‘Een ramp voor Nederland’: de reacties op de Troonrede

De ouderen zijn vergeten, het ging veel te veel over klimaat en er moeten snel nieuwe verkiezingen komen. De belangrijkste politieke reacties op de Troonrede op een rij.

1.Wat werd gezegd in de Troonrede?

In de Troonrede sprongen er dit jaar een paar thema’s uit. Uiteraard stond de Koning stil bij de coronacrisis. Hij bedankte zorgmedewerkers en andere beroepsgroepen, zoals onderwijzers, voor hun werk tijdens de pandemie. Ook stond hij stil bij mensen die rouwen na het verlies van naasten.

Een ander belangrijk thema is het klimaat: het kabinet trekt miljarden uit om de opwarming te bestrijden. De Koning noemde de watersnood in Limburg ‘een harde waarschuwing’. ‘Van de onderwerpen die zowel de grenzen van een kabinetsperiode als onze landsgrenzen overstijgen, is klimaatverandering zonder twijfel het meest dringend.’

De moord op Peter R. de Vries noemde de Koning een schok en een dieptepunt in de druk die de georganiseerde misdaad uitoefent op de Nederlandse rechtsstaat. ‘De georganiseerde misdaad wordt steeds meedogenlozer en gewelddadiger.’ Het kabinet stelt extra geld beschikbaar om de criminaliteit te bestrijden.

Over de staat van de rechtsstaat uitte koning Willem-Alexander kritiek op de overheid: ‘De afhandeling van de aardbevingsschade in Groningen is te lang te stroperig geweest. In de toeslagenaffaire heeft de overheid mensen letterlijk en figuurlijk onrecht gedaan.’ Hij benoemde dat veel Nederlanders hun leven een hoog cijfer geven, maar dat zij zich grote zorgen maken over het land, wat wordt versterkt door de polariserende toon van het debat.

Ondanks deze ‘terechte’ zorgen is Nederland volgens de Koning een ‘goed land’ om in te leven en blijft dat ook zo.

Bekijk hier de troonrede terug:

2. Wat zeggen partijen in het kabinet?

Sophie Hermans (VVD) voelt zich enorm gemotiveerd om samen met het parlement te kijken naar oplossingen voor actuele vraagstukken, zoals die naar voren kwamen in de Troonrede. Ook zegt ze vertrouwen te hebben in constructieve samenwerking met heel veel partijen in de Tweede Kamer. Hermans benaderde deze week PvdA en GroenLinks voor extra investeringen, maar die gooiden de deur dicht.

Volgens Gert-Jan Segers (ChristenUnie) is het nu echt zaak dat partijen goed gaan samenwerken. Segers voelt zich met zijn partij verantwoordelijk voor het gehele beleid van het demissionaire kabinet. De ChristenUnie zelf wil, naast de huidige plannen, de zorgsalarissen verhogen.

Ook Pieter Heerma (CDA) ziet een duidelijke opdracht voor de politiek. Hij noemt de wooncrisis en volkshuisvesting als de belangrijkste thema’s in de ‘mooie en ingetogen Troonrede’.

Fractievoorzitter Rob Jetten (D66) vindt de Troonrede een ‘boodschap met veel urgentie’ door de aandacht voor betaalbare woonruimte, investeringen in onderwijs en klimaatverandering.

Demissionair minister-president Mark Rutte (VVD) noemde het een bijzondere Prinsjesdag, omdat het kabinet demissionair is. De begroting doet volgens hem het ‘hoogst noodzakelijke’. Klimaat, woningbouw en criminaliteit noemt hij als belangrijkste thema’s. Rutte wil zo snel mogelijk een nieuw kabinet vormen en denkt dat er op korte termijn, mogelijk volgende week al, een doorbraak komt in de formatie.

https://twitter.com/MinPres/status/1440304298647179266?s=20

Demissionair minister van Financiën Wopke Hoekstra (CDA) deelt Ruttes boodschap over de begroting. Hoeksta zei in de Tweede Kamer dat de nabije toekomst er op economisch gebied opvallend goed uitziet.

Demissionair minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken (D66) denkt dat het extra geld in de nieuwe Miljoenennota niet voldoende is om alle problemen op de woningmarkt op te lossen. Volgens Ollongren moet het kabinet ‘terughoudendheid betrachten’. Een minister speciaal voor Volkshuisvesting zou volgens haar geen slecht idee zijn.

3.

Wat is de reactie van de oppositie op rechts?

‘Gruwelijk,’ noemt FVD’er Ralf Dekker de Troonrede. ‘Een globalistische Build Back Better troonrede. Met een hoop Newspeak over rechtstaat en vertrouwen.’

Thierry Baudet is evenmin te spreken over de Troonrede. Volgens hem lijkt de toespraak wel geschreven door GroenLinks.

