In asielzoekerscentra is geen ruimte meer, waarschuwt het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Door de stijgende instroom, vooral van Syriërs, zitten de asielzoekerscentra ‘bomvol’. Tegelijkertijd kunnen asielzoekers met verblijfsvergunning de door wet- en regelgeving vastgelopen woningmarkt niet op. Zo wordt eens te meer duidelijk hoe de strijd om de ruimte in het ‘vastlopende’ Nederland ook het immigratie- en asielbeleid in de weg zit.
Vanwege de onverwacht hoge instroom maakt het COA sinds halverwege 2018 al gebruik van de reservecapaciteit, melden diverse media donderdagochtend. Maar ook daarvan is de limiet, in totaal zo’n tweehonderd opvangplekken, inmiddels bereikt. Noodgedwongen moet het grootste asielzoekerscentrum (azc) van het land, in het Groningse Ter Apel, daarom de beschermde wooneenheid voor lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, transgenders en interseksuelen (lhbti’s) openen voor heteroseksuele asielzoekers.
Lhbti’ers ‘onveilig, angstig en gestrest’ door heteroseksuele asielzoekers
Deze ‘lhbti-unit’ is in 2016 in het leven geroepen omdat seksuele minderheden zich in de reguliere azc’s onveilig voelden, wegens intimidatie en geweld van heteroseksuele asielzoekers, vooral die met conservatief-islamitische denkbeelden. Dat er in de beschermde wooneenheid noodgedwongen weer heteroseksuelen moeten worden toegelaten, zorgt ervoor dat lhbti’ers zich ‘onveilig, angstig en gestrest’ voelen, zei voorzitter Sandro Kortekaas van de ngo LGBT Asylum Support woensdag tegen NU.nl. Grote incidenten hebben zich in de nieuwe situatie voor zover bekend nog niet voorgedaan.
Lees ook het commentaar van Arendo Joustra: Immigratiestop kan verlichting brengen in ‘stikstofcrisis’
In 2016 was het kabinet-Rutte II overigens tegen een wetsvoorstel om seksuele minderheden in azc’s apart op te vangen. Volgens toenmalig VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra ging het om ‘een belachelijke motie’, omdat ‘niet de slachtoffers moeten worden gescheiden, maar de daders worden aangepakt’. Toch stemde een meerderheid van de Tweede Kamer in met de motie. Ook huidig staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Ankie Broekers-Knol (eveneens VVD) is om dezelfde reden als Zijlstra tegenstander van een gescheiden opvang. Door ruimtegebrek is die scheiding nu alsnog opgeheven, al is dat onaangekondigd en zonder overleg met de overheid gebeurd.
Het ruimtegebrek heeft diverse redenen. De belangrijkste is de toename van het aantal asielzoekers uit Syrië, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In het tweede kwartaal van dit jaar waren dat minder dan 1.000 Syriërs, in het derde kwartaal bijna 1.500: een stijging van 46 procent, aldus het CBS. Het totaal aantal personen dat dit jaar is opgevangen in azc’s, is bijna 27.000, net iets minder dan in 2016, de nasleep van de vluchtelingencrisis van een jaar eerder.
Toename #Syrische #asielzoekers en #nareizigers in het derde kwartaal van 2019. Meer op: https://t.co/thbp3CzPeC pic.twitter.com/ynfmuimrC8
— CBS (@statistiekcbs) October 24, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Krapte woningmarkt verhindert asielzoekers met verblijfsvergunning
Ook de krapte op de woningmarkt, die niet in de laatste plaats wordt veroorzaakt door milieuregels die de bouw ‘lamleggen’, is debet aan de drukte in asielzoekerscentra. COA-woordvoerder Werner van Bastelaar zegt tegen NU.nl dat er ongeveer 5.500 bewoners zijn met een verblijfsvergunning die de opvang niet kunnen verlaten, omdat er geen woningen voor hen beschikbaar zijn.
Nederland loopt vast, mede door overbevolking. Lees het coververhaal terug: Overal woedt de strijd om de ruimte
Gemeenten zijn wettelijk verplicht om asielzoekers met verblijfsvergunning ‘passende woonruimte’ aan te bieden. Dat moet officieel binnen tien weken gebeuren. Volgens het COA, dat samenwerkt met gemeenten om asielzoekers te plaatsen, zijn er ‘gemeenten die conform de afspraken asielzoekers plaatsen, maar ook gemeenten die achterlopen’.
