Zo verliep de roerige EW Klimaattop in AFAS Theater Leusden

In het AFAS Theater in Leusden was woensdag de EW Klimaattop waar de vier grootste CO2-uitstoters (Tata Steel, Shell, KLM en RWE) hun reductieplannen toelichtten. Ook politici als Rob Jetten (D66), Henri Bontenbal (CDA), Silvio Erkens (VVD) en Mona Keijzer (BBB) spraken. Lees terug hoe de top verliep.

17.20: Einde debat, hoe verder?

Presentator Rens de Jong: ‘Het is zo’n gepolariseerd debat. Hoe gaat het verder?’ Bontenbal schat dat de meeste Nederlanders op een redelijke manier willen verduurzamen. Hij oogst een daverend applaus dat de laatste activist in de zaal onhoorbaar maakt. Arendo Joustra vraagt de beveiliging een applaus te geven. En hij complimenteert AFAS. Joris Heijn is blij dat bedrijven het aandurven het podium te pakken in een zaal die toch best ook kritisch was. Missie geslaagd.

17.15: Bontenbal benadrukt noodzaak oplossingen

Bontenbal: ‘We doen minder 0,4 procent aan uitstoot, maar we hebben als Nederland een veel groter potentieel om de wereld mooier te maken.’ Hij noemt het voorbeeld van een zaadveredelingsbedrijf waar hij op bezoek was. Daar worden robuuste zaden gemaakt, die beter tegen ziektes bestand zijn en in bijvoorbeeld Afrika het verschil kunnen maken. We moeten niet alleen kijken naar onze uitstoot, ook naar wat we kunnen bijdragen aan een oplossing.’

17.12: Uitstoot voedselproductie geviseerd

Het is tijd voor vragen uit de zaal. Een vragensteller werkt bij KLM en vraagt waarom het niet gaat over voedselproductie. Het aandeel in de uitstoot van de voedselproductie is immers enorm. Mona Keijzer reageert: ‘Wat we niet moeten doen is verschillende sectoren tegenover elkaar zetten. Via innovatie zullen we uitstoot in al deze sectoren terug moeten dringen.’

17.09: Volkskrant-columnist Asha ten Broeke schreeuwend zaal uitgezet

Terwijl Mona Keijzer aan het woord is, beginnen diverse activisten onaangekondigd te interrumperen. Een van hen is Volkskrant-columnist Asha ten Broeke. De beveiliging zet haar de zaal uit.

17.07: Rob Jetten moet weg, gaat in debat met Baudet

Erkens zegt dat bedrijven met een goede businesscase met goede prikkels een goede keus zullen maken. Rob Jetten krijgt de laatste vraag, want hij moet naar de NOS op drie voor een debat met FVD-leider Thierry Baudet. Gejoel stijgt op uit de zaal.

Als afsluiter zegt Jetten dat de grote bedrijven vaak diepe zakken hebben. Hij wil ook dat kleinere mkb-bedrijven steun krijgen, want ook die zullen willen verduurzamen.

17.05: Erkens waarschuwt voor Chinese voorsprong elektrische auto’s

Erkens waarschuwt dat China vooroploopt bij de productie van elektrische auto’s. Het internationale speelveld is van belang, daar horen subsidies bij voor de zogenoemde onrendabele top van de investeringen van bedrijven. En hij wil grensheffingen aan de buitengrenzen van Europa zodat andere landen ook worden gedwongen schone producten te leveren.

17.02: Keijzer zet vraagtekens bij gegevens rond klimaatopwarming

Keijzer is kritisch maar ontkent dat BBB klimaatontkenner is. Ze zet vraagtekens bij de gegevens over klimaatopwarming en wil dat de concurrentie uit de rest van de wereld in de gaten wordt gehouden. Intussen schreeuwen er weer een paar activisten doorheen.

17.00: Jetten oogst applaus

Jetten geeft het voorbeeld van fabrieken die circulair plastic gaan maken en oogst applaus. Er volgt uitleg over subsidie voor brandstoffen en grondstoffen die in de toekomst plaats moeten maken voor subsidies voor de alternatieven. Volgens hem heeft Amerika een beter beleid dan Europa. Niet door het geld dat de staat daar beschikbaar stelt, maar doordat het Amerikaanse beleid eenvoudiger is.

