Meeste partijen vinden Troonrede te terughoudend op thema bestaanszekerheid

Politiek leiders uit de Tweede Kamer geven traditiegetrouw al kort na de Troonrede hun eerste reacties. Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen komen ze er uitgebreider op terug. Wat nu al opvalt: partijen nemen Omtzigts thema bestaanszekerheid massaal over en op dit thema tillen de meeste partijen niet zwaar aan de demissionaire status van het kabinet.

Pieter Omtzigt, zelfstandig Tweede Kamerlid en lijsttrekker van Nieuw Sociaal Contract (NSC) was blij met de aandacht voor een thema waar hij vaak aandacht voor heeft gevraagd: bestaanszekerheid. Wel miste hij een serieuze analyse van de oorzaken van politieke problemen en het thema ‘goed bestuur’. Hij noemde daarbij als voorbeelden het toeslagenschandaal en de gevolgen van gaswinning in Groningen.

Andere partijen willen minder focussen op een analyse en zo snel mogelijk beleid doorvoeren. Het kabinet moet volgens hen het feit dat er verkiezingen aankomen niet al te zwaar laten wegen.

D66 wilde eerder naar aanleiding van de kabinetsval al zo min mogelijk beleid controversieel laten verklaren. Die lijn is ook terug te zien in de reactie van fractieleider Jan Paternotte op de troonrede: die noemde hij ‘bescheiden’. En dat volgens hem ‘op een moment dat de politiek allesbehalve bescheiden zou moeten zijn.’ Helaas voor Paternotte is het kabinet echter gevallen.

Ook PvdD-leider Esther Ouwehand vond dat er nog best wat meer voortvarend nieuw beleid had mogen worden aangekondigd: ‘Het kabinet probeert met lapmiddelen de ergste randjes eraf te veilen.’ Ze vind het onrechtvaardig dat grote vervuilers nauwelijks belasting hoeven te betalen, ‘terwijl mensen met een laag inkomen niet eens hun rekening kunnen betalen en wél hoge energiebelasting moeten betalen’.

Geert Wilders (PVV) vond de troonrede eveneens wat terughoudend: een ‘gevoel van urgentie’ miste hij. ‘Het is veel te laat en te weinig’ stelde de PVV-leider. Tegelijkertijd noemde hij het goed dat er verkiezingen aankomen.

Zelfs de staatsrechtelijk altijd terughoudende SGP sprak bij monde van Chris Stoffer van een aangekondigde maatregelen die ‘een beetje mager’ zijn. Het kabinet zou volgens hem meer moeten doen voor de groeiende groep met een middeninkomen die niet meer rondkomt. ‘Door eigen toedoen moet Rutte IV de hand op de knip houden en dat is pijnlijk voor middeninkomens en eenverdieners.’

SP-leider Lilian Marijnissen vond de aangekondigde plannen op een veelbesproken punt onder de maat: ze noemde het ‘een grof schandaal’ dat het kabinet niet voldoende doet om de armoede in Nederland af te laten nemen. Ook de nieuwe DENK-leider Stephan van Baarle noemde dit punt. Caroline van der Plas (BBB) was iets minder scherp in haar bewoordingen, maar ook zij vond dat er in de toekomst echt tandjes bij zullen moeten. Ze zag de 2 miljard euro die het kabinet tegen armoede wil uittrekken als een ‘begin’.

Mirjam Bikker (ChristenUnie): ‘Het tijdperk van doorgeslagen efficiëntie, van het liberale marktdenken is voorbij. Het is nu de tijd om de omwenteling te maken. Dat doet de ChristenUnie graag met alle partijen die daarin stappen willen zetten.’ Bikker diende samen met PvdA en GroenLinks een plan in om voor 2,3 miljard euro aan de begroting te verspijkeren. Opvallend, want Bikkers partij heeft gewoon ministers in het huidige kabinet zitten. De regeringscoalitie bestaat blijkbaar helemaal niet meer.

Kersvers CDA-leider Henri Bontenbal zei dat laatste ook met zoveel woorden: ‘Er bestaat geen coalitie. Er zijn geen coalitiepartijen.’ Hij liet weten op het thema bestaanszekerheid niet alleen te willen kijken naar het financiële plaatje in de begroting. Het thema is volgens hem veel breder. Bestaanszekerheid ‘gaat ook om toegang tot zorg, toegang tot werk, tot onderwijs’. Maandag liet hij al weten tijdens de APB te zullen pleiten voor verlaging van de energiebelasting. Ook wil hij een belasting voor overstappers op Schiphol en voor reizigers per privéjet. Een dergelijke belasting bestaat nog niet. Bontenbal wil de opbrengsten ten goede laten komen aan huishoudens en kleine bedrijven.