het doel niet haalt, zegt hij dat Brussel ‘met al onze wettelijke instrumenten’ zal zorgen ‘dat landen hun verantwoordelijkheid nemen voor de bindende doelen’. Wel prijst Cañete de Nederlandse ambitie om in 2030 49 procent minder CO2 uit te stoten, terwijl dat volgens de EU-afspraken ‘slechts’ 40 procent hoeft te zijn. Overigens lijkt Nederland ook dat doel bij lange na niet te halen, berekende het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) eerder dit jaar.
Lees ook deze column van Simon Rozendaal: Nee, we zijn niet het vieze jongetje van de klas
Cañete zegt dat Nederland op korte termijn duurzame energie in het buitenland moet inkopen of produceren om het EU-doel alsnog te halen. Hij was vorige week in Den Haag om daarover te spreken met minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD). Een woordvoerder van Wiebes laat maandag aan Nu.nl weten dat het ministerie de mogelijkheden onderzoekt om extra duurzame energie uit het buitenland te halen. De minister wil daarover vóór de zomer duidelijkheid geven.
Shell investeert honderden miljoenen in ‘groenere’ koers
Voor klimaatactivisten zijn de plannen van Shell – vaak gezien als de boeman – een lichtpuntje: het energiebedrijf maakt maandag bekend de komende jaren 300 miljoen euro te investeren in projecten rond herbebossing. Zo gaat het olie- en gasbedrijf Staatsbosbeheer helpen met het planten van bomen op plekken waar door de essentakziekte bomen zijn gestorven en weggehaald. ‘Bomen leveren een belangrijke bijdrage aan het verminderen van het broeikasgas CO2 in de atmosfeer,’ zegt een woordvoerder van Staatsbosbeheer.
Meer van Simon Rozendaal: Het is oliedom om Shell kapot te willen maken
President-directeur Marjan van Loon van Shell Nederland zegt tegen persbureau ANP dat het project past bij de ambities om ‘een actieve rol te spelen’ bij de energietransitie: ‘We investeren in Nederland onder meer in wind-op-zee, zonne-energie, elektrische mobiliteit, biobrandstoffen en energie-efficiency, maar ook CO2-compensatie vormt een belangrijk onderdeel om de klimaatdoelstellingen te realiseren.’
Mogelijkheid om extra voor benzine te betalen om CO2-neutraal te rijden
Ook gaat Shell klanten vanaf volgende week de optie bieden om bij tankstations 1 cent per liter benzine, diesel of LPG extra te betalen om CO2-uitstoot te compenseren. Volgens Van Loon is dat bedrag voldoende om ‘CO2-neutraal’ te rijden, en gaat het om een tussenoplossing zolang rijden in een elektrische auto nog niet voor iedereen betaalbaar is. De bijdrage wordt onder meer gebruikt om bomen te planten in landen als Peru en Indonesië. Shell investeert naar eigen zeggen in het buitenland, omdat Nederland nog geen gecertificeerd systeem van CO2-compensatie heeft.
De investeringen passen in een duurzamere koers die Shell onlangs lijkt te zijn ingeslagen. Zondagavond meldt Follow This, een groep van 4.600 aandeelhouders in de olie-industrie die pleit voor een ‘groenere’ koers, dat het tijdens de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering niet zal eisen dat de multinational duurzamer beleid gaat voeren. De afgelopen jaren diende Follow This telkens wel dergelijke resoluties in, die steun kregen van diverse grotere beleggers. Nu trekken de aandeelhouders hun resolutie in als beloning.
Shell verbrak al banden met lobbygroep tegen Parijs-akkoord
Een ander voorbeeld van Shells nieuwe koers is het besluit om vanaf 2020 de banden te verbreken met de lobbygroep American Fuel & Petrochemical Manufacturers (AFPM), die zich verzet tegen het Klimaatakkoord van Parijs uit 2015. ‘De behoefte aan acute actie tegen klimaatverandering is sinds het Parijs-akkoord nog duidelijker geworden,’ lichtte Shell-topman Ben van Beurden die beslissing toe. ‘Als gevolg daarvan zijn de maatschappelijke verwachtingen veranderd, en Shells beeld op dit gebied ook.’
Economielezing 2018 door Shell-CEO Ben van Beurden: ‘De energietransitie zullen we samen moeten doen’
Toch is Follow This nog niet tevreden: het intrekken van de resolutie betekent slechts uitstel voor Shell om alsnog te voldoen aan de eisen van het Parijs-akkoord, zegt voorman Mark van Baal. Ook Milieudefensie blijft Shell onder druk zetten: vrijdag dagvaardde de milieuorganisatie de oliegigant officieel om via de rechter af te dwingen dat het energiebedrijf sneller stopt met olie- en gaswinning.
Spanningen tussen kabinet en linkse oppositie over CO2-heffing
Intussen gaat in Den Haag het gesteggel over het klimaatbeleid door. Premier Mark Rutte en minister van Economische Zaken Eric Wiebes (beiden VVD) wekten vorige week woede bij de linkse oppositie, omdat zij de eerder beloofde nationale CO2-heffing zouden willen aanpassen zodat die bedrijven niet naar het buitenland jaagt. GroenLinks en PvdA, waarvan het kabinet steun nodig heeft om de klimaatplannen de Eerste Kamer door te kunnen loodsen, reageerden verontwaardigd. Eind vorige week bezwoer zowel Wiebes als Rutte dat het kabinet nog niets heeft besloten, en dat de ‘paniek’ bij GroenLinks-Leider Jesse Klaver – hij sprak van ‘kiezersbedrog’ – nergens op is gebaseerd.
Het kabinet zou nog deze maand met de definitieve uitwerking van het Klimaatakkoord komen, maar vrijdag zei Rutte dat het langer gaat duren voordat concrete voorstellen rond zijn. Vooral de CO2-heffing is een ‘enorme bak werk (…), niet zozeer politiek, maar technisch ongelofelijk complex,’ aldus de premier. Twee weken geleden zei voorzitter van de ‘klimaattafels’ Ed Nijpels dat een definitief Klimaatakkoord met goedkeuring van kabinet en de Tweede Kamer in juni klaar zal zijn.