16.56: Discussie over rol rest van de wereld

In de arme delen van de wereld willen ze dezelfde welvaart als wij, dat kunnen we ze niet ontzeggen, zegt Keijzer. Haar oud-partijgenoot Bontenbal vindt BBB niet realistisch genoeg. Europa moet voort en heeft een morele verantwoordelijkheid.

16.54: Mona Keijzer mist realiteitszin

De komende jaren moet de overheid een beetje flexibel blijven, vindt Bontenbal, de wereld is nou eenmaal niet maakbaar. Keijzer vraagt zich af wat de realiteitszin van de plannen is en wat de consequenties zijn voor Nederland. Ze is het eens met de doelen, maar fabrieken draaien soms op diesel omdat er geen elektriciteit is.

16.53: Jetten wil dat overheid onorthodoxe maatregelen neemt

Jetten wil als overheid onorthodoxe maatregelen nemen en elektriciteitsnetwerk op orde brengen, ook al zijn de vergunningen er nog niet. Zelfs als er een bijzonder beestje in het gebied leeft.

16.52: Nederland enige Europese land met nationale CO2-heffing

Hella Hueck constateert dat de overheid weinig heeft gedaan de laatste jaren. Erkens zegt dat de klimaatafspraken ingewikkelder zijn dan ze leken. CO2-heffing in EU en in Nederland worden alsmaar hoger. Nederland is het enige land in Europa dat een nationale CO2-heffing heeft. Als de overheid zich niet aan eigen afspraken houdt, moet Nederland misschien pas op de plaats maken met de nationale heffing.

16.49: Bontenbal wijst naar de verantwoordelijkheid van de overheid

Bontenbal is het eens met Jetten. Maar de overheid moet ook leveren. De overheid moet de infrastructuur op orde hebben en de regels op tijd klaar. Dus ja, we moeten de bedrijven houden aan afspraken, maar er is ook wederkerigheid. De overheid moet zich ook houden aan de afspraken. Een bedrijf moet op voorwaarden kunnen rekenen, dat er kabels liggen of dat het waterstofnetwerk klaar is. Hoe hij dat gaat afdwingen?

16.46: Jetten wil slot op de deur

Debatleider Rens de Jong: ‘We zitten hier met de vier grootste vervuilers. Hoe wil Jetten de bedrijven aan hun plannen houden?’ Volgens Jetten wil de overheid een stapje verder zetten zodat de bedrijven de investeringen in Nederland doen en daaraan wil de overheid ook mee investeren. Maar dan moeten de bedrijven hun beloftes wel nakomen. Tata komt bijvoorbeeld telkens met een nieuw plan, zegt Jetten. Hij wil een duidelijk slot op de deur.

16.44: Onderbroken door klimaatactivisten, Keijzer: ‘Onbeschoft’

Nadat ook het politieke debat door klimaatactivisten wordt onderbroken, zegt Mona Keijzer dat ze de onderbreking ‘gewoon onbeschoft’ vindt. ‘Zo ben ik thuis niet opgevoed’, aldus Keijzer. Rob Jetten verdedigt zijn deelname aan het debat: ‘Een paar jaar geleden zou EW niet een congres over klimaatoptimisme hebben georganiseerd’. Jetten wil graag met de bedrijven de dialoog aangaan.

16.42: Discussie over hoeveel kernenergie wenselijk is

Kennisinfrastructuur voor kernenergie hebben we afgelopen jaren helaas verwaarloosd, zegt Bontenbal (CDA). Hij is blij dat er de laatst jaren wel hard is gewerkt op het ministerie van EZK om de achterstand in te halen, maar kernenergie is volgens hem maar een stukje van de puzzel. Keijzer van BBB vindt dat praktisch en optimistisch de toekomst moet worden bezien. Minister Jetten krijgt van de industrie telkens het verzoek om vooral richting te geven. Er komt weer een dame uit het publiek tussendoor. Keijzer gaat erover heen praten en oogst applaus met haar uitspraak dat ‘dit toch gewoon onbeschoft’ is. De jongedame moet naar buiten.

