De linkse partijen lijken flink te moeten gaan inleveren ten opzichte van rechtse partijen. De afgelopen twee decennia behaalde rechts nog nooit zoveel zetels als het huidige aantal in de peilingen.
Sinds de Tweede Wereldoorlog houden links en rechts elkaar in de Tweede Kamer vaak in balans. De afgelopen jaren was er een verrechtsing merkbaar. De recente peilingen tonen een verdere verschuiving aan.
Peilingen tonen ruime meerderheid rechtse partijen
Volgens de Peilingwijzer van 14 oktober behalen de linkse partijen – SP, Volt, DENK, Partij voor de Dieren, GroenLinks-PvdA, D66 en ChristenUnie – op 22 november slechts 55 zetels. Dat zijn er 13 minder dan bij de vorige verkiezingen van 2021.
De rechtse partijen – Nieuw Sociaal Contract, SGP, VVD, CDA, BBB, JA21, Forum voor Democratie en PVV – peilen aanzienlijk beter: 95 zetels. Dat waren er 82 bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen.
Lees ook: Is coalitie van linkse partijen eigenlijk wel mogelijk?
Historisch grote kloof tussen rechtse partijen en linkse partijen
Dit verschil tussen rechtse en linkse partijen – 40 zetels in de peilingen – is lang niet zo groot geweest. Hoewel rechtse partijen sinds de jaren zeventig meestal een meerderheid binnenslepen, was enkel in 2002 het verschil meer dan 26 zetels.
In 2012 behaalden rechtse partijen nog een minderheid, maar bij de verkiezingen van 2017 en 2021 kregen zij respectievelijk 81 en 82 zetels. Bij de komende verkiezingen kan deze stijgende trend zich voortzetten.
Verschuiving komt vooral door Pieter Omtzigt
De verschuiving in de peilingen komt net als in het rechtse recordjaar 2002 grotendeels door een nieuwe rechtse partij. Nu is dat Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt, toen was dat de Lijst Pim Fortuyn (LPF). De LPF won in 2002 in één klap 26 zetels, de grootste zetelwinst ooit in de Tweede Kamer.
De partij van Pieter Omtzigt, die in de peilingen tussen 26 en 30 zetels schommelt, kan op 22 november het record van de LPF verbreken. Volgens het RTL Nieuwspanel twijfelt 59 procent van de kiezers nog over hun stemkeuze. Veel zal dus afhangen van deze laatste campagneweek.
