In Rotterdam wordt serieus gepraat over een coalitie met kemphanen DENK en Leefbaar. Ook in Den Haag is er een kans dat DENK gaat meebesturen met de partij van Richard de Mos. Leefbaar en Groep De Mos zaten de afgelopen jaren in de oppositie, al waren zij de grootste fracties in hun stad. Beide partijen lijken vastbesloten de komende vier jaar wel te besturen. Desnoods met hun politieke aartsrivalen.
Op donderdag 31 maart werd bekend dat er serieus wordt gepraat over een coalitie waarvan Leefbaar Rotterdam én DENK deel uitmaken. Voormalig topambtenaar in Rotterdam Hermann Jäger voerde diverse gesprekken met fractievoorzitters. Die gesprekken leidden tot een voorlopig voorstel: een college met Leefbaar Rotterdam, VVD, D66 en DENK.
Grootste partij Leefbaar na oppositiejaren vastberaden om te besturen
Leefbaar is al sinds 2014 de grootste partij van de stad Rotterdam. Ook na de gemeenteraadsverkiezingen van woensdag 16 maart 2022 bleek de partij met tien zetels opnieuw de grootste, gevolgd door VVD (6), GroenLinks (5) en D66 (5). DENK behaalde vier zetels in de Rotterdamse raad. Leefbaar is vastberaden om de komende termijn wél te gaan regeren, in tegenstelling tot de afgelopen termijn.
Vier jaar geleden liep het formatieproces al vast in de verkennende fase. De linkse partijen, in het bijzonder PvdA, wilden niet met Leefbaar praten, waardoor de grootste partij uiteindelijk in de oppositie terechtkwam. Het heeft er alle schijn van dat Leefbaar koste wat het kost de raad in wil en op die manier inzet op een samenwerking met DENK die ze, in combinatie met D66 en VVD, een meerderheid van 25 zetels oplevert. De Rotterdamse raad telt 45 zetels.
DENK en Leefbaar Rotterdam al jaren lijnrecht tegenover elkaar
DENK en Leefbaar staan ideologisch lijnrecht tegenover elkaar. Leefbaar Rotterdam kenmerkt zich onder meer door een kritische kijk op de islam, immigratie en de multiculturele samenleving. DENK maakt zich juist hard voor deze zaken en vecht tegen racisme en discriminatie in de stad, vooral op het gebied van (vermeend) etnisch profileren. Kort na de Black Lives Matter-protesten, die ook in Nederland volgden op de dood van de zwarte Amerikaan George Floyd in mei 2020, ontstond een confrontatie in de Rotterdamse raad. Stephan van Baarle (DENK) verweet collega-raadslid Joost Eerdmans (destijds Leefbaar) dat hij racisme in Rotterdam bagatelliseerde.
Lees verder onder de video
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
In een ingezonden brief die afgelopen woensdag 30 maart verscheen op de website TPO willen anonieme DENK-leden hun partij erop wijzen dat Leefbaar Rotterdam in het verleden verscheidene uitspraken en wetsvoorstellen deed ‘die lijnrecht ingaan tegen alles waar DENK voor staat’. Zo beweren de briefschrijvers dat Tanya Hoogwerf, raadslid voor Leefbaar Rotterdam, pleitte voor onder meer een ‘Marokkanenaanpak’ waarbij Marokkanen in Rotterdam volgens haar etnisch mochten worden geprofileerd door opsporingsdiensten. Hoogwerf pleitte ook voor sluiting van de Islamitische Universiteit van Rotterdam.
Groep de Mos voor de tweede keer op rij de grootste partij in Den Haag
In Den Haag werd Hart voor Den Haag/Groep de Mos met negen zetels voor de tweede opeenvolgende keer de grootste partij van Den Haag, gevolgd door D66 (8), VVD (7), en GroenLinks (5). DENK behaalde twee zetels. Daags na de verkiezingen zei Groep de Mos het voortouw te nemen in het formatieproces. Ook die partij maakte geen deel uit van het vorige college, maar wil de komende vier jaar wel degelijk besturen.
Lees ook dit interview uit 2018 met Richard de Mos: populist op het pluche
De eerste weken na de verkiezingen dienden zich nog geen informateur(s) aan. Om voortgang te boeken ging Rita Verdonk, de nummer twee op de lijst van Hart voor Den Haag/Groep de Mos, achter de schermen praten met diverse partijen. Op deze manier zou Groep De Mos de formele verkenningsfase, waarin een onafhankelijke verkenner advies geeft over de mogelijkheden voor een nieuw college, overslaan. Verdonk zou volgens Omroep West naar aanleiding van de verkennende gesprekken aansturen op een opvallend college bestaande uit Hart voor Den Haag/Groep de Mos, VVD, CDA, Partij voor de Dieren en DENK. Deze combinatie levert een meerderheid op van 24 van de 45 zetels. D66, GroenLinks en PvdA hebben al laten weten niet te willen samenwerken met De Mos. Richard de Mos noemt de berichtgeving in reactie op vragen van EW ‘allemaal gespeculeer. Sommige partijen denken ons uit te sluiten, maar wij zullen er alles aan doen om wel in het stadsbestuur te komen en ons programma uit te voeren.’
Gisteren, donderdag 31 maart, presenteerde Hart voor Den Haag/Groep de Mos tóch twee nieuwe informateurs. Gert-Jan Oplaat, voormalig Tweede Kamerlid namens de VVD, en Geerten Boogaard, hoogleraar decentrale overheden aan de Universiteit Leiden, moeten de mogelijkheden voor een nieuwe coalitie in Den Haag gaan onderzoeken.
Groep de Mos en DENK zijn het vaker oneens dan eens
Ook De Mos en DENK zijn ideologische tegenpolen van elkaar. Tijdens een debat in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen leek het nog totaal niet te boteren tussen de twee partijen. Nur Icar, lijsttrekker van DENK Den Haag, beschuldigde Richard de Mos in een debat over de woningnood ervan ‘zondebok-politiek te bedrijven’. Volgens Icar wijst De Mos altijd naar de DENK-achterban als het gaat om problemen in achterstandswijken. De partij van De Mos pleit al jaren voor een stop op ‘de toestroom van kansarmen’.
In oktober 2020 steunde Groep de Mos samen met de VVD een motie van de PVV ‘om het tegengaan van bevolkingsgroei de doelstelling van het beleid te maken’. De motie was gebaseerd op de stelling dat de woningnood wordt veroorzaakt door de ‘enorme bevolkingsgroei van voornamelijk kansarme allochtonen’. De motie kwam de instemmende partijen op felle kritiek te staan van onder meer PvdA en JOVD, de jongerenorganisatie van de VVD. Groep de Mos nam de laatste jaren geregeld moties aan die volgens DENK islamitische allochtonen in de stad benadeelden. De partij diende, vaak samen met de PVV, moties in om onder meer komst van islamitische scholen te voorkomen en moskeeën te sluiten.
Volgens berichtgeving in het AD zijn de gesprekken over een Rotterdamse coalitie met Leefbaar en DENK al vergevorderd. In Den Haag moet de komende weken blijken of informateurs Oplaat en Boogaard DENK bij de onderhandelingen zullen betrekken.