16:38: Erkens (VVD) zet in op kernenergie

Silvio Erkens krijgt de vraag of de VVD wel genoeg kijkt naar de kosten van kernenergie. Het gaat volgens Erkens om het hele energiesysteem. Je moet niet overmatig afhankelijk zijn van een energiebron. Rens de Jong: maar kernenergie wordt steeds duurder. Krijgen we daar later niet spijt van. Nee, zeg Erkens. Met name kerncentrales die nu worden gebouwd zijn stukken goedkoper.

16.34: Mona Keijzer (BBB) wil stoppen met windparken op zee

BBB wil stoppen met windparken op zee, omdat het volgens Mona Keijzer slecht is voor de natuur en ook erg duur is. Het pakt nu ook nog veel duurder uit. BBB wil meer kernenergie. BBB heeft nog geen aantal en wil bijvoorbeeld de VVD – die er vier wil – niet per se overtoepen. We moeten in elk geval meer gaan investeren in kernenergie dan in het klimaatfonds zit, aldus Keijzer.

16.32: Bontenbal (CDA) zegt dat EU naïef is geweest

Henri Bontenbal erkent ‘dat we de afgelopen decennia een beetje naïef zijn geweest in Europa. Hij citeert oud-CDA-leider Jaap de Hoop Scheffer dat we na de val van de muur op een klapstoel zijn gaan zitten waarna we alle producten in China zijn gaan halen.

Klimaat is niet het enige dat telt volgens Bontenbal. Met de huidige verschuiving van de geopolitieke krachten gaan we nog meer last krijgen van het snel opstomende China.

16.30: Politiek debat EW klimaattop van start

Politici Henri Bontenbal (CDA), Silvio Erkens (VVD), Rob Jetten (D66), Mona Keijzer (BBB) betreden het podium. ‘Hoe kunnen we transitie versnellen als we er de infrastructuur niet voor hebben?’, is de vraag aan Klimaatminister en D66-lijsttrekker Rob Jetten. ‘Tussen 2030 en 2040 gaan we daar wel komen.’ Hij kondigt wel aan dat het vanaf 2030 allemaal nog moeilijker wordt, dan begint namelijk de grondstoffentransitie.

16.20: Pauze klimaattop is afgelopen

Rens de Jong licht wat praktische zaken toe en nodigt Hella Hueck op het podium, die vanaf 1 januari hoofdredacteur van EW wordt.

EW KLIMAATTOP DEEL 2: VIER POLITICI IN GESPREK

In deel twee van de top geven vier politici hun kijk op de energietransitie en op maatregelen die de bedrijven in staat moeten stellen de slag te maken. Klimaatminister en D66-lijsttrekker Rob Jetten, BBB-premierskandidaat Mona Keijzer, CDA-lijsttrekker Henri Bontenbal en VVD-Kamerlid Silvio Erkens gaan in gesprek. De presentatie is in handen van Hella Hueck en Rens de Jong.

15.55: Klimaatactivist spreekt van ‘genocide’, maakt sprekers EW Klimaattop uit voor nazi’s en wordt zaal uitgezet

Een activistische toeschouwer begint te schreeuwen over ‘genocide’ en wordt afgevoerd. Hij roept de sprekers op te vluchten naar Argentinië, ‘net zoals jullie voorgangers’, waarmee hij impliceert dat ze vergelijkbaar zijn met nazi’s. Daarna zet de beveiliging hem de zaal uit.

15.50: Paneldiscussie sprekers Tata, Shell, KLM en RWE: ‘Moet het niet sneller?’

De sprekers gaan op de bank op het podium in gesprek met Rens de Jong. Zou je niet moeten investeren in treinvervoer, wil hij van KLM weten. ‘We investeren ook in de trein’ reageert Hedwig Sietsma. ‘Ons verdienmodel evalueren we en we kijken ook naar alternatieven.’ […] ‘Op korte afstanden kunnen we allemaal met de trein’, vult Audney van Helden (Shell) aan. ‘Maar stoppen met vliegen is geen oplossing. Intercontinentaal zal dat ook onderdeel van de toekomst zijn.’

‘Moet het niet sneller?’ is de vraag van De Jong aan Marinus Tabak (RWE). ‘Ik vind dat geen logische oplossing’, reageert hij. Als morgen de knop wordt uitgedraaid, valt Nederland stil, argumenteert hij. Jeroen Klumper van Tata vult aan dat de overheid voor meer snelheid ruimte zal moeten scheppen voor groene verdienmodellen op korte termijn.

