De top van Forum voor Democratie (FVD) verandert met ingang van september. Fractievoorzitter in de Eerste Kamer Paul Cliteur draagt zijn voorzitterschap dan over aan fractiegenoot Paul Frentrop. Hij gaat zich richten op justitie en veiligheid, en vervangt tevens Annabel Nanninga als die in het najaar met zwangerschapsverlof is. Zij is in de Eerste Kamer FVD- woordvoerder immigratie en asiel.
Dat zeggen Cliteur (64) en Frentrop (66) in gesprek met Elsevier Weekblad.
FVD werd in maart 2019 de grootste partij bij de verkiezingen van de Provinciale Staten en werd daarmee in één klap de grootste partij in de senaat. Die positie leverde de partij weer in door tweespalt tussen partijleider Thierry Baudet en Henk Otten. Hij en Jeroen de Vries vormen, aanvankelijk met Dorien Rookmaker, in de senaat een eigen fractie. FVD heeft in de Eerste Kamer nu tien zetels. De VVD is er met twaalf zetels de grootste fractie.
Cliteur neemt in 2022 afscheid van universiteit
Jurist en filosoof Cliteur is in het dagelijks leven hoogleraar Encyclopedie van de Rechtswetenschap bij wie Baudet promoveerde. ‘Ik blijf nog anderhalf jaar verbonden aan de Universiteit Leiden. In april 2022 ga ik met pensioen. Voor die tijd zal ik al mijn aandacht nodig hebben om mijn promovendi naar de promotie te begeleiden en het opzetten van nieuw digitaal onderwijs. Het voorzitterschap van de Eerste Kamer-fractie van FVD in een jaar van de verkiezingen is daarmee wel heel moeilijk te verenigen,’ zegt Cliteur.
Lees hier over Cliteur en zijn dwarse klasje
De Eerste Kamerfractie noemt Paul Frentrop volgens Cliteur unaniem ‘de meest geschikte figuur om de fractie te leiden. Hij is vanaf het begin betrokken bij Forum en heeft een brede kennis over van alles en speciaal over financiën.’
Frentrop heeft nu meer tijd
‘Ik bereikte vorige week de AOW-gerechtigde leeftijd en heb daardoor meer tijd,’ zegt Frentrop, die nu vicefractievoorzitter is en voorzitter van de commissie Financiën in de Eerste Kamer.
De twee wekken de indruk het naar hun zin te hebben als parlementariër. ‘Uiteindelijk is de Eerste Kamer de instantie die oordeelt of wetten in overeenstemming zijn met de Grondwet. Nee, wij zijn geen voorstander van een Grondwettelijk Hof, want dan ga je nog meer macht naar de rechter brengen. Dan heb je geen democratie, geen bureaucratie, een regering door ambtenaren, maar een dikastocratie, een regering door rechters,’ zegt Cliteur doelend op het door FVD ingebrachte thema over rechters die op de stoel van de politiek zouden gaan zitten.
Lees ook het interview met Annabel Nanninga: ‘Een soort koelbloedigheid moet je wel hebben’
De Eerste Kamer is een archaïsch instituut
Aankomend fractievoorzitter Frentrop noemt de Eerste Kamer een archaïsch instituut, maar wel een ‘waar alles voorbij komt wat in Nederland wordt besloten. Elke week komen er weer honderden stukken. Geen normaal mens kan dat bijbenen.’
FVD is voorstander van opheffing van de Eerste Kamer, maar de gaande en komende fractievoorzitter zeggen eensgezind daar geen prioriteit van te gaan maken. De Forum-senatoren steunden in februari wel nog een motie van de PVV tot opheffing. Frentrop: ‘Eerst het correctief referendum, dan kunnen we daarna verder praten.’
