Coronaminister Hugo de Jonge (CDA) had de cijfers paraat. Al dagen was er in de wandelgangen kritiek en bezorgdheid te beluisteren over zijn warrige presentaties, maar op de persconferentie maandagavond bleek hij goed voorbereid.
Zoals op eerdere persconferenties over corona, droeg De Jonge eenzelfde donkerblauw pak als VVD-premier Rutte. Eenzelfde blauwe das. Een identiek kraakhelder wit overhemd. Kennelijk is dit het uniform van het kabinet-Rutte III. Het werkt, want het straalt eensgezindheid uit.
Lees ook deze column van John de Greef: Tjonge, wat een stomme schoenen Hugo de Jonge!
Maandag leek het soms of De Jonge zelfs de handgebaren van Rutte had ingestudeerd. Tijdens optredens in de Tweede Kamer begon dat de laatste tijd ook al op te vallen. Rutte is een geroutineerd spreker. Zijn handen en armen ondersteunen zijn betoog. Kamerleden constateren dat leerling De Jonge het inmiddels ook praktiseert.
De coronapandemie rukt op in een tweede golf. ‘We doen ons best, maar het virus doet het beter,’ zeiden premier en vicepremier maandagavond. Rutte veroorloofde zich een enkele glimlach, een kwinkslag zelfs, toen het ging over de toelaatbaarheid van carnaval.
De Jonge bleef strak voor zich uit kijken, maar hij oogde minder vermoeid dan vorige week in het Kamerdebat. Hij is altijd lang van stof, maar zijn antwoorden op de persconferentie wezen tenminste in een duidelijke richting. Dat was in het late Kamerdebat van vorige week wel anders.
Concurrenten bij de verkiezingen
Dit keer onderbrak De Jonge zijn baas Rutte af en toe, zodat je de indruk kreeg dat ze er ook echt als duo stonden. Dat versterkt het gezag van dit kabinet in de bestrijding van de crisis. Het doet je even vergeten dat ze over enkele maanden elkaars concurrenten zijn in de verkiezingsstrijd.
Binnenskamers waren er de afgelopen dagen bezorgde geluiden. Houdt De Jonge dit vol? Hij is de gekozen lijsttrekker van het CDA voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart, maar niet iedereen in eigen kring is dolenthousiast. Hoe kun je functioneren als coronabestrijder als achter je rug de messen worden geslepen? Een ervaren Kamerlid: ‘Wat? Messen geslepen…? Ik zou eerder zeggen: de hele besteklade!’
Maar tijdens de persconferentie van maandag kwam De Jonge tamelijk zelfverzekerd over. Daarmee troeft hij de critici in eigen kring voorlopig af.
Schoenen als schreeuw om aandacht
Toen De Jonge als minister aantrad, droeg hij opvallende, felgekleurde schoenen. Iedereen had ’t erover. Die schoenen maakten hem authentiek. Ze werden zijn handelskenmerk. In de verpleeghuissector propageerde hij het ene actieplan na het andere. Hij blufte zich naar succes en die felle schoenen waren zijn schreeuw om aandacht. Functioneel, kon je zeggen.
Wat is er gisteren aangekondigd? Alle nieuwe maatregelen op een rij
Maar lichte schoenen onder een donker pak tillen iemand ook een beetje op, alsof de vaste grond onder hem verdwijnt. Ze gaven de minister iets zweverigs.
In maart zakte een doodvermoeide VVD-minister Bruno Bruins (Medische Zorg) in elkaar achter het spreekgestoelte van de Tweede Kamer. PvdA’er Martin van Rijn trad tijdelijk in functie op het ministerie van Volksgezondheid, maar vicepremier De Jonge kreeg – achter premier Rutte – de eerste bijrol, met name bij de presentatie van het coronabeleid.
Vanaf dat moment had De Jonge die hippe schoenen thuis moeten laten. In een crisis passen geen ijdelheid, geen opsmuk, geen fratsen. Maar kennelijk werd dat niet overwogen. Hij bleef op die kekke schoenen lopen.
Sindsdien schragen premier en vicepremier met wisselend succes het coronabeleid. Waarbij eerst Rutte in grote lijnen de bedoelingen en de successen opdient. Vervolgens mag De Jonge de moeilijkheden afwassen.
Kennelijk hebben ze nu onderling afgesproken dat het op deze manier geen eerlijke taakverdeling is. Rutte verwoordde maandag de pijnlijk harde maatregelen. De Jonge schetste de sociale noodzakelijkheid. De rollen waren omgedraaid!
Hugo zus en Hugo zo
Typisch hoe Rutte tijdens de persconferentie ettelijke keren een joviale toon aansloeg: ‘Zoals Hugo net ook al zei…’ Waar Rutte normaal zou spreken over ‘de vicepremier’ of ‘de minister van Zorg’, was het nu ‘Hugo’ zus en ‘Hugo’ zo.
Lees alle artikelen over het coronavirus in ons dossier
Hugo snapt nu kennelijk dat indien hij op gelijke hoogte met Rutte wil komen, hij van die fel gekleurde hippe schoenen af moet. Die leiden immers af van zijn ernstige boodschap. Op de persconferentie van maandag droeg hij egaal blauwe schoenen. Nog even en De Jonge draagt hetzelfde neutraal zwarte schoeisel als zijn baas Rutte.
Dit alles is natuurlijk buitenkant. Het gaat om de maatregelen. Maar toch. Beide bewindslieden onderstrepen voortdurend dat het uiteindelijk niet hun ingrepen zijn die bepalen of het virus wordt verslagen. Het gedrag van zeventien miljoen eigenwijze Nederlanders geeft de doorslag. Om de bevolking te disciplineren, mag in de presentatie daarom niks verkeerd gaan. Maandagavond verliep dat tamelijk gelikt en gestroomlijnd.