Het verbranden van biomassa is geen duurzaam alternatief om energie op te wekken. Daarvoor waarschuwt de Europese koepelorganisatie voor wetenschappers EASAC. Volgens EASAC komt bij de verbranding van hout meer CO2 vrij dan bij de verbranding van kolen en gas. In het AD deelt de organisatie de conclusies van zijn onderzoek. ‘Bomen groeien niet snel genoeg en dus ontploft de komende jaren een enorme broeikasbom.’
Hoe werkt het opwekken van energie uit biomassa?
Het idee van biomassa is het verbranden van bomen die speciaal zijn geplant voor het verbrandingsproces. Oude kolencentrales worden dan gebruikt om uit het materiaal energie op te wekken. De CO2 die vrijkomt, wordt opgenomen door bomen die groeien op de oorspronkelijke plek van de verbrande exemplaren.
Lees hier het commentaar van Bram Hahn: Biomassa geen oplossing voor de lange termijn
Naast hout wordt ook ander organisch materiaal verbrand, zoals gft-afval, mest en andere gewassen die daarvoor speciaal zijn geteeld.
Het verbranden van biomassa is ooit bedacht als een extra alternatief naast wind- en zonne-energie. Op dagen dat het windstil is, of als er geen zon schijnt, is de energie van biomassa te gebruiken. Het kabinet reserveerde zo’n 11,4 miljard euro voor biomassa-installaties. Het EASAC concludeerde in september dat die miljardensubsidies weggegooid geld zijn.
Wat zegt nieuw onderzoek over biomassa?
De EASAC zet vraagtekens bij de effectiviteit van biomassa op basis van bomen. Volgens de Europese wetenschappers is de verbranding van hout niet duurzaam en zijn de gevolgen voor de natuur erg schadelijk.
Zo stijgt de vraag naar biomassa te hard. Om aan die vraag te voldoen, moeten heel veel bomen worden gekapt, terwijl de groei van nieuwe bomen veel te langzaam gaat om de CO2 die vrijkomt uit verbranding op te nemen. Dat zou uiteindelijk leiden tot een ‘broeikasbom’ die ontploft. Zo wordt de verduurzaming van de aarde op korte termijn juist tegengewerkt.
Lees hier het commentaar van Simon Rozendaal: Alles wat leeft en groeit en ons altijd weer boeit
Ook komen er veel meer broeikasgassen vrij bij het verbranden van biomassa dan bij aardgas, volgens de EASAC. Hout is namelijk geen efficiënte brandstof, terwijl aardgas juist heel rendabel is. Het AD schrijft: ‘Om dezelfde hoeveelheid energie op te wekken’ komen bij aardgas ‘veel minder broeikasgassen in de lucht’.
Een ander probleem voor Nederland is het gebrek aan brandhout. Nederland importeert veel houtkorrels uit Noord-Amerika om aan de eigen behoefte te kunnen voldoen. Het kappen van hout in bijvoorbeeld Noord-Amerika tast daar vaak de omgeving en biodiversiteit aan. Bovendien levert het vervoer van het hout extra CO2-uitstoot op.
Het EASAC adviseert om alleen subsidie beschikbaar te stellen voor biomassabronnen met ‘korte terugverdientijden’. Denk aan landbouw- en bosafval, hakhout en snelgroeiend gras.
Waarom is het zo populair?
Het kabinet ziet biomassa als een van de belangrijkste energiebronnen die de Nederlandse CO2-uitstoot zouden kunnen verlagen. Met het gebruik van energie uit biomassa zou Nederland zonder grote ingrepen aan de klimaatdoelstellingen kunnen voldoen.
Biomassa is met 60 procent op dit moment de belangrijkste bron van hernieuwbare energie in de Europese Unie.
Elsevier Weekblad maakte eerder dit coververhaal over het klimaat
Alles wat u wilt weten over het klimaat in 111 vragen
Biomassa wordt als ‘groen’ gezien omdat de brandstof, zoals bomen, opnieuw kunnen worden aangeplant. De energievoorziening zal dus nooit op raken, in tegenstelling tot fossiele brandstoffen als olie.
Volgens het AD moeten de komende jaren 628 centrales in Nederland worden gebouwd die draaien op biomassa. De subsidie voor de bouw van die centrales gaat ook naar traditionele energiebedrijven. Zo krijgt energiebedrijf RWE 2,6 miljard euro subsidie om in kolencentrales biomassa te verbranden.
Welke organisaties hebben kritiek op biomassa?
Vorige week klonk ook kritiek op de kabinetssteun voor biomassa. In het stikstofrapport vroegen Johan Remkes en zijn adviescollege om de subsidies te ‘heroverwegen’. Volgens Remkes zijn er twijfels over het nut van biomassa in energiecentrales, dat zou nauwelijks de stikstofuitstoot doen verlagen. Uit ander onderzoek zou blijken dat die door biomassa zelfs hoger kan worden.
Het systeem van het aanplanten van bomen ter compensatie van de verbranding van biomassa staat ook ter discussie. Er zijn twijfels of dat ook gebeurt.
Dat zit zo: het hout dat in Nederlandse biomassacentrales wordt verbrand, komt uit het buitenland. Volgens de onderzoekers van EASAC is het onduidelijk of er werkelijk nieuwe bomen worden geplant ter compensatie van wat er in Nederland wordt verbrand.
Eerder dit jaar daagde milieuorganisatie Greenpeace energiebedrijven voor de rechter wegens het stoken van biomassa. Greenpeace hoopte op een verbod, maar de rechter gaf de milieuorganisatie ongelijk.
Update 7-11-2019: Door nieuwscheckers van de Universiteit Leiden werd EW gewezen op enkele onzorgvuldigheden. Voor de lezer was mogelijk onduidelijk dat in het bijzonder biomassa uit bosbouw schadelijke effecten kent op de korte termijn. Ook oordeelt niet de commissie Remkes dat er meer stikstof vrijkomt door het gebruik van biomassa. Dat blijkt uit ander onderzoek.