Marokko schoffeert Nederland in zaak uitgeprocedeerde asielzoekers

Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Ankie Broekers-Knol (VVD) krijgt het niet voor elkaar om met Marokko te spreken over het terugnemen van uitgeprocedeerde asielzoekers uit dat land. De bewindsvrouw krijgt van diverse partijen de zwartepiet toegespeeld. Vorige maand zei Broekers-Knol al dat ze niet welkom was bij de regering in Rabat.

De verontwaardiging is groot onder Tweede Kamerleden: donderdagavond bleek dat de Marokkaanse ambassadeur in Den Haag zijn afspraak met Broekers-Knol heeft afgezegd. Dat liet het ministerie van Justitie en Veiligheid weten in een verklaring. Daaruit werd niet duidelijk wat de reden is van de afzegging.

Marokko wil over meer praten dan alleen terugnemen asielzoekers

Het gesprek zou gaan over migratie, en dan vooral de terugkeer van uitgeprocedeerde Marokkaanse asielzoekers naar hun thuisland. Volgens persbureau ANP zeggen bronnen in politiek Den Haag dat de ambassadeur het over meer onderwerpen wilde hebben, en dus niet specifiek over het terugnemen van uitgeprocedeerde en/of overlastgevende asielzoekers.

Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) reageerde vrijdagochtend ook op de kwestie. Dat Broekers-Knol niet welkom is op de Marokkaanse ambassade, benadrukt volgens hem alleen maar dat de relatie tussen Nederland en Marokko beter moet. ‘Ik heb kortgeleden met mijn Marokkaanse collega gesproken over onze relatie en we hebben beiden de overtuiging dat het de moeite waard is om de problemen die spelen samen aan te pakken,’ zei Blok. ‘Ik wil op die weg verder.’ De VVD-minister wil vooralsnog niet ingaan op de weigering van de ambassadeur, die hij ook niet wil gaan ontbieden.

‘Misplaatste stoere taal’: VVD, CDA oneens over houding tegen Marokko

Bloks partijgenoot en Tweede Kamerlid Sven Koopmans pleit daarvoor. ‘Op deze manier ga je niet met Nederlandse kabinetsleden om,’ schreef hij op Twitter. Ook ging de VVD’er in het NOS Radio 1 Journaal in discussie met Kamerlid Madeleine van Toorenburg van coalitiegenoot CDA.

Laatstgenoemde was het eens met Koopmans dat de schuld ‘in eerste instantie bij Marokko’ ligt, maar dat ook de staatssecretaris het nodige te verwijten valt, omdat Nederland ‘iets van Marokko nodig heeft,’ zei Van Toorenburg. Zij vindt het Broekers-Knol het handiger moet aanpakken om alsnog met de Marokkanen in gesprek te kunnen.

Koopmans vindt van niet: ‘Marokko heeft ons veel meer nodig dan omgekeerd.’ Hij stelt dat ‘wij allemaal dingen op tafel kunnen leggen’ om de Marokkaanse regering onder druk te zetten om aan de Nederlandse verzoeken te voldoen. ‘Als jij niet eens over dit wil praten, waarom zouden wij dan praten over allemaal ontwikkelingshulp aan Marokko?’ aldus Koopmans. ‘Waarom zouden wij jullie willen helpen op allemaal mogelijke manieren in de wereld, als jullie niet eens willen praten over het terugnemen van jullie eigen afgewezen asielzoekers?’

‘Wat een gemiste kans,’ oordeelde Van Toorenburg eerder hard over Broekers-Knol. ‘Hoe denkt de staatssecretaris dat dit werkt in de diplomatieke wereld? Wat een onvermogen dat ze geen afspraak kan maken met de Marokkanen.’ Ook hekelt ze de ‘stoere taal’ van Koopmans en anderen, omdat die volgens haar ‘al 8 jaar 0,0 uitgericht’ heeft.

Kamer boos na eerdere uitspraken Broekers: ‘Kan er alleen als toerist heen’

Vorige maand stond het onderwerp ook al op de agenda in de Tweede Kamer. Toen liet Broekers-Knol laten weten dat ze nog niet in Marokko was geweest voor een gesprek, omdat het geen zin zou hebben: ‘Ik kan er als toerist heen, maar ik krijg de minister niet te spreken. Daar wordt aan gewerkt.’ De staatssecretaris had naar eigen zeggen via het ministerie van Buitenlandse Zaken vernomen dat ze ‘niet de juiste mensen te spreken zou krijgen’ in Marokko.

Tweede Kamerleden reageerden daar verbijsterd op. Bram van Ojik (GroenLinks) was ‘met stijgende verbazing aan het luisteren’ naar de uitleg van de bewindsvrouw. Jasper van Dijk zag de kwestie als ‘hét signaal dat Marokko het probleem niet serieus neemt’. Emiel van Dijk (PVV) en Madeleine van Toorenburg (CDA) vroegen Broekers-Knol of het mogelijk is uitgeprocedeerde asielzoekers op het vliegtuig te zetten naar het land van herkomst. ‘Dat lijkt aantrekkelijk,’ antwoordde de staatssecretaris, maar ze voegde daar ook aan toe dat deze mensen vervolgens vaak toch weer terugkeren.

Broekers-Knol beloofde wel te gaan uitzoeken of Nederland bij de Marokkaanse autoriteiten kan afdwingen dat asielzoekers zullen worden teruggenomen. Dit zou de staatssecretaris gaan doen in overleg met andere ministeries, bijvoorbeeld door de mogelijkheid te onderzoeken dat gekort zou worden op ontwikkelingshulp aan Marokko.

Kaag: Geen onwil van Marokko, maar ‘agendatechnische kwestie’

De minister die daarvoor verantwoordelijk is, Sigrid Kaag (D66, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) sprong een dag later in de bres voor Marokko. Volgens haar betrof het een ‘hele simpele agendatechnische kwestie’ en was er geen sprake van onwil vanuit Marokko. ‘Ik weet zeker dat het een planningskwestie is.’

De autoriteiten in de Marokkaanse hoofdstad Rabat zeiden twee weken terug verbaasd te zijn over de uitspraken van Broekers-Knol, omdat die naar eigen zeggen nooit een officieel verzoek hebben gehad om de staatssecretaris te ontvangen. Toch wilde de Marokkaanse ambassade niet laten weten of zij wel welkom zou zijn als ze een gesprek zou willen voeren.

Nederland beschouwt Marokko als een veilig land van herkomst, Marokkanen die asiel aanvragen maken daarom weinig kans op verblijf in Nederland. Hier afgewezen onderdanen weer opnemen, doet Marokko echter weinig.

Een ander VVD-Kamerlid, Bente Becker, wil net als partijgenoot Koopmans harde maatregelen. ‘Marokko schoffeert Nederland opnieuw,’ schreef ze op Twitter:

Wybren van Haga, die moest vertrekken bij de VVD en nu een eenmansfractie vormt in de Tweede Kamer, twijfelt net als het CDA aan de ‘keiharde maatregelen die de VVD nu gaat nemen’:

Forum voor Democratie legt de schuld ook voornamelijk bij de grootste regeringspartij, die al jaren de bewindspersonen levert op het ministerie van Justitie en Veiligheid. ‘Marokko wil kansloze asielzoekers niet terugnemen en de VVD staat dit toe. Dit moet stoppen!’:

Roelof Bisschop van de SGP wijst erop dat Nederland bijna een jaar geleden het migratiepact van Marrakesh van de Verenigde Naties tekende. Dat zou het makkelijker maken om herkomstlanden te dwingen om uitgeprocedeerde en/of overlastgevende asielzoekers terug te nemen, beloofde het kabinet. Dat blijkt vooralsnog niet, ziet de SGP’er:

Lees dit coververhaal van een jaar geleden terug: Mijd Marrakesh!