15.40: Ook Marinus Tabak onderbroken door toeschouwers, die de zaal worden uitgezet

Tabak wordt onderbroken door toeschouwers die een spandoek met ontrollen. ‘Prachtig. Ik hoopte al dat ik ook een spandoek zou krijgen, gelukkig!’ Applaus volgt. Een Belgische toeschouwer vind het niet netjes dat RWE de Nederlandse overheid aanklaagt in juridische procedures over het onteigenen van een vervuilende energiecentrale. Tabak reageert: ‘We willen best in gesprek met de overheid, maar we laten ons niet onteigenen.’

15.35: De plannen van RWE om de uitstoot te verminderen

Marinus Tabak van RWE is blij dat er nog mensen zitten. Hij zag immers activisten de zaal verlaten. Gemiddeld zes uur per dag komt uw stroom van RWE vandaan, zegt hij. Het is evident dat verduurzaming nodig is, maar hoe? RWE is van origine een Duits bedrijf dat begon met bruinkool. In Nederland kwam het Groninger gas. En wat vonden ze in Frankrijk? Helemaal niks. Hilariteit.

RWE produceert al 125 jaar stroom en is de grootste stroomproducent, maar ook de grootste windproducent. RWE investeert 50 miljard. Dat is nog nooit gebeurd. In 2040 wil het bedrijf klimaatneutraal zijn. Als elektriciteitsbedrijf beschikt RWE over voldoende middelen. RWE investeert ook in zon, in batterijen en bouwt bestaande centrales om naar waterstof en installaties die CO2-negatief kunnen worden. Er zijn alternatieven nodig voor wanneer er geen zon of wind is. RWE produceert 70 gigawatt aan windmolens.

Tabak noemt de Noordzee robuuste natuur, maar daar bouwt RWE windmolens. Hij noemt het een uitdaging om techneuten te vinden. RWE heeft wel hypermoderne centrales, maar die draaien op kolen en dat kan niet meer. RWE plant veel projecten die intussen worden gebouwd. Hij nodigt belangstellenden uit om eens te komen kijken bij de Eemshaven. ‘We moeten bouwen, bouwen, bouwen.’ Innovatie is het adagium.

RWE bouwde op verzoek van de overheid een kolencentrale. Dat ding draaide nog geen maand of we moesten alweer sluiten, zegt Tabak. ‘Wij noemen dat “onteigenen”. De overheid kan best het gesprek met RWE aangaan, maar we laten ons niet onteigenen.’

‘Doen jullie voldoende?’ vraagt Rens de Jong. ‘We hebben al 55 procent CO2 gereduceerd,’ antwoordt Tabak. ‘Zon en wind zijn niet RWE’s corebusiness en toch investeren ze er in. Maar wie is er verantwoordelijk voor leveringszekerheid? Wij voelen dat wel zo, maar de overheid zegt: “nee jullie zijn dat niet”.’

Minister Rob Jetten krijgt een boodschap van Tabak: regels van de overheid moeten niet telkens worden veranderd. Jetten, lijsttrekker van D66, zal hier na de pauze, als de politici aan bod komen, op moeten antwoorden.

15.20: Rob Jetten arriveert bij EW Klimaattop, klimaatactivisten waarschuwen hem

Minister voor Klimaat Rob Jetten (D66) gaat bij aankomst in gesprek met de demonstranten van XR. Britt van Veggel waarschuwt hem: ‘De bedrijven leggen de verantwoordelijkheid bij jullie’. Een andere demonstrant verzoekt de D66-minister zich niet om de tuin te laten leiden. Jetten verzekert hen dat dat niet zal gebeuren.

15.10: De plannen van KLM om de uitstoot te verminderen

Nu is het de beurt aan Hedwig Sietsma, Director Sustainability van KLM. Ze heeft een quote over klimaatoptimisme. De transitie van KLM is niet eenvoudig, maar ze heeft er wel vertrouwen in. Zonder ingrijpen groeit het aandeel in CO2 van luchtvaart naar 22 procent in 2050. En dan te bedenken dat 80 procent van de wereldbevolking nog nooit heeft gevlogen. En in het westen blijken mensen als vanouds te willen blijven doorvliegen. Dus is KLM op zoek naar effectief klimaatbeleid en innovatie.

