Prinsjesdag, een jaarlijks terugkerende parlementair spektakel. Hoe zat het ook alweer, met de locatie, de koets en de inhoud? Van Glazen en Gouden Koets tot koffertje, u leest het hier.
Klik hier voor het volledige programma van Prinsjesdag 2024
Wat is de betekenis van Prinsjesdag?
In de troonrede geeft de regering de hoofdlijnen van wat het regeringsbeleid zal zijn in het komende begrotingsjaar. Ook worden op Prinsjesdag de miljoenennota en rijksbegroting voor het komende jaar gepresenteerd.
Nadat de koning de troonrede heeft uitgesproken, brengt de minister van Financiën een koffertje naar de Tweede Kamer. Dit koffertje bevat de Rijksbegroting en de Miljoenennota. De traditie van het koffertje op Prinsjesdag bestaat sinds 1947.
Op welke datum is Prinsjesdag 2024?
Prinsjesdag valt op dinsdag 17 september 2024. Zoals ieder jaar, vindt Prinsjesdag plaats op de derde dinsdag van september.
De datum van Prinsjesdag is vastgelegd in de Grondwet, maar was niet altijd op de derde dinsdag van september. Vroeger werd Prinsjesdag gehouden op de eerste maandag van november. In de loop van de tijd werd het moment steeds verder naar voren gehaald: eerst naar de derde maandag in oktober, en vanaf 1848 werd Prinsjesdag op de derde maandag in september gehouden.
Sinds 1887 vindt Prinsjesdag plaats op de derde dinsdag van september. Sommige Kamerleden moesten op zondag al vertrekken om op maandag bij Prinsjesdag te kunnen zijn. Omdat zondag de christelijke rustdag is, hadden (vooral confessionele) Kamerleden daar bezwaar tegen en werd Prinsjesdag een dag verschoven.
Waar is Prinsjesdag 2024?
Zoals altijd wordt Prinsjesdag in Den Haag gehouden. Dit jaar wordt de troonrede voorgelezen vanuit de Koninklijke Schouwburg. Het aanbieden van de miljoenennota en begroting gebeurt in de plenaire vergaderzaal van de Tweede Kamer.
Tussen 1815 en 1904 sprak de koning of koningin de troonrede uit in de Tweede Kamer zelf. Vanaf 1904 gebeurde dat in de Ridderzaal. Vanwege de coronamaatregelen werd de Troonrede in 2020 en 2021 echter uitgesproken in de Grote Kerk in Den Haag. Sinds 2022 is men uitgeweken naar de Koninklijke Schouwburg, vanwege verbouwingen en een grootscheepse restauratie van het Binnenhof.
De troonrede wordt voorgelezen vanaf een troon, ontworpen in neogotische stijl door architect P.J.H. Cuypers.
Wat betekent de naam Prinsjesdag?
In de zeventiende en achttiende eeuw werd met Prinsjesdag de viering van de verjaardagen van de prinsen van Oranje aangeduid. Sinds 1814 kent de naam zijn huidige betekenis: toen werd voor het eerst door de vorst ten overstaan van het parlement de troonrede uitgesproken.
Sinds de Grondwetswijziging van 1983, waarbij de zittingsduur van de Staten-Generaal werd verlengd van één naar vier jaar, markeert Prinsjesdag het begin van het nieuwe parlementaire jaar, zonder dat de zitting van de Eerste en Tweede Kamer officieel wordt geopend.
Welke koets wordt gebruikt op Prinsjesdag 2024?
De Glazen Koets. De Glazen Koets vertrekt klokslag 13.00 uur van Paleis Noordeinde. Eerder werd de Gouden Koets gebruikt, maar die is uit gebruik genomen.
De Gouden Koets is meer dan honderd keren gebruikt bij Prinsjesdag. De koets werd in 1903 door de inwoners van Amsterdam geschonken aan Koningin Wilhelmina. Met uitzondering van enkele keren, zoals tijdens de oorlogsjaren, werd hij sindsdien altijd ingezet.
Vanaf 2016 vond een restauratie van de Gouden Koets plaats en werd de Glazen Koets gebruikt: niet voor het eerst, want voordat de Gouden Koets zijn intrede deed, werd ook al de Glazen Koets gebruikt. In 2020 was de Gouden Koets volledig gerestaureerd, maar dankzij maatregelen tegen het coronavirus ging de koninklijke rijtoer niet door.
Intussen was ophef gerezen over de Gouden Koets. Een zijpaneel ‘Hulde der Koloniën’ toont afbeeldingen van aan Nederland onderworpen koloniale volkeren, die hun eer bewijzen aan het koningshuis. Koning Willem-Alexander maakte in 2022 bekend de koets niet meer te gebruiken, zolang een ‘weg tot verzoening’ van het koloniale verleden niet volledig heeft plaatsgevonden.