FVD wordt niet genegeerd, de PVV wel
De grootste oppositiefractie is volgens Cliteur warm welkom geheten in de Eerste Kamer. ‘Wij worden niet genegeerd zoals met de interventies van de PVV, naar mijn idee, veel te vaak het geval is. Daar zijn we te groot voor. Dat bij de vijfkoppige PVV zelden wordt geïnterrumpeerd, vind ik ondemocratisch.’
Oppositie om de oppositie zegt Forum niet te willen voeren in de Eerste Kamer. Het kabinet-Rutte III, dat in de Eerste Kamer op een minderheid steunt en telkens zes zetels van de oppositie nodig heeft, krijgt vaker wel dan geen steun van FVD. Van de 353 stemmingen in het voorbije politieke seizoen in de senaat was FVD 64 keer tegen.
Forum is ook nog steeds een denktank
Met tien Kamerleden is de FVD-fractie vijf keer zo groot dan FVD in de Tweede Kamer, waar Thierry Baudet en Theo Hiddema FVD vertegenwoordigen. Vanuit de Eerste Kamer wordt Baudet van munitie voorzien op het gebied van financiën, pensioenen en rechtsstaat. Ook wordt scherp gelet op de grote hoeveelheid Europese wetgeving die door het parlement gaat. Daarover wordt ook overlegd met de drie FVD’ers in het Europees Parlement. ‘Dat gaat bij ons allemaal informeel. Forum is in dat opzicht nog steeds een denktank,’ zegt Cliteur.
Man op de achtergrond wordt boegbeeld
Frentrop was tot op heden vooral een man op de achtergrond binnen Forum. De voormalig journalist/publicist en hoogleraar corporate governance aan Nyenrode, gepromoveerd op ondernemingen en aandeelhouders sinds de VOC, was een tijdje partijvoorzitter en bemoeit zich met het Renaissance Instituut, het wetenschappelijk bureau van de partij. Nu wordt hij ook het boegbeeld van de partij in de senaat.
‘Mijn motivatie om me bij Forum aan te sluiten, is dat het een partij is van gewone mensen,’ zegt Frentrop. ‘Wij hebben in onze fractie een arts, een tandarts, een generaal buiten dienst, een luchtverkeersleider, een gepensioneerde ondernemer en een oud-journalist. Dat zijn gewone burgers, terwijl de Eerste Kamer voorheen vooral bestond uit mensen die hun hele leven in de politiek hebben gewerkt. Die Tweede Kamerlid waren, wethouder, burgemeester of een andere publieke functie hadden. We willen de politiek niet overlaten aan konkelende beroepsprofessionals. Wij willen de politiek teruggeven aan de burgers.’
Een nieuwe politieke partij vestigen doe je niet met een grijze muis
Leider Baudet is niet bepaald gewoon, beaamt Frentrop. ‘Dat hoort ook weer bij de politiek. Een nieuwe politieke partij naast het kartel vestigen, doe je niet met een onopvallende grijze muis. Je moet een beetje aandacht trekken. Ik denk dat wij daarin goed zijn geslaagd. Theater hoort er ook bij.’ Frentrop noemt zichzelf overigens ‘heel erg saai’.
FVD in de senaat laat zelden van zich horen. Heeft de grootste oppositiepartij in de Eerste Kamer invloed? ‘Alleen al het feit dat wij er zijn, leidt ertoe dat we invloed hebben,’ zegt Cliteur. ‘Dat Rutte in Brussel zo tekeer ging, nou ja, verbaal dan, want hij heeft niet veel bereikt. No, no, no, komt doordat FVD er is. En ja, ook de PVV.’
Oordeel kiezer over EU-herstelfonds volgt 17 maart 2021
Cliteur doelt op de onderhandelingen over het herstelfonds van 750 miljard euro waarmee premier Mark Rutte (VVD) in Brussel, pas na door hem bedongen aanpassingen, akkoord ging en waar FVD en PVV tegen zijn. ’17 maart 2021 zal blijken wat de burger ervan vindt,’ zegt Cliteur. Die dag zijn de verkiezingen voor de Tweede Kamer.