Het fenomeen zure regen verdween ook, legt Sietsma uit. Richting 2030 wil KLM uitstoot 12 procent verminderen. Daartoe wordt 6 tot 7 miljard geïnvesteerd in nieuwe vloot.

Nog meer plannen van KLM: rechter vliegen, zuiniger, gewichtsbesparing, bij korte afstanden treingebruik stimuleren door passagiers kaartjes aan te bieden.

Na de toespraak van Sietsma vraagt een schreeuwende actievoerder waar grondstoffen voor elektrische vliegtuigen vandaan komen. Sietsma beaamt dat dit geen gemakkelijk traject is. Haar conclusie is daarnaast dat er echt minder moet worden gevlogen, maar dat de treinalternatieven nog niet goed genoeg zijn.

15.00: Toeschouwers onderbreken Shell-bestuurder, worden zaal uitgezet

Van Helden wordt tegen het einde van haar verhaal onderbroken door toeschouwers. Debatleider de Jong kapt ze af. ‘Goede vraag, maar het antwoord gaat u niet meer horen.’ Moet Shell niet vooroplopen in de transitie, vraagt hij zich af. ‘Onze aandeelhouders willen wel rendement’, is de reactie van Van Helden. ‘Het moet winstgevend zijn, dat moeten we bewijzen. Wat we nu doen, moeten zich voor 2025 bewijzen, als dat werkt kunnen we gaan opschalen. ‘

14.55: Audny van Helden (Shell): onze fabrieken moeten schoner

Van Helden: ‘Onze fabrieken moeten schoner worden. Maar de grootste besparing zit bij onze klanten, zowel degenen die onze producten als brandstof gebruiken als wel de klanten die onze producten als halffabrikaat verwerken in hun producten.’ Ze claimt dat de uitstoot van klanten ongeveer 90 procent van de totale uitstoot van de totale directe en indirecte uitstoot bedraagt. Het bedrijf zet in op drie pijlers voor reductie: Opslag van uitstoot (onder meer op de Noordzee), hernieuwbare energie en waterstof en biobrandstoffen. Van Helden benadrukt dat zowel productie als opslag in Nederland en de Noordzee kan, maar dat een internationale focus belangrijk is.

Grensoverschrijdende samenwerking is noodzakelijk voor de door Shell ingezette energietransitie, betoogt Van Helden. Kwestie van EU-regels? ‘Gelijk speelveld is nodig in de EU-landen en bescherming aan de grens, zodat we niet worden overspoeld door grijs staal uit onder meer Azië.’

14.50: De plannen van Shell om uitstoot te verminderen

‘Alles wat ik zeg heeft geen garantie dat het zo uitkomt,’ zo begint Shell de presentatie. Een juridische disclaimer van Shell-bestuurder Audny van Helden. Kort daarop wordt die onderbroken door wetenschapper Britt van Veggel. Zij wordt uit de zaal verwijderd na het schenden van de afspraak met presentator Rens de Jong. Van Helden hervat en bespreekt de plannen om biobrandstoffen te produceren in Rotterdam. Daar wordt ook de grootste waterstoffabriek van Europa gebouwd. ‘De schop zit al in de grond.’

14.45: Hoogoplopende discussie tussen toeschouwers: ‘Nietsnutten’

Publiek gaat nu onderling in discussie. Activiste Britt van Veggel had haar woordje mogen doen, maar vond dat niet voldoende. Een toeschouwer verwijt de activisten dat er mensen zijn die miljoenen steken in de transitie en intussen zitten ‘nietsnutten’ te demonstreren.

14.40: De plannen van Tata Steel om uitstoot te verminderen

Bij Tata Steel werken 200 mensen aan het ontwerp van nieuwe installaties om schoner staal te produceren, zegt Jeroen Klumper, director sustainable transition bij Tata Steel. Tata wil in 2030 5 miljoen ton CO2 besparen. Dat is een reductie van 40 procent van wat Tata Steel op dit moment uitstoot. In 2045 wil Tata volledig CO2-neutraal staal produceren. Daarvoor zijn de nieuwe installaties nodig. Vrijdag biedt het bedrijf nieuwe plannen daarvoor aan bij de overheid.

