Sinds maandag 15 maart zijn de Tweede Kamerverkiezingen in volle gang. Tijdens de verkiezingen werd de stemtelprocedure aangepast door het ministerie van Binnenlandse Zaken omdat veel poststemmen anders ongeldig zouden zijn. Hoe zit dat en vier andere vragen over het tellen van de stemmen en het vaststellen van de uitslag.
1. Welke stemtelprocedure heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken aangepast?
Kiezers die per post stemden, dienden hun stembiljet in een aparte envelop te stoppen, waarna ze die envelop samen met de stempas in een tweede envelop op de post konden doen. Sommige kiezers hebben hun stembiljet niet apart in de tweede envelop gedaan, waardoor een hoog percentage briefstemmen ongeldig is verklaard. De procedure is nu aangepast, waardoor deze stemmen toch als geldig worden geteld.
2. Worden stembiljetten weggegooid?
Nee. Elk stembiljet, zelfs als het ongeldig is, blijft bewaard tot drie maanden nadat de nieuwe Kamerleden zijn geïnstalleerd. Dit geldt ook voor alle volmachtbewijzen en stem- en kiezerspassen.
Ook de afschriften van het door burgemeesters vastgestelde aantal stemmen en de verantwoording van elk stembureau over het verloop van de stemming en de telling, blijven gedurende die periode van drie maanden bewaard.
De opgeslagen biljetten en passen zijn verzegeld. De Kiesraad mag de verzegelde pakketten alleen overdragen voor strafrechtelijk onderzoek.
Op stembureaus en beelden daarvan kan het lijken alsof stembiljetten in kliko’s verdwijnen. Dat betekent niet dat de biljetten worden weggegooid.
3. Is er bezwaar te maken als ik vind dat er iets misgaat op mijn stembureau?
Volgens de Kieswet is elk stembureau toegankelijk voor iedere kiezer, zolang deze niet de orde verstoort. Heeft een kiezer een klacht, omdat iets niet volgens de wet zou verlopen, dan kan hij of zij dat bezwaar mondeling inbrengen. Het verslag dat elk stembureau opmaakt, dient dat bezwaar te vermelden.
Is het probleem niet naar wens opgelost, dan kan de kiezer zich wenden tot het hoofdstembureau. Dat is verantwoordelijk voor de gang van zaken tijdens de stembusgang in de desbetreffende kieskring.
4. Is er bezwaar te maken tegen de uitslag?
De Kiesraad is het centrale stembureau tijdens de Tweede Kamerverkiezingen. Volgens de Kieswet stelt het centrale stembureau de definitieve uitslag zo spoedig mogelijk vast. Dat gebeurt op een openbare zitting, waar kiezers mondeling bezwaar kunnen indienen. De Kiesraad besluit dan of nader onderzoek naar stemprocedures in een bepaalde kieskring of specifiek stembureau nodig is.
De Kiesraad kan zelf overgaan tot het doen van aangifte als er strafbare feiten zijn gepleegd tijdens de stembusgang of het tellen van de stemmen. Ook kan er aangifte tegen de Kiesraad worden gedaan als een kiezer het niet eens is met besluiten van de raad.
5. Wie velt het laatste oordeel over de juistheid van de uitslag?
De uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen is onherroepelijk nadat de Tweede Kamer de nieuwe leden heeft toegelaten. In Nederland is geen beroep in te dienen bij een rechter tegen de vaststelling van de uitslag.