Bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO) bestaat bezwaar tegen Sigrid Kaag (D66) als nieuwe topvrouw. Dit blijkt uit geheime notulen van een vergadering van de Algemene Raad. Vooral de Afrikaanse landen willen haar niet. Ook is Kaag nog niet verzekerd van de steun van andere Europese landen.
D66-minister Sigrid Kaag kon haar enthousiasme moeilijk verbergen toen de NOS haar deze week vroeg of ze inderdaad de hoogste baas wordt van de Wereldhandelsorganisatie. Eerder had de Britse zakenkrant Financial Times haar grote kansen toegedicht.
Lees ook dit commentaar van Nicolette van den Hout: Dat de WTO in coma ligt, is een slechte zaak
Maar Kaag is nog allerminst zeker van die toppositie. Dit blijkt uit de zeer vertrouwelijke notulen van een vergadering van de Algemene Raad van de WTO op 29 mei, waarop Elsevier Weekblad de hand wist te leggen. Het is absoluut nog geen gelopen race. Vooral de Afrikaanse lidstaten willen Kaag niet. Ook hebben de Europese landen zich nog niet achter haar kandidatuur geschaard.
Kaag is een internationale sterspeler, althans in Den Haag
Op het Binnenhof in Den Haag geldt Kaag door haar ervaringen bij de Verenigde Naties als een internationale sterspeler. Zij kwam in 2017 vanuit New York naar Den Haag om voor D66 minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking te worden.
In de wandelgangen lijkt het nu of Kaag zelf mag zeggen wat ze het liefste wil: directeur-generaal van de WTO worden in Genève óf zich beschikbaar stellen als D66-lijsttrekker bij de parlementsverkiezingen van volgend jaar. Kaag noemt de WTO-functie ‘eervol’, maar zegt ook dat ze over het leiderschap van haar partij ‘serieus nadenkt’. Ook D66-fractieleider Rob Jetten heeft aspiraties, al heeft hij zich nog niet kandidaat gesteld. De verwachting is dat áls het tot een race tussen die twee komt, Jetten het zal afleggen tegen Kaag.
Lees ook dit spraakmakende artikel van Eric Vrijsen: Alleen de confrontatie met Baudet kan Jetten nog vleugels geven
Veel D66-leden geven de voorkeur aan een vrouw. De Volkskrant beschreef zaterdag hoe D66’ers hopen dat zij met Kaag als lijsttrekker bij de eerstvolgende verkiezingen de grootste partij kunnen worden. Kaag zou met de slogan ‘kies de eerste vrouwelijke minister-president’ campagne kunnen voeren. Uit onderzoek blijkt dat veel (vrouwelijke) aanhangers van GroenLinks, PvdA en SP dan uitwijken naar D66. Als Kaag deze zomer directeur-generaal van de WTO wordt, gaat dit scenario natuurlijk niet door.
Jaarinkomen van bijna een half miljoen
De Wereldhandelsorganisatie van de Verenigde Naties zet zich in voor de mondiale vrijhandel. Het is een overlegorgaan waarin landen hun handelsbelemmeringen wederzijds kunnen versoepelen of opheffen en hun douanetarieven kunnen verlagen. Sinds 2013 wordt de WTO geleid door de Braziliaan Roberto Azevêdo. Hij liet onlangs weten dat hij in augustus afscheid wil nemen. De WTO is gevestigd in Genève. De directeur-generaal verdient per jaar circa 300.000 Zwitserse francs (ruim 280.000 euro), plus 200.000 franc (190.000 euro) aan toelages.
Op 29 mei besprak de Algemene Raad van de WTO de procedure om een nieuwe topfunctionaris te benoemen. Het is de gewoonte dat er afwisselend iemand uit een ontwikkelingsland en dan weer iemand uit een ontwikkeld land de organisatie leidt. Daarom is nu een kandidaat uit Europa of Noord-Amerika aan de beurt. Maar in de vergadering tekenden de Afrikaanse landen hiertegen hevig protest aan, zo blijkt uit het verslag van de vergadering.
De Afrikaanse lidstaten spraken er schande van dat er nog nooit een Afrikaan is aangetreden als directeur-generaal van de WTO. Zij verzetten zich tegen het roulatiesysteem waarbij dit keer een Europese of Noord-Amerikaanse kandidaat aan de beurt is. In de vergadering werden al namen genoemd van Afrikaanse kandidaten voor de vacature: Yonov Frederick Agah uit Nigeria, die al bij de WTO werkt, en ambassadeur Eloi Laourou, die Benin vertegenwoordigt bij de WTO.
Nieuw-Zeeland wil haast maken
De procedure om een nieuwe directeur-generaal te benoemen, begint op 8 juni. Tot 8 juli kunnen kandidaten zich melden. De regel is dat zij zich drie maanden lang presenteren in allerlei landen en dat de lidstaten dan nog een maand nodig hebben om tot een beslissing te komen. Voorzitter van de vergadering op 29 mei was de Nieuw-Zeelandse ambassadeur David Walker. Hij wil de benoemingsprocedure inkorten, omdat de WTO niet tot eind dit jaar op een nieuwe directeur-generaal kan wachten. De wereldeconomie verkeert in crisis een veel landen werpen zogenaamd vanwege ‘corona’ handelsbelemmeringen op.
Verzet tegen Kaag aangewakkerd
Maar uit het gespreksverslag blijkt dat juist de haast van voorzitter Walker het verzet aanwakkert tegen de kandidatuur van Kaag (en van andere westerse kandidaten). Afrikaanse en Aziatische landen vinden dat hun kandidaten ‘een eerlijke kans moeten krijgen’. Onder de huidige omstandigheden is het maken van intercontinentale vliegreizen moeilijk. Vooral de Afrikaanse landen voelen dit als een belemmering bij het presenteren van eigen kandidaten.
Lees ook de blog van Robbert de Witt: De schaduwkant van de goedertierenheid van Sigrid Kaag
Uit het diplomatieke verslag blijkt dat Canada aandringt op een vrouwelijke directeur-generaal. Maar ook blijkt dat Kaag nog niet de steun heeft van andere Europese landen: ‘Er heeft nog geen afstemming in de EU plaatsgevonden en we wachten af welke kandidaten zich zullen melden.’
D66 wijst via een intern referendum een nieuwe lijsttrekker aan. Van 2 juni tot 3 augustus kunnen kandidaten zich melden. Daarna strijden de kandidaat-lijsttrekkers tegen elkaar in een reeks debatten, waarna de D66-leden hun stem mogen uitbrengen.