Klumper: ‘De vergunningen worden binnenkort aangevraagd.’ Voor 2030 wil Tata onder aardgas gaan draaien. In 2050 wil men CO2-neutraal producten, met waterstof als energiebron.

14.35: Man die Klumper blijft onderbreken wordt zaal uitgezet

14.30: Jeroen Klumper (Tata Steel) onderbroken door man in het publiek

14.10: Interruptie uit publiek, ‘waarom geen wetenschappers?’

Iemand in het publiek staat op en interrumpeert ongevraagd met een vraag. Het blijkt te gaan om Britt van Veggel, wiskundige, die recent nog in de 30 onder 30 van EW stond. Ze noemt het onbegrijpelijk dat wetenschappers niet zijn uitgenodigd voor de EW Klimaattop. Dagvoorzitter Rens de Jong belooft haar dat ze in de pauze mag beoordelen of een wetenschappelijk onderbouwd perspectief voldoende aan de orde komt.

14.00: Arendo Joustra en Joris Heijn openen EW Klimaattop

De EW Klimaattop is geopend door EW-hoofdredacteur Arendo Joustra, economieredacteur Joris Heijn en dagvoorzitter Rens de Jong. Doet EW aan ‘greenwashing’ met dit evenement? Joustra: ‘Dit zijn de grootste uitstoters, die zullen toch bij moeten dragen aan de oplossing. We zouden van hen moeten horen: wat kan de overheid doen om blokkades voor vergroening weg te halen? Den Haag stond met de rug naar het bedrijfsleven, dat kan beter.’

13.30: Ludieke protestacties Extinction Rebellion bij AFAS Theater Leusden

09.00: AFAS Theater EW Klimaattop besmeurd door XR-activisten

‘Een groengewassen welkom van @NLRebellion vanochtend voor de deelnemers aan de EW Klimaattop in AFAS waar lobbyisten van de grootste Co2-uistoters [sic] en vervuilers van Nederland bijeekomen om hun groene praatjes te pluggen onder het mom “klimaatoptimisme” #HetKanAltijdGroener,’ is te lezen in het X-bericht. Op de foto die de actiegroep deelt, is te zien dat de ingang is besmeurd met groene verf en een roze logo van XR.

Tekst gaat verder onder de tweet

EW houdt vandaag vanaf 13.30 uur de eerste Klimaattop in het AFAS Theater Leusden. Motto van de top is ‘tijd voor klimaatoptimisme’, omdat somber klimaatnieuws te dominant is in de media.

Reactie Arendo Joustra, hoofdredacteur EW

Arendo Joustra, hoofdredacteur EW: ‘Zonder bedrijven gaat de energietransitie niet lukken. Zij hebben de kennis en het geld om van die transitie een succes te maken. Vandaag gaan de grootste uitstoters op onze eerste Klimaattop vertellen hoe ze dat willen doen en tegen welke blokkades ze oplopen bij de overheid. Als zij slagen met hun plannen, heeft Nederland al meer dan de helft van zijn klimaatdoelen gehaald. Politieke partijen zullen op deze klimaattop hun reactie geven en aangeven wat de overheid kan doen om deze bedrijven te helpen. Zo krijgen de kiezers alle informatie die ze nodig hebben om op 22 november hun stem uit te brengen.

‘Prima dat XR reclame wil maken voor onze Klimaattop, maar dat doe je niet door particuliere eigendommen te beschadigen en mensen te intimideren. XR beroept zich graag op het demonstratierecht. Welnu, precies hetzelfde grondrecht regelt ook het recht van burgers om in alle vrijheid bijeen te kunnen komen om maatschappelijk kwesties te bespreken. Anderen intimideren, hoort niet thuis in een democratie. Want dan regeert de wet van de straat.’

EW Klimaattop deel 2: vier politici in gesprek

In deel twee van de top geven vier politici hun kijk op de energietransitie en op maatregelen die de bedrijven in staat moeten stellen de slag te maken. Klimaatminister en D66-lijsttrekker Rob Jetten, BBB-premierskandidaat Mona Keijzer, CDA-lijsttrekker Henri Bontenbal en VVD-Kamerlid Silvio Erkens gaan in gesprek. De presentatie is in handen van Hella Hueck en Rens de Jong.