Ten slotte zijn de overvolle azc’s een gevolg van problemen bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Het duurt steeds langer voordat de dienst asielaanvragen heeft behandeld, mede door het tekort aan personeel. Voor asielzoekers die een grote kans maken op een verblijfsvergunning, duurt het gemiddeld 28 weken voordat een besluit is genomen, vijf weken langer dan in maart het geval was. Asielzoekers bij wie het moeilijker is om in te schatten of zij in aanmerking komen voor een verblijf in Nederland, moeten gemiddeld zelfs 46 weken wachten. De beoogde termijn voor de afhandeling van de zaken van deze twee groepen is zes maanden (circa 24 weken).
Nederland blijft worstelen met uitzetten criminele asielzoekers
In juni was de IND nog het mikpunt van woede in de Tweede Kamer, toen bekend werd dat de verblijfsvergunningen van criminele asielzoekers niet werden ingetrokken terwijl dat wel had gemoeten. Medewerkers van de immigratiedienst werden ertoe aangespoord niet te veel tijd te besteden aan de intrekking van verblijfsvergunningen voor criminelen, omdat het te veel geld en tijd zou kosten om bewijs te verzamelen en rechtszaken te voeren met asieladvocaten.
Meer over dit onderwerp
Zet ze vast, zet ze uit: ook Hoogeveen geteisterd door criminele asielzoekers
De criminele asielzoekers om wie het gaat, komen vooral uit veilige landen in Noord- en West-Afrika. Onder meer in het Drentse Hoogeveen (zie kader) werden speciale ‘aso-azcs’ ingericht voor ‘raddraaiers’ die zorgen voor overlast zoals winkeldiefstallen of het lastigvallen van vrouwen. Onder omwonenden bestaat veel irritatie over deze asielzoekers.
De gemeente Bellingwolde heeft bijvoorbeeld al gezegd het azc niet te willen heropenen. Daar ligt ook Ter Apel – waar de grootste azc van Nederland is gevestigd – waar zelfs een speciale asielbus naar Emmen reed om inwoners te beschermen tegen overlastgevende ‘veiligelanders’. Die proef komt binnenkort overigens ten einde.
COA wil meer asielzoekerscentra in het westen van het land
Raad van State: asielzoekers pas terug naar Griekenland na onderzoek rechtsbijstand
Een uitspraak van de Raad van State zorgt ervoor dat asielzoekers die vanuit Griekenland naar Nederland komen, niet kunnen worden teruggestuurd tot ze daar rechtsbijstand kunnen krijgen. De hoogste bestuursrechter oordeelde woensdag dat de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid eerst onderzoek moet doen naar de mogelijkheden voor toegang tot de Griekse rechtsbijstand. Volgens de Dublinverordening moeten asielzoekers in het eerste veilige land blijven waar ze aankomen. Maar asielzoekers stellen dat de rechtsbijstand in Griekenland voor hen zo moeilijk toegankelijk is dat ze daar geen asielaanvraag kunnen doen, en dus wel moeten doorreizen naar een ander EU-land.
In het Noord-Brabantse Oisterwijk vergadert de gemeenteraad donderdagavond over het verzoek van het COA om het azc in de gemeente langer open te houden, meldt de NOS. Veel partijen willen dat eerst duidelijke afspraken worden gemaakt over maatregelen tegen overlastgevende asielzoekers.
Het COA heeft meer gemeenten benaderd om hun azc langer open te houden dan aanvankelijk was bedoeld, of om centra te heropenen. Er zouden ‘duizenden’ nieuwe opvangplekken nodig zijn. Bestuursvoorzitter Milo Schoenmaker van het COA zei in juli nog dat de opvang van asielzoekers de komende jaren beter moet worden gespreid. Hij wil dat nieuwe azc’s vooral in het westen van het land komen, waar er nu minder zijn dan elders. Volgens Schoenmaker is het van belang dat asielzoekers daar worden geplaatst waar ze gaan wonen als ze een verblijfsvergunning krijgen. Dat is wat hem betreft gunstig voor de integratie en de participatie.
Bekijk hier alle locaties van de azc’s in Nederland: