Hoe ov-bedrijven de reiziger aan zijn lot overlaten

Afstand houden in het openbaar vervoer? Vergeet het maar. Op NS-stations staat op borden dat je alleen noodzakelijke reizen mag maken. Verder ondernemen ze niks. Naar het voorbeeld van de supermarkten zouden ze misschien op de perrons lijnen kunnen aanbrengen om klanten te manen 1,5 meter uit elkaar te blijven. Zelfs op de grote stations is daarvan niets te merken.

De belangrijkste maatregel om het besmettingsrisico te beperken, was meteen de makkelijkste: treinen schrappen. Dit gebeurde op 21 maart, toen de ‘basisdienstregeling’ werd ingevoerd. Sindsdien rijden er uitsluitend stoptreinen. Op slechts enkele trajecten vertrekt eens per half uur een intercity.

Vanaf woensdag 29 april worden meer intercity’s ingezet. Van een volledige dienstregeling is dan echter nog geen sprake. Het devies is nog steeds: blijf zoveel mogelijk thuis. Wat toch min of meer klinkt als: val ons liever niet lastig.

Ouderen reizen met een uitgeklede dienstregeling

NS-conducteurs klagen op sociale media dat ze vooral veel ouderen vervoeren die een plezierritje maken, terwijl de uitgeklede dienstregeling eigenlijk alleen is bedoeld voor medisch personeel en andere forensen met een essentieel beroep.

Het heeft er veel van weg dat de NS en andere ov-bedrijven zo druk zijn met de vervoersbonden dat ze zich nauwelijks om hun klanten bekommeren. Ook in veel bussen merk je dat. De chauffeur heeft met rood-wit lint zijn territorium van 1,5 meter afgebakend. Voorin instappen mag niet meer, iedereen moet via de achteringang. Waardoor het voor de passagiers juist moeilijker wordt gepaste afstand te bewaren.

Vakbond en ondernemingsraad geruststellen

Denkbaar zou zijn dat alleen de stoelen aan het raam kunnen worden gebruikt, doordat de stoelen aan het gangpad worden geblokkeerd met een rood-wit lint. Maar dat is kennelijk te veel moeite en geen hoofdzaak. De indruk dringt zich op dat de vervoerbedrijven vooral hun personeel, de vakbond en de ondernemingsraad willen geruststellen en niet zozeer hun klandizie.

In sommige stoptreinen claimen conducteurs het hele eersteklascoupeetje. Hun veiligheid gaat voor. Eersteklasreizigers wordt gesommeerd elders te gaan zitten. Ze hebben weliswaar een duurder kaartje gekocht, maar dat onderscheid valt weg, want aan controle wordt nu toch niet gedaan. Veel te gevaarlijk!

Gelukkig voor de vervoerbedrijven zijn er nog de sociale media via welke ze de goede intenties van hun veiligheidsbeleid kunnen uitdragen. Zo verschijnen er veel videootjes van de werkbezoeken door NS-baas Roger van Boxtel (D66) en minister van Verkeer Cora van Nieuwenhuizen (VVD) om iedereen nog eens de juiste omgangsregels duidelijk te maken.

Opgewekt en vrolijk slaat het openbaar vervoer zich door de crisis. Hoogtepunt is een hilarisch filmpje op 26 maart van de ‘thuiswerkende NS’er’. Je ziet een rijtjeshuis. Een conducteur in vol ornaat stapt naar buiten en loopt de 2 meter over zijn tuinpad. Hij kijkt aandachtig op zijn horloge. Blaast op zijn fluitje. Loopt naar binnen en de deur valt weer dicht.

Grappig is ook het filmpje van een conducteur die door een verlaten coupé loopt en voortdurend ‘Goedemorgen allemaal’ roept tegen de blauwe stoelen. Zo moet het! Wij laten treinen rijden en het is beter dat daarbij geen passagiers de dienstregeling komen verstoren.

Communicatiestrategen nemen het over van ingenieurs

Dergelijke filmpjes zijn niet verwerpelijk, maar ook een beetje namaak. Propaganda als bedrijfsmodel. Misschien komt binnenkort het bericht dat de laatste ingenieur bij de NS ontslag heeft genomen en dat het bedrijf nu volledig wordt gerund door thuiswerkende communicatiestrategen.

Terwijl je juist nu zou hopen dat de NS terugkeert naar het trotse ingenieursbedrijf van weleer. Met kloeke besluiten zoals: we hebben voorlopig materieel zat en we zetten vanaf volgende week extra lange treinen in, zodat mensen ook in de spits niet dicht op elkaar hoeven zitten. En: we rekenen uit waar onze machinisten de trein precies moeten stoppen, zodat de deuren exact uitkomen bij de gemarkeerde plaatsen op het perron en de mensen ordentelijk in en uit kunnen stappen.

Voor dat laatste werd een paar jaar geleden met veel poeha een experiment aangekondigd. Op sommige perrons werd toen met lichtbalken aangegeven waar je precies moest gaan staan om de trein snel te kunnen betreden. Het ging uitstekend. Maar opeens waren die lichtbalken weer weg. De communicatiemanagers zwegen, want kennelijk waren die balken niet boeiend meer. Jammer, in de huidige tijd waren ze bijzonder nuttig geweest.