De Europese verkiezingen morgen kunnen nog weleens voor een aardverschuiving gaan zorgen, zo valt de laatste tijd steeds te vernemen. Maar wat zeggen de peilingen eigenlijk? De feiten op een rij.
Wat zeggen de peilingen over de Europese verkiezingen?
De peilingen zeggen dat de grootste middenpartijen (christendemocraten en sociaaldemocraten) met licht verlies vrij stabiel blijven. De winst gaat vooral naar conservatieven en radicaal-rechtse nationalisten. Radicaal-links en de liberalen gaan volgens de peilingen flink zetels inleveren.
De Europese Volkspartij (christendemocratisch) verliest volgens de peilingen een klein aantal zetels, maar blijft ruim de grootste met ongeveer 180 zetels. S&D (sociaal-democratisch) peilt iets meer verlies, maar blijft eveneens stabiel rond de 136 zetels.
Renew Europe (liberaal) staat op stevig verlies en zou als er nu Europese verkiezingen waren 17 zetels inleveren, waarmee het er 85 overhoudt. G/EFA (groenen) levert eveneens 17 zetels in en zou op 55 zetels blijven steken.
Dan de gepeilde winnaars: dat zijn vooral conservatieve en populistisch-rechtse partijen. De ECR (conservatieven) zou van 68 naar 76 zetels groeien. I&D (radicaalrechtse nationalisten) zou met 22 zetels groeien naar een totaal van 85 zetels in het Europees Parlement.
Wat betekenen deze peilingen voor de Europese verkiezingen?
Als de peilingen verkiezingsuitslagen zouden zijn, zou voor het eerst in de geschiedenis de ‘grote coalitie’ (christendemocraten en sociaaldemocraten, die een hoofdrol speelden in het opbouwen van de Europese samenwerking) geen meerderheid meer hebben.
Daardoor is een derde partij nodig. Dat zouden de liberalen, groenen of conservatieven kunnen worden.
Nederlandse peilingen Europese verkiezingen
Wat zeggen de peilingen over de trendontwikkelingen van Nederlandse partijen richting de Europese verkiezingen? Onderstaand overzicht geeft de Nederlandse peilingen voor het Europees Parlement van Ipsos-I&O sinds begin dit jaar weer.
| Partij | Huidig zetelaantal | Peiling februari 2024 (Ipsos-I&O) | Peiling maart 2024 (Ipsos-I&O) | Peiling april 2024 (Ipsos-I&O) | Peiling 22 mei 2024 (Ipsos-I&O) | Peiling 31 mei 2024 (Ipsos-I&O) |
| NSC | 0 | 2 (+2) | 0 (0) | 1 (+1) | 1 (+1) | 1 (+1) |
| VVD | 4 | 5 (+1) | 5 (+1) | 5 (+1) | 4 (0) | 5 (+1) |
| D66 | 2 | 2 (0) | 2 (0) | 3 (+1) | 2 (0) | 2 (0) |
| PVV | 0 | 9 (+9) | 10 (+10) | 8 (+8) | 9 (+9) | 9 (+9) |
| CDA | 4 | 2 (-2) | 2 (-2) | 2 (-2) | 2 (-2) | 2 (-2) |
| SP | 0 | 1 (+1) | 0 (0) | 1 (+1) | 1 (+1) | 1 (+1) |
| GL-PvdA | 9 (+6) | 6 (-3) | 7 (-2) | 7 (-2) | 7 (-2) | 8 (-1) |
| FvD | 3 | 0 (-3) | 0 (-3) | 0 (-3) | 0 (-3) | 0 (-3) |
| PvdD | 1 | 1 (0) | 1 (0) | 1 (0) | 1 (0) | 0 (-1) |
| CU | 1 | 0 (-1) | 0 (-1) | 0 (-1) | 0 (-1) | 0 (-1) |
| Volt | 0 | 2 (+2) | 2 (+2) | 1 (+1) | 2 (+2) | 2 (+2) |
| SGP | 1 | 0 (-1) | 1 (0) | 1 (0) | 1 (0) | 0 (-1) |
| BBB | 0 | 1 (+1) | 1 (+1) | 1 (+1) | 1 (+1) | 1 (+1) |
Peilingen Ipsos-I&O
Ipsos-I&O publiceert een maandelijkse peiling van de politieke voorkeuren van Nederlandse kiezers met betrekking tot de Europese verkiezingen.
De steekproef wordt steeds grotendeels getrokken in het I&O Research Panel. De onderzoeksresultaten zijn gewogen op geslacht, leeftijd, regio, opleidingsniveau en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen in november 2023. De weging is uitgevoerd conform de richtlijnen van de Gouden Standaard (CBS). Hiermee is de steekproef representatief voor de kiesgerechtigde Nederlandse inwoners (18+), voor wat betreft deze achtergrondkenmerken.
Peilingen zijn beperkt nuttig
Peilingen zijn palingen, luidt het gezegde. Het zijn geen voorspellingen. Daarnaast lijdt elke peiling en peilingsmethode aan specifieke tekorten. Wel zijn peilingen nuttig voor het blootleggen van electorale trends over langere periodes.
Laat de kiezer, op zijn beurt, het stemgedrag niet afhangen van peilingen? Nee, was eerder de mening van politicoloog Sjoerd Stolwijk in EW: ‘Wel is het zo dat peilingen het wedstrijdelement versterken, waardoor kiezers zin krijgen in de verkiezingen.’