Zeeland: score van de ‘linkse wolk’ smaakt naar meer

In Zeeland moest het gebeuren voor de fusiepartners GroenLinks en PvdA. Het was de enige provincie waar de twee linkse partijen op één kieslijst stonden. Samen de grootste worden was de stiekeme hoop. Dat lukte niet, toch smaakt het resultaat naar meer, zag Victor Pak in Middelburg.

‘Acht, acht, acht, acht,’ klinkt het in Café Bommel. Daar komt aan het begin van de verkiezingsavond GroenLinks-PvdA-lijsttrekker Anita Pijpelink de trap aflopen. In de kelder staan zo’n veertig vrijwilligers van het unieke samenwerkingsverband. Alleen in Zeeland vormen de twee linkse partijen één kieslijst. Acht zetels, dat was de hoop. Twee meer dan de partijen nu samen hebben in de Provinciale Staten.

‘Tweede van Zeeland, daar mogen we heel trots op zijn’

Het blijft bij zes. Zo blijkt op de uitslagenavond in het provinciehuis, even verderop vanaf het café in Middelburg. Rond 03:00 uur donderdagochtend vroeg waren alle stemmen geteld. Zes zetels, precies het aantal dat de twee partijen in 2019 bij elkaar opgeteld al behaalden. ‘We zijn de tweede van Zeeland, daar mogen we heel trots op zijn,’ zegt lijsttrekker Pijpelink.

Ook in Zeeland is BBB de grootste geworden met 9 zetels. Lichtpuntje voor Pijpelink is dat de huidige coalitie, met CDA, SGP, VVD en PvdA, haar meerderheid behield. ‘Dat is erg fijn, maar het krachtenveld ligt wel anders met de forse winst van BBB.’ Pijpelink is gedeputeerde voor Natuur en Cultuur.

Winnaar BBB: ‘Zonder ons gaan ze het toch niet doen’

In de Statenzaal zit BBB-kandidaat Wilfried Nielen op een zetel. Nielen staat op nummer 4 van de kandidatenlijst en was campagneleider in de provincie. Hij is trots op zijn resultaat ‘We gaan laten zien dat BBB geen demonstratiepartij is, dit is een duurzame beweging.’

Nielen was nooit eerder politiek actief. ‘Die behoefte voelde ik niet.’ Hij had een eigen bedrijf. ‘Klanten stemden SGP, CDA of VVD. Die wil je ook niet van je vervreemden door ergens actief te zijn.’ Na de verkoop van zijn bedrijf kon dat wel.

In één klap is BBB de grootste geworden. Wat betekent dat voor Zeeland? Daar wil Nielen niets over loslaten, maar ‘zonder ons gaan ze het toch niet doen’ hint hij op deelname aan het provinciebestuur.

SGP blijft overeind, dankzij trouwe achterban

Het succes van BBB is niet ten koste gegaan van de SGP. Die blijft stabiel op vijf zetels. Gedeputeerde en lijsttrekker Harry van der Maas is trots. ‘Zeeuwse nuchterheid heeft gewonnen van Haags populisme,’ constateert Van der Maas over het resultaat van zijn partij.

Hij heeft bij zijn eigen achterban benadrukt dat de SGP al jaren voor de boeren opkomt. ‘Ons verkiezingsprogramma is wat dat betreft hetzelfde als dat van BBB.’ Verschil is er ook. ‘Wij zijn de partij van de Bijbel. Dat is heel wezenlijk. Zeker in de Eerste Kamer, waar deze verkiezingen ook invloed op hebben. Daar is het maken van christelijke keuzes van groot belang.’

Net als collega-gedeputeerde Pijpelink wil Van der Maas niet op de formatie vooruit lopen. ‘Ik wacht af, BBB is nu echt aan zet.’

Voor GroenLinks-PvdA is één plus één in Zeeland echt drie

Het resultaat van Pijpelink leverde felicitaties op van Attje Kuiken, fractievoorzitter van de PvdA in de Tweede Kamer. In Zeeland smaakt het experiment naar meer. ‘Vanavond in het café was het hartstikke druk. Ik heb nog nooit zo’n grote groep vrijwilligers gezien. Eén plus één is in Zeeland echt drie. Hier is iets ontstaan.’

In Zeeland voelt de linkse samenwerking als een test voor de toekomst. Dat juist Zeeland voorop loopt, is logisch. ‘Lokaal werd er al langer samengewerkt,’ zegt Herman Lelieveldt. Hij schreef mee aan het gezamenlijke partijprogramma. ‘Dat ging heel natuurlijk.’

Die truc had de partij in de provincie graag herhaald. Landelijk stevent de combinatie af op vijftien zetels in de Eerste Kamer. Eén zetel meer dan de twee samen haalden bij de vorige verkiezingen. Dat resultaat geeft moed, want de druk stond er wel op, zegt Lelieveldt. ‘We moeten het hier natuurlijk niet verknallen.’

‘Partij van de Arbeid niet automatisch groen’

Dat is niet gebeurd. Toch blijft twijfel bestaan. Nihalia Blanken is al tien jaar actief voor GroenLinks. ‘De Partij van de Arbeid is niet automatisch groen. Daar moeten wij echt voor waken.’

Deze campagne flyerde ze voor beide partijen, maar een verder samengaan ziet ze nog niet zitten. ‘Dat de partijen in de Eerste Kamer gaan samenwerken, is okay, maar in de Tweede Kamer liever niet.’ De elektricien kan de opmars van de BBB goed begrijpen. ‘In mijn werk spreek ik veel met boeren. Het is niet dat ze niet willen. Alleen de stikstofdoelen gaan te snel, er wordt te veel van ze gevraagd.’ Dat blijkt duidelijk uit de Zeeuwse resultaten.