Per 1 januari is de zeeverkeerspost in de vuurtoren van Ouddorp opgeheven, door een bezuiniging van Rijkswaterstaat. Het baken brandt, maar de wakende ogen zijn weg. EW ging samen met twee oud-vuurtorenwachters nog één keer naar boven.
‘Dit is toch het mooiste kantoor van het land? Soms wat stil in je eentje, maar het uitzicht verveelt nooit.’ Gerrit Jumelet (65) is opgetogen dat hij nog een keertje naar boven mag, de vuurtoren op. Het is een heldere dag, de zon beschijnt de witte golfkopjes boven de zandbanken in de ondiepe Noordzee. Links in de verte de vuurtoren van Haamstede. Op zee liggen tientallen olietankers voor anker, wachtend op fluctuaties in de brandstofprijzen. En rechts blinkt, tussen velden van windmolens, het witte zand van de twee Maasvlaktes.
Dat opgespoten havengebied zou hebben gezorgd dat het Slijkgat, de vaargeul die de sluizen bij Stellendam verbindt met de Noordzee, nog sneller dichtslibde dan deze monding van het Haringvliet altijd al deed. In de smalle geul – het diepste deel (5,50 meter) is 100 meter breed – kan zelfs de meest ervaren schipper wel een paar extra ogen gebruiken.
Die ogen, dat waren de vuurtorenwachters, van wie Jumelet er één was. Ze noemden zichzelf liever anders: zeeverkeersleiders. Oftewel de bemanning van de ‘zeeverkeerspost’ of ‘nautische meldpost’. Zo heet de ruimte met radarschermen, radioapparatuur en ruiten rondom.
De vuurtoren schijnt vrolijk door, maar dit stuk zee is nu een ‘blinde vlek’
Vuurtoren Westhoofd werd in 1950 in gebruik genomen, nadat de nazi’s op de allerlaatste dag van de oorlog, 5 mei 1945, de oude hadden opgeblazen. Tot in de jaren 2000 was de post in de toren dag en nacht bemand. Daarna 8 uur per dag in de winter en in de zomer 16 uur, vanwege de pleziervaart.
Tot 31 december, toen de laatste wacht de deur achter zich dichttrok. Eigenaar Rijkswaterstaat heeft de post gesloten, als bezuinigingsmaatregel. De vuurtoren schijnt vrolijk door: de drie lichtbanen, die iedereen op Goeree-Overflakkee van kindsbeen af kent, worden automatisch opgestart als de lichtsensor bij het raam de schemer opmerkt.
‘Maar dit stukje zee is nu wel een blinde vlek,’ moppert Bas Mierop, die na tientallen jaren op de toren nog altijd betrokken is. De 82-jarige heeft de ruim 50 meter met de trap afgelegd. Hij weigert de lift te nemen: ‘Toen ik op de toren kwam, was er ook geen lift. En geen radar, ik heb nog leren seinen met licht en geluid. In morse!’ De post beschikt nu allang over een radar, maar er hangt ook nog een verrekijker. Jumelet: ‘Met je eigen ogen zie je toch het meest’.
‘Ik heb in mijn jaren gelukkig nooit dooien meegemaakt’
De hoofdtaak was om, via de radio, gevraagd en ongevraagd, informatie te geven aan de scheepvaart. Dat de vuurtoren nu echt onbemand is, zint Mierop niet. Hij hoort van scheepswerven en vissers, zoals de Stellendamse vloot van vijf kotters, dat ze de uitkijk nu al missen bij het laveren tussen de zandbanken rond het Slijkgat. ‘En in de zomer varen daar ook nog allemaal jachtjes tussendoor!’
Schepen meldden zich geregeld via de radio, voor een weerbericht, vaarinstructies of een medisch noodgeval. Daarnaast assisteerden de wachters de kustwacht, de reddingsbrigade en de douane. Bij verdachte situaties, zoals drugs- of mensensmokkel, kwamen de ogen op de toren goed van pas.
Mierop: ‘Ik heb in mijn jaren gelukkig nooit dooien meegemaakt, maar dat komt ook omdat we van hier snel hulp konden oproepen als een schip, of iemand aan boord, problemen had.’
Kamervragen over de sluiting van de zeeverkeerspost Ouddorp
Kamervragen door onder anderen Pieter Grinwis:
Sinds 1 januari wordt de vuurtoren van mijn geboortedorp Ouddorp niet meer bemand, is de radar uitgeschakeld. Prompt kwamen er twee kotters vast te zitten in de zeer ondiepe vaargeul het Slijkgat. Slechte zaak. Samen met @chris_stoffer en @ElineVedder vragen aan @MinIenW gesteld. pic.twitter.com/SgvyOcu1nU
— Pieter Grinwis (@Pieter_Grinwis) January 9, 2024
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Bemande verkeersleiding raakt uit de tijd, zeker een kleine post tussen Vlissingen en Rotterdam. Toch diende Pieter Grinwis, Tweede Kamerlid (ChristenUnie) en zoon van Ouddorp, samen met CDA en SGP Kamervragen in. Als de sluiting kan worden teruggedraaid, is dat in het belang van de scheepvaart en van de veiligheid op en om deze drukke waterweg. En voor de wachter van dienst is het werk, zo op eenzame hoogte, geen straf.
Alle foto’s: © Geerten Waling