BVNL-leider Wybren van Haga noemt de Troonrede ‘een ramp voor Nederland’. ‘Meer immigratie, terwijl ons absorptievermogen is bereikt en de verzorgingsstaat wordt uitgehold. Meer onverstandig en peperduur klimaatbeleid, met o.a. windmolen- en zonneparken die het landschap vervuilen. En stikstofwaanzin, waarbij onze boeren kapot worden gemaakt en nauwelijks nog een huis gebouwd wordt,’ aldus Van Haga in een reactie op de site.

BVNL wil dat de VVD over rechts gaat formeren. Eén miljard voor het aanjagen van de woningbouw noemt Van Haga ‘een lachertje’. Hij wil dat de ‘massa-immigratie als grootste aanjager van de woningnood’ aan banden wordt gelegd.

PVV-leider Geert Wilders liet in een reactie bij de NOS weten dat hij het geen inspirerend verhaal vond. Volgens hem ‘hunkert’ Nederland naar nieuwe verkiezingen. ‘Het kabinet is geïmplodeerd. Ministers moeten of aftreden na leugens of gaan hun zakken vullen als adviseur ergens. Er is geen vertrouwen tussen de onderhandelende partijen.’ Toch heeft het land volgens Wilders genoeg problemen die een oplossing behoeven, zoals de woningnood, immigratie en de zorg. ‘Dat vraagt om een missionair kabinet. (…) Ik zei vlak voor de zomer: “We hebben eerder een kabinet als we nu verkiezingen houden, dan wanneer we doorgaan met onderhandelen.” En ik heb gelijk gekregen.’

JA21-leider Joost Eerdmans noemt de Troonrede ‘zakelijk’. ‘Het ging voor de helft over klimaatverandering. Daar gaat vijftig keer meer naartoe dan naar een punt als lastenverlichting. Terwijl de energierekening hoger wordt, de huren stijgen en de brandstof en boodschappen duurder zijn. (…) Wij vinden dat dat totaal niet in verhouding is.’

Volgens SGP-leider Kees van der Staaij zijn de verhoudingen zoek.  ‘De overheidsuitgaven zijn compleet scheefgegroeid. Niet alleen is de staatsschuld ongekend hoog, maar ook is er geen gezond evenwicht als je kijkt naar waar de regering de vele miljarden aan besteedt. Bijna 7 miljard voor het klimaat, maar een karige 60 miljoen voor Defensie, en voor het oplossen van de woningnood slechts 100 miljoen per jaar. De verhoudingen zijn zoek.’

‘Een sobere Troonrede met terecht aandacht voor slachtoffers Groningen en slachtoffers toeslagenschandaal,’ twittert Pieter Omtzigt. ‘Zij zijn echter vaker genoemd: het gaat erom dat compensatie ook waargemaakt wordt. Wat heeft de regering geleerd van deze schandalen? Hoe denkt zij de relatie met de burger, die ernstig geschonden is, te herstellen?’ Verder vindt hij 600 miljoen extra subsidie voor elektrische auto’s ‘teleurstellend’. ‘Na de vele waarschuwingen van de Algemene Rekenkamer doen we het weer, opnieuw, nog een keer. (Ik heb niets tegen elektrische auto’s, wel tegen overmatige subsidies).’

4.

Wat is de reactie van de oppositie op links?

‘De Troonrede maakt duidelijk dat de grote keuzes worden overgelaten aan een nieuw kabinet,’ twittert Jesse Klaver. ‘Daarom heeft ons land snel een daadkrachtig kabinet nodig. De stikstofcrisis, de klimaatcrisis, de wooncrisis, de groeiende ongelijkheid: deze problemen kunnen we niet langer laten liggen.’

Volgens SP-Kamerlid Sandra Beckerman doet de aandacht in de Troonrede voor de slachtoffers van de aardbevingen in de provincie Groningen juist ook ‘pijn’: 92 procent van de gedupeerden wacht volgens haar nog op versterking van hun huizen. ‘Nog steeds weigert demissionair kabinet met crisisaanpak te komen. Woorden dichten al negen jaar de scheuren in onze huizen en harten niet.’

‘Zeven miljoen (!) Nederlanders van 50 jaar en ouder – de helft van alle volwassenen in ons land – zijn compleet genegeerd en vergeten in de vandaag gepresenteerde Miljoenennota,’ twittert Liane den Haan van Fractie Den Haan. Daarom doopt zij de nota om tot ‘De Vergeten Miljoenen Nota’.

‘We moeten op álle terreinen rekening houden met het feit dat het aantal senioren snel toeneemt,’ staat in een reactie. ‘Daarbij zijn ouderen overigens ook vaak de oplossing. Denk aan de woningmarkt: door voldoende seniorenwoningen te bouwen, kunnen we ervoor zorgen dat ouderen verhuizen naar een passende woning. Daarmee komt de doorstroming op de woningmarkt op gang en hebben starters en jonge gezinnen meer kans op een betaalbaar huis. Als we dat willen bereiken, is de 20 miljoen die het kabinet voor alternatieve, geclusterde woonvormen uittrekt, een druppel op de gloeiende plaat.’