Geld uit Golfstaten en salafistische beïnvloeding: dit was week 1 moskeeonderzoek

Het parlementaire onderzoek dat ongewenste beïnvloeding van moskeeën, islamitische scholen en andere organisaties onderzoekt, gaat maandag 17 februari de tweede week in. Een terugblik op de belangrijkste punten uit de eerste week en een vooruitblik op de komende verhoren. Wat kunnen we verder nog verwachten?

Hoe heeft beïnvloeding plaats in Nederland?

‘Een tweede generatie salafistische aanjagers probeert antidemocratische sentimenten te verspreiden onder jonge moslims,’ zei directeur-generaal van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) Dick Schoof op de eerste dag van de openbare verhoren. Het gedachtegoed wordt al op al op jonge leeftijd onderwezen. Schoof: ‘Op de kinderopvang – kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 – zijn de aanjagers al actief.’

Deze groep salafistische aanjagers zijn over het algemeen jonge moslimmannen die het Nederlands recht goed kennen, en goed Nederlands schrijven en spreken. Schoof sprak in het verhoor over façadepolitiek: ‘Men zegt het een en doet het ander.’ In de beslotenheid van de moskee wordt gepredikt dat het vermoorden van homoseksuelen een passende straf is. Maar in het openbaar doet deze groep zich voor als gematigd en neemt het afstand van dergelijke uitspraken.

De salafistische aanjagers voeren op sociale media de boventoon en zetten gematigde moslims buitenspel. Met behulp van geldstromen uit het Midden-Oosten – voornamelijk de Golfstaten – worden veel jongeren bereikt. Er wordt gestreefd naar een ‘parallelle samenleving’ waarin de regels van de Nederlandse rechtsstaat niet gelden.

Wat zijn de gevolgen voor de gemeenschap?

Radicaliseringsexpert Leon Meijs onderschrijft de bevindingen van Schoof. Er is volgens Meijs sprake van (het begin van) een parallelle samenleving. De radicaliseringsexpert coacht leerkrachten en onderwijsbestuurders in het omgaan met tekenen van radicalisering onder leerlingen. De wildste complottheorieën gaan rond in de klas bij een willekeurig ROC. ‘9/11? De CIA zat erachter. Zaventem? De Mossad.’

Hajer Harzi getuigde woensdag 12 februari over de Al Houda-moskee in Geleen. Zij zag met eigen ogen hoe de moskee onder invloed van salafisten uitgroeide tot een plek waar geen ruimte meer was voor een gematigd geluid. De imam moest het veld ruimen voor een buitenlandse imam. De oude generatie gelovigen werd letterlijk overstemd door een jonge generatie salafisten die met geld uit de Golfstaten nieuwe en grotere moskeeën lieten bouwen. Vanwege de extreme standpunten besloot Harzi te breken met Al Houda en een eigen gebedshuis te beginnen.

Op de weg terug van de hoorzitting stroomden de negatieve berichten op sociale media binnen. Ook kreeg de dochter van Harzi een video toegestuurd. Hierin werd zij onder meer uitgemaakt voor ongelovige. Tevens riepen de jongens uit het filmpje: ‘Een kogel is zo besteld.’

Wat is het nieuws van de verhoren van maandag?

Maandag 17 februari werd de As-Soennah-moskee in Den Haag verhoord door de Tweede Kamercommissie Ook voormalig burgemeester van de stad Pauline Krikke werd verhoord. De As-Soennah-moskee was eind vorig jaar in het nieuws, omdat een medewerker wordt vervolgd voor het aanbevelen van vrouwenbesnijdenis.

In het overleg ging het vooral om geldbedragen die de moskee volgens de AIVD ontving van een liefdadigheidsinstelling uit Kuweit. De Revival of Islamic Heritage Society (RIHS) steunt volgens de Verenigde Staten terroristen. Zo gaven de kantoren van de stichting in Pakistan en Afghanistan geld aan Al-Qaida en hun leider Osama bin Laden. Het hoofdkantoor van RIHS in Kuweit steunt volgens de Verenigde Staten ook terroristische activiteiten.

Volgens Abdelhamid Taheri, voormalig bestuursvoorzitter van de moskee, is er geen sprake van structurele steun aan de moskee door buitenlanders: ‘In principe komen alle donaties uit Nederland, op een aantal donaties uit het buitenland na.’ Taheri bevestigde tegenover de commissie dat er geen enkel verband is tussen de Al-Soennah-moskee en RIHS.

De moskee kreeg in 2014 en 2015 2,5 miljoen euro uit Kuweit. Aan dat geld zat volgens Taheri geen enkele voorwaarde verbonden. Ook zei Taheri dat de moskee niet afhankelijk is van buitenlandse sponsors: ‘Het laatste wat we willen, is invloed vanuit Nederland of daarbuiten.’

Wat kunnen we nog verwachten?

Woensdag 19 februari komt de salafistische AlFitrah-moskee uit Utrecht langs in Den Haag. De moskee is in een juridische strijd verwikkeld met de Tweede Kamer  over de verhoren. Het bestuur van de moskee wil geen stukken over de financiering geven aan de Tweede Kamer. Daarop daagde de Kamer de AlFitrah-moskee voor de rechter. Uitspraak volgt op 21 februari, maar het bestuur wordt deze week wel verhoord.

Afgelopen weekeinde gaf imam Suhayb Salam van de moskee al een schot voor de boeg. ‘Er wordt een hetze tegen ons gevoerd,’ zei Salam tegen het Algemeen Dagblad. De prediker hekelde het onderzoek en ontkende banden te hebben met RIHS. Ondanks dat de moskee geld van de organisatie had gekregen.

Vorig jaar concludeerde het Verwey Jonker Instituut na onderzoek dat de moskee kinderen met de rug naar de samenleving zet en sektarische trekken heeft. Zo wordt bezoekers aangeraden zich af te sluiten van de Nederlandse samenleving. De Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland beklaagde zich bij het verhoor van maandag over de AlFitrah-moskee. Volgens voorzitter Saïd Bouharrou probeert de moskee te infiltreren in andere moskeeën.

Ook de Utrechtse burgemeester Jan van Zanen (VVD) wordt woensdag gehoord over de moskee. Een dag later wordt de secretaris van de Islamitische Stichting Nederland verhoord. De stichting van het Turkse ministerie voor Godsdienstzaken, Diyanet, beheert 140 moskeeën in Nederland.