Het demissionaire kabinet Rutte III vindt dat de overheid zich anders moet opstellen jegens burgers. Dat blijkt uit de kabinetsreactie op het rapport Ongekend onrecht van de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK).
Daarin staat hoe de compensatie van duizenden gedupeerden in zijn werk zal gaan, maar ook hoe nieuwe affaires moeten worden voorkomen.
Er komt meer openheid rond kabinetsbesluiten, een nieuw toeslagensysteem en na een jaar een ‘uitvoeringstoets’ op wetten. Burgers mogen niet meer worden vermalen door ambtelijke molens.
Elke burger die iets van de overheid wil weten moet voortaan contact krijgen ‘met iemand van vlees en bloed.’ Mensen worden altijd op een begrijpelijke manier geholpen en niet ‘van het kastje naar de muur’ gestuurd. Het kabinet wil ook af van “onbedoelde” discriminatie.
Het demissionaire kabinet gaat diep door het stof
Het demissionaire kabinet gaat in zijn reactie diep door het stof. ‘Door een samenspel van harde regelgeving, vooringenomen handelen en vooral door geen gehoor te geven aan noodsignalen hebben tienduizenden ouders en kinderen hun leven zien veranderen in een moeras van ellende,’ schrijft het kabinet. ‘Dit had nooit mogen gebeuren.’
Ronduit wordt erkend dat bij de bestrijding van fraude bij de toeslagen ouders te maken kregen met een discriminatoire bejegening. Ouders met een niet-Nederlandse nationaliteit en ouders met een dubbele nationaliteit hadden meer kans om door de Belastingdienst gecontroleerd te worden. Er is bij de fraudeaanpak specifiek op nationaliteit gezocht. De Autoriteit Persoonsgegevens gaat dit in de toekomst bestraffen.
Er komt een nieuw stelsel van toeslagen
Het demissionaire kabinet wil dat er een nieuw stelsel van toeslagen komt en hoopt dat ook het nieuwe kabinet daarvan werk maakt. Dit wordt een proces van jaren, te beginnen met de uitwerking van een nieuwe regeling voor kinderopvang.
Lees ook dit commentaar over de absurditeit van het stelsel
Niet langer moet de verantwoordelijkheid voor de financiering bij de ouders komen te liggen. Ook moet het systeem minder complex.
De overheid gaat daarnaast op zoek naar regels die in de praktijk hard uitpakken en mensen in de knel kunnen brengen. ‘Regels zijn vaak te moeilijk, waardoor mensen onbedoeld de fout in gaan. Een foutje maakt iemand nog geen fraudeur.’
Rutte wil blijkbaar af van het begrip ‘Rutte-doctrine’
Demissionair premier Mark Rutte (VVD) wil blijkbaar af van het snel inburgerende begrip ‘Rutte-doctrine’ waarvan het rapport Ongekend Onrecht rept en dat duidt op Ruttes controle op wat er in en rond zijn kabinet gebeurt. ‘De stukken die ten grondslag liggen aan een besluit van bewindslieden worden actief openbaar gemaakt. Het kabinet zal ook transparanter zijn bij het openbaar maken van stukken die zijn gemaakt voor intern beraad. Persoonlijke beleidsopvattingen worden niet weggelakt,’ kondigt het kabinet aan.
Lees dit verhaal van Eric Vrijsen over de Rutte-doctrine
Bijna revolutionair is de op korte termijn voorgenomen publicatie van besluitenlijsten van ministerraden op de dag van de vergadering. Zolang er kabinetten zijn vielen die besluiten onder het geheim van de Trêveszaal. De notulen worden sowieso pas na twintig jaar openbaar.
Als eerste stap naar meer transparantie lanceerde het kabinet een online informatiepunt waarop stukken gerelateerd aan de kwestie van de kinderopvangtoeslag verschijnen.
Openbaarmaking van onderliggende departementale nota’s
Ook nieuw is de openbaarmaking van onderliggende departementale nota’s die de bewindspersonen hebben gebruikt voor de besluitvorming. Ambtenaren zullen ook vaker technische briefings verzorgen voor de Kamer en er komt meer openheid over afwegingen gemaakt bij het maken van beleid. Persoonlijke beleidsopvattingen van ambtenaren worden niet langer gelakt.
Hiermee komt een stortvloed aan informatie vrij, waarvan het nog de vraag is wie dat allemaal kan verstouwen.