Afgaande op rechterlijke correcties van overheidsbeleid en regelingen die het bedrijfsleven in gevaar brengen, verliest het kabinet de controle over het beleid. Maar vicepremier Carola Schouten (ChristenUnie) zei na de ministerraad dat van paniek geen sprake is.
Schouten verving premier Mark Rutte (VVD) als voorzitter van de ministerraad, omdat Rutte bij de Europese top in Brussel was. Dat de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit de wekelijkse persconferentie mocht doen, was een passend einde van een week die bol stond van het boerenprotest tegen het stikstofbeleid van het kabinet-Rutte III.
Dat beleid volgde op het oordeel van de Raad van State dat het Programma Aanpak Stikstof (PAS) geen basis mag zijn voor vergunningen voor activiteiten die extra stikstofuitstoot veroorzaken. De maatregelen van het kabinet leidden twee keer tot fel boerenprotest.
En nu ook nog PFAS
Intussen bedreigen andere overheidsregels voor het verplaatsen van slib en zand honderden grondverzetbedrijven. PFAS – een verzameling van zesduizend chemische stoffen die schadelijk zijn voor water en bodem en uiteindelijk voor de mens – mag niet zonder meer worden verplaatst. Baggeraars, maar ook hoveniers worden getroffen door de aangescherpte regels ervoor.
Op een vraag over PFAS van Elsevier Weekblad zei Schouten dat het kabinet er enkele weken geleden over had gesproken. Ze was voorbereid op een vraag erover en sprak over een ‘behoorlijke uitdaging’ om oplossingen te vinden. Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Stientje van Veldhoven (D66) is er volgens haar mee bezig. Ondanks de alarmerende geluiden uit de getroffen sector, is volgens Schouten van paniek in de ministerraad geen sprake.
Handhaven op rookruimteverbod
Op een geheel ander terrein corrigeerde de Hoge Raad het kabinet eind september. Rookruimtes in de horeca zijn per direct verboden en dat verbod moet gehandhaafd worden. En dus zei staatssecretaris van Volksgezondheid Paul Blokhuis (ChristenUnie) vrijdag dat hij dit vanaf 1 april 2020 gaat doen. Hij geeft de horeca, maar ook de handhaver – de Nederlandse Waren- en Voedselautoriteit – nog even tijd om zich voor te bereiden.
Complexe vraagstukken stap voor stap oplossen
Met al die rechterlijke oordelen lijkt het kabinet de controle op het eigen beleid kwijt. Maar Schouten, die sprak over ‘complexe vraagstukken’, ontkende. ‘Ten aanzien van het stikstof zijn we systematisch bezig om uit de impasse te komen.’ Net als premier Rutte altijd doet, nam de vicepremier een paar keer de woorden ‘stap voor stap’ in de mond.
Het stikstofbeleid raakt niet alleen de landbouw – de bouw wordt er niet minder door getroffen – maar de boeren ageren er het felst tegen.
Victor Pak beschreef de boosheid van de boeren
Dwang of vrijwilligheid
Schouten erkende donderdag in een Kamerdebat al dat haar aanpak onder boeren voor verwarring had gezorgd doordat provincies het op 4 oktober aangekondigde beleid anders interpreteerden.
Ze slaagde er niet in helderheid te scheppen over hoe het zit met al dan niet gedwongen opheffing van bedrijven. Van dwang is volgens haar geen sprake, maar ze sloot toch ook niet uit dat provincies – die het beleid moeten uitvoeren – bij het uitkopen van bedrijven wel dwang toepassen. Gevraagd wie er de baas was, zei ze: ‘Het gaat er niet om wie de baas is, we zijn allebei aan zet.’
Schouten komt voor 1 december met een nieuwe brief over het stikstofbeleid. Eerst zijn parlement en kabinet komende week met